17.10.1999 - 00:00 | Son Güncellenme:
Hazırlayan: Tunç ALANKUŞ
Genellemelerle dolu dünyamızdan ne yazık ki satranç da nasibini alıyor. İyi bir satranç oyuncusunun yalnız soğuk veya bol kar yağışlı ülkelerden çıkacağını söyleyen önyargılı yaklaşım, bazen haddini aşarak neredeyse ırkçılığa bile dönüşebilmekte. Neyse ki bu tür genellemelerden hoşlanmayan tabiat ana belli aralıklarla sımsıcak ve bol güneşli ülkelerden büyük satranççılar çıkarmaya devam ediyor. Örneğin 1921 yılına kadar süregelen genellemeler Küba'nın bağrından bir dünya şampiyonu çıkınca sessizliğe bürünmüş ve yerini "istisnalar kaideyi bozmaz" teranesi doldurmuştu. Ama yakışıklı Kübalı Jose Raoul Capablanca, tam 7 yıl boyunca tek bir yenilgi bile almayınca, genellemeler yerini hayranlık ve şaşkınlığa bıraktı. Sıcakkanlı, çapkın ve tembel şampiyon, "satranç makinesi" unvanıyla dünyayı titretti adeta.
Belki de aşırı özgüven ve şımarıklıktan 1927 yılında dünya şampiyonluğunu kaybeden Raoul, genellemecilerin çenesinin açılmasına neden oldu. Ve 1972 yılına kadar - kimileri sarışın - soğuk ülke ve iyi çevre çocukları hükümranlığını sürdürdü. Evet, 1977'de şampiyon olan ABD'li Fischer sarışındı ama 'kokuşmuş ve berbat bir çevre'de yetişmişti. Bu arada aynı yıllarda Brezilya'dan bir şampiyon adayı çıkmıştı: H. Mecking.
Daha sonraları sağlık nedeniyle satranç dünyasından kopan bu genç 'Latino'nun başka koşullarda dünya şampiyonu olabilmesi işten bile değildi aslında. 1998 yılına kadar sessiz kalan ve özellikle plaj futboluyla ünlü Brezilya şimdilerde 18'lik bir satranç yıldızıyla gurur duymakta. Tıpkı futbolcu yurttaşları gibi plajda yapılan (Mermaid Plajı Bermuda Satranç Turnuvası, Avrupa - Amerika karşılaşması) maçları kolayca kazanan Rafael Leitao oynadığı tüm İngiliz rakiplerini yenerek yaratıcılığını kanıtladı. Belki de yalnızca Maracana Stadı'nda görülebilecek türden yaratıcılıkla donanmış olan Leitao, çok bilmiş genellemecileri uzun süre uğraştıracağa benzer.
Günün sözü: "Bütün genellemeler tehlikelidir; bu bile." (Alexander Dumas)
Rafael Leitao - Alexander Baburin
Bermuda, 1998
1. d4 d5 2. c4 dxc4 3. e3 e6 4. Fxc4 c5 5. Af3 a6 6. 0 - 0 Af6 7. Ac3 b5 8. Fb3 Fb7 9. Ve2 Abd7 10. e4 cxd4 11. Axd4 Fc5 12. Fe3 Vb6 13. Kfd1 Ae5?! 14. Kac1?! Kc8?! 15. Aa4!! bxa4 16. Fxa4+ Şe7! 17. Kxc5! Kxc5 18. Ab3 Khc8? 19. Axc5 Kxc5 20. b4! Vxb4 21. Vd2 terk
J. Hodgson - R. Laitao
Bermuda, 1998
1. d4 Af6 2. Fg5 Ae4 3. Ff4 d5 4. e3 c5 5. Fd3 cd4 6. Fe4 de4 7. ed4 g6 8. Ac3 Fg7 9. Age2 Ff5 10. 0 - 0 Ac6 11. d5? Ae5 12. Ag3 Ac4 13. Ab5? Ab2 14. Af5 Ad1 15. Ag7 Şd7 16. Kfd1 Va5 17. Kab1 Kac8 18. c4!? Khg8 19. Fe5 Kc4 20. d6 e6 21. Aa3 Kb4 22. Kb4 Vb4 23. Kb1 Va3 24. Kb7 Şc6 25. Kc7 Şd5 26. Ff6 Va2 27. h3 Şd6 28. Kf7 Kc8 29. Fg5 e5 30. Kb7 a5 31. Kb6 Şd7 32. Fe3 Vf7 33. Fh6 e3 34. fe3 Kc1 35. Şh2 Vf2 36. terk