Basın meslek ilkelerini tartıştı

       TÜRKİYE Gazeteciler Cemiyeti'nin (TGC) hazırladığı basın meslek ilkelerinin ve gazetecilerin sorumluluklarının belirlenmesini öngören taslak metni tartışmaya açıldı. TGC Basın Senatosu ve Meslek İlkeleri İzleme Komitesi'nin çeşitli ülkelerdeki basın uygulamalarından yararlanılarak 6 aylık bir çalışma sonucunda hazırlanan taslak metni Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi adıyla kamuoyuna ilan edilecek.
       TGC Burhan Felek Konferans Salonu'nda tartışmaya açılan bildirgenin, medyanın düzelmesine öncülük edeceğini kaydeden TGC Başkanı Nail Güreli "Medyanın öz eleştiriyle hastalıktan kurtulacağına inanıyoruz" dedi. Basın Senatosu ve TGC Meslek İlkeleri İzleme Komitesi'nce hazırlanan bildirgenin koordinatörlüğünü üstlenen Gazeteci Umur Talu, bildirgenin tepeden inme bir anlayışla değil, geniş katılımlı bir tartışmayla son halinin belirlenerek kamuoyuna açıklanmasını istediklerini belirtti. Talu, "Bu sonuçta bir bildirgedir. Benimseyen herkesin kendisini sorumlu hissettiği bir metindir. Buna uyup uymamak bu mesleği yütürenlerin vicdanıyla ilgili bir şey" dedi.
       Basın Senatosu üyeleri ve Başkanı Nezih Demirkent'in yönettiği toplantıda bildirge toplantıya katılan sivil toplum kuruluşları, üniversite, sendika temsilcileri ve gazetecilerin tartışmasına açıldı. Bildirge hakkında İstanbul Tabibler Odası Başkanı Orhan Arıoğlu, Disk Genel Başkanı Rıdvan Budak, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof.Dr. Köksal Bayraktar, Prof.Dr. Erdener Yurtcan, Hak-İş Başkanı Salim Uslu'da görüşlerini ve önerilerini açıkladılar.
       Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi'nde insan ve yurttaş hakkı, gazeteci tanımı, gazetecinin sorumluluğu, temel görevlerinin de sıralandığı metinde gazetecinin doğru davranış kuralları da sıralandı.

       Bildirgede yer alan maddeler özetle şöyle:
       * Gazetecinin sorumluluğu: Gazeteci, basın özgürlüğünü, halkın doğru ve dürüst haber alma, bilgi edinme hakkı adına dürüst biçimde kullanır. Bu amaçla her türlü sansür ve otosansürle mücadele etmeli, halkı da bu yönde bilgilendirmelidir.
       * Gazetecinin hakları: Gazeteci, tüm bilgi kaynaklarına serbestçe ulaşma ve kamu yaşamını belirleyen, halkı ilgilendiren tüm olayları izleme, araştırma hakkına sahiptir. Kamusal ve özel tüm işlerde, gazetecinin karşısına çıkarılacak gizlilik ve sır gibi engeller açık ve ikna edici gerekçelere sahip olmalıdır. Gazeteci, inanmadığı bir görüşü savunmaya veya meslek ilkelerine aykırı bir iş yapmaya zorlanamaz.
       * Gazetecinin temel görev ilkeleri: Halkın gerçekleri ve doğruları bilme hakkı adına, gazeteci kendi açısından sonuçları ne olursa olsun, gerçeklere ve doğrulara saygı duymak ve uymak zorundadır. Gazeteci bilgi ve haber alma, yorum yapma ve eleştirme özgürlüklerini ne pahasına olursa olsun savunur. Irk, etnisite, cinsiyet, dil, milliyet, din, sınıf ve felsefi inanç ayrımcılığı yapmadan tüm ulusların, tüm halkların ve tüm bireylerin haklarını ve saygınlığını tanır. İnsanlar, topluluklar ve uluslar arasında nefreti, düşmanlığı körükleyici yayından kaçınır.

       * Haber - yorum: Salt haberle yorum ve görüş ayrımı açık yapılmalı, okurun veya izleyicinin neyin haber, neyin yorum olduğunu kolayca seçebilmesi sağlanmalıdır.
       * Yargı: Hazırlık soruşturmasında soruşturmayı zaafa uğratan, yönlendiren tarzda haber verilmesinden kaçınılmalıdır. Mahkeme kararı kesinleşmedikçe, bir zanlı veya sanık suçlu ilan edilemez.
       * Çocuk: Çocuklarla ilgili suçlarda ve cinsel saldırılarda, sanık, tanık ya da mağdur (maktul) olsun, 18 yaşından küçüklerin açık isimleri ve fotoğrafları yayınlanamaz.
       * Cinsel saldırılar: Cinsel saldırı mağdurlarının fotoğrafları, görüntüleri veya kimlikleri, açık kamu yararı olmadıkça yayınlanmaz.
       * Özel hayat: Asıl olan kamu yararıdır.
       * Haber için para: Açık ve kesin kamu yararı olmadıkça, gazeteci belge yahut görüntü temini amacıyla, bir suçla ilgili sanık, tanık veya onların yakınlarına para veremez.
       * Sağlık: Sağlık konusunda sansasyondan kaçınılmalı, insanları umutsuzluğa yahut sahte umutlara sevkedecek yayın yapılmamalıdır. Tıbbi alandaki araştırmalar kesinleşmiş sonuçlar gibi yayınlanmamalıdır.
       * Hediye: Kararlarla ve yayınlarla ilgili önyargı, kuşku yaratacak her cinsten kişisel hediye ve maddi menfaat reddedilmelidir.
       * Özeleştiri: Gazeteciyle basın - yayın organları, tekzip ve cevap hakkı gibi zorunlulukların dışında da, yanlışları düzeltmek ve özeleştiri yapmakla yükümlüdür.