Troia Vakfı Korfmann Kütüphanesi: Kitap deryasında Troya yolculuğu

Gül Yurun Mavinil x gulyurun@gmail.com Arkeolog

2005 yılında kaybettiğimiz Prof. Korfmann; yenilikçi ve lider kişiliği ile tarihi bulguları yeni teknoloji ve yöntemler ışığında değerlendirerek sonuçlarını arkeoloji dünyasına benimsetmiş, sağduyulu, örnek bir lider ve çok değerli bir bilim insanıydı. Yöre halkı tarafından sevilen Prof. Korfmann’a halk, “Osman Hoca” ismini vermiş; kendisi de 2003 yılında Türk vatandaşı olmuş ve “Osman” adını ismine resmi olarak ekletmiştir. Osman Hoca’nın Troya sevgisi o kadar büyüktü ki bugün Almanya’da bulunan mezarı dahi vasiyeti üzerine Troya yönünde yapılmıştır.

Tübingen Troia Vakfı

Çanakkale-Tübingen Troia Vakfı, 1970’li yıllardan vefatına kadar ömrünü Anadolu ve Troya arkeolojisi araştırmalarına adamış, 17 yıl Troya kazılarına başkanlık etmiş Prof. Dr. Manfred Osman Korfmann tarafından 2004 yılında kuruldu. Vakfın kuruluş amacı, Troya değerlerini korumak ve dünyaya yaymak, bu alanda gerçekleştirilen bilimsel ve kültürel çalışmalara destek olmaktır. Ayrıca vakıf bünyesinde, başta Korfmann olmak üzere, arkeolojiye hizmet ve gönül veren değerli kişilerin bağışlarıyla oluşturulan bir kütüphane bulunmaktadır. Vakıf, kuruluşundan bu yana Troas arkeolojisi ile ilgili bilimsel çalışmalar, yayın faaliyetleri gerçekleştirmekte; Çanakkale’deki kültürel ve sanatsal faaliyetlere ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca kentte daima, Unesco Dünya Mirası Listesi’nde bulunan Troya Ören Yeri’nin önemi vurgulanmakta, kültürel mirasın korunması konusunda farkındalık yaratan çalışmalar yürütülmektedir.

Korfmann Kütüphanesi

Çanakkale şehir merkezinde tarihi Aynalı Çarşı’ya yakın bir konumda bulunan Manfred Osman Korfmann Kütüphanesi, Türkiye’nin sayılı arkeoloji uzmanlık kütüphanelerinden biri olarak hizmet veriyor. Kütüphane binasının, 1669 yılında inşa edilen Surp Kevork Kilisesi’nin yanına, 1890-1910 yılları arasında yapıldığı tahmin ediliyor. Ermeni Sübyan Okulu olarak hizmet veren bina, 20. yüzyılın başlarında Ermeni cemaatinin şehri terk etmesiyle birlikte kullanım dışı kalmış. Cumhuriyet’in ilk yıllarında Tekel İdaresi tarafından, Tekel Tütün Deposu olarak yeniden işlevsel bir mekâna dönüştürülen bina, tütün deposunun da kapatılmasının ardından tekrar sessizliğine bürünmüş. Bina, 2006 yılında Çanakkale Belediyesi tarafından satın alınıp Çanakkale Tübingen Troia Vakfı’nın isteği üzerine kütüphane amaçlı kullanılmak üzere vakfa tahsis edildi. Restorasyon proje ve uygulama danışmanlığı Mimar İsmail Erten tarafından gönüllü olarak gerçekleştirilen binanın onarımı Çanakkaleli kişi ve kurumların desteği ile tamamlanıp 24 Şubat 2007 tarihinde hizmete açıldı.

İlk dört içinde

Kütüphane kitaplığının oluşumu, Prof. Korfmann’ın -ailesinin de onayı ile- vakfın sorumluluğunda, araştırmacıların kullanımına bıraktığı kitaplarla başlamıştır. Prof. Dr. Hans Jucker-Dr. Ines Jucker- Scherrer ailesinin özel kitaplıklarının yanı sıra arkeoloji alanında çalışmalar yapan akademisyenlerin ve arkeolojiye ilgi duyan kişilerin kitaplıklarını bağışlamasıyla birlikte kütüphane kataloğu genişlemiştir. Yeni yapılan bağışlarla kütüphane kataloğu güncellenmekte ve kaynak sayıları artmaktadır. Yaklaşık 20 bin basılı kitap, 30 bin dergi ve ayrı basım makaleyi içeren kütüphane, kataloğu ile Türkiye’de arkeoloji alanında oluşturulan özel kütüphaneler arasında ilk dört içinde yer almaktadır. Kütüphane, bulundurduğu Troya ve Troas arkeolojisi ile ilgili oldukça kapsamlı birikimin yanı sıra Anadolu, Balkanlar, Gürcistan, Avrupa ve genel arkeoloji alanında da geniş kaynak barındıran bir kataloğa sahip. Prof. Dr. Hans Jucker-Dr. Ines JuckerScherrer ailesinin kitaplıklarıyla birlikte klasik arkeoloji alanında da kapsamlı bir kataloğa kavuşan kütüphane, bu kaynakları araştırmacıların kullanımına sunuyor. Vakıf her yıl yeni çıkan yayınlardan satın alma işlemi yaparak yayın kataloğunu genişletmeyi hedefliyor. 2012 yılında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ve Çanakkale Tübingen Troia Vakfı arasında düzenlenen iş birliği protokolü ile birlikte, kütüphanenin yayın kataloğu, üniversite kataloğuna eklenmiş ve iki kurum birlikte çalışmaya başlamıştır. Araştırmacılar Korfmann Kütüphanesi’nde bulunan yayın kataloğuna, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Kütüphanesi kataloğu üzerinden de ulaşabiliyor. Kütüphane salonu, hafta içi 10.00-18.00 saatleri arasında hizmet veriyor. Lise, üniversite öğrencileri, yüksek lisans, doktora çalışması yapanlar ve kent tarihi araştırmacıları tarafından tercih edilerek yoğun biçimde kullanılıyor. Salonda Troas Bölgesi’nde araştırma yapan kazı ekiplerinin kullanımına uygun çalışma odaları bulunuyor. Yanı sıra Vakıf, başlattığı “Studies on the Troad” isimli bir yayın dizisi ile Troas Bölgesi’nde gerçekleştirilen yüksek lisans ve doktora tezlerinin vakıf yayını olarak baskısını yaparak araştırmacılara katkı sağlıyor.

Kültür-sanat etkinlikleri

Binanın giriş katında bulunan Prof. Dr. Hans Jucker-Dr. Ines Jucker-Scherer salonunda sergiler, canlı performans, film gösterimleri ve müzik dinletileri gerçekleştiriliyor. Kütüphane salonu da kütüphane hizmeti verdiği saatler dışında çeşitli etkinliklere ev sahipliği yapıyor. Sergi salonu, Çanakkale Bienali sergi mekânlarından biri olarak da hizmet vermekte; dünyaca tanınmış birçok sanatçının bienal üretimleri ve canlı performansları bienal boyunca burada izlenebilmektedir. Sanatçı Pınar Yolaçan’ın 6. Çanakkale Bienali kapsamında Troya Müzesi’nde sergilenen İDA adlı eserinden, Korfmann Kütüphanesi’ne bağışladığı bir seçki, kütüphane salonunda kalıcı olarak sergilenmektedir.

Troya rotası

Homeros’un İlyada adlı eserinden yola çıkarak bir rota oluşturacak olursanız, önce Troya Ören Yeri’ni ziyaret etmelisiniz. Efsane ve bilimin harmanlandığı arkeolojik yerleşimin üzerinizde yarattığı etki soğumadan rotanızı Troya Müzesi’ne çeviriniz. Müze size bu çok katmanlı, 5000 yıllık yerleşimin sakinlerinin kültürü, sanatı, sosyal yaşamı, teknolojisi, ekonomisi hakkında bilgi vermektedir. Bilgi vermenin yanı sıra müzede bulunan eserler, interaktif gösterimler sayesinde hayalin ötesine geçerek adeta zaman tüneli yolculuğunu deneyimlemenizi sağlar. Müzeden sonra doğruca Manfred Osman Korfmann Kütüphanesi’ne gelmelisiniz. Zira sizi burada yüzyıllardır Troya’yı merak eden, araştıran, fotoğraflayan, bilimsel çalışmalar yürüten kişilerin kaleme aldığı binlerce kitap bekliyor. Raflardan dilediğiniz kitabı seçip mis gibi kokusunu içinize çekerek Troya’nın arkeolojisi, tarihi ve coğrafyasının derinliklerine dalabilirsiniz.