Değişimin sırları açığa çıktı

Değişimin sırları açığa çıktı
Türkiye’de dünya çapında değişimlere imza atmış profesyonel liderler, kurumsal değişimin sırlarını açıklıyor
Türk iş dünyası, kendi içinde son 10 yılda süper liderler çıkarmayı başardı. Şirketlerine dünya çapında başarılar kazandıran bu liderler, yönetim açısından dünyaya örnek oldular. Örneğin, Tanju Argun’un Netaş’ı yönettiği dönemde şirket Rosabeth Moss Kanter tarafından vaka olarak çalışıldı. Avrupa Kalite Ödülleri’ni toplayan şirket, Balanced Scorecard uygulamaları açısından da lider kuruluşlar arasında gösterildi. Hazım Kantarcı, 1980’lerin sonunda krizde olan Brisa’yı Avrupa’nın en mükemmel şirketi haline getirerek Avrupa Kalite Büyük Ödülü’nü aldı. Dr. Yılmaz Argüden, hem özel sektörde, hem kamuda, hem de sivil toplum kuruluşları arasında değişime yol açtı. KalDer ile Ulusal Kalite Hareketi’ni başlattı, ’Dünyanın 100 Küresel lideri’ arasına seçildi.
Mehmet Ali Berkman’ın Genel Müdür olduğu sırada değişim liderliğini yaptığı Arçelik, Avrupa Kalite Başarı Ödülü’nü aldı. Dünya çapında başarılı liderlerimizden biri de İzzet Garih. Garih, 1998 yılında Alkent 2000 projesiyle Dünya Genç Girişimciler Büyük Ödülü’nü kazandı. Erdal Karamercan’ın profesyonel liderliğini yürüttüğü Eczacıbaşı şirketleri, hem küresel pazar performanslarıyla, hem de Türkiye’den ve Avrupa’dan topladıkları ödüllerle değişerek dünya kalitesinde bir yönetim anlayışını gösterdiler. Sabancı Grubu’nda Bülent Savaş’ın yönetimindeki Beksa da, Avrupa şirketlerini geride bırakarak, Avrupa Kalite Büyük Ödülü’nü almayı başaran şirketlerimizden. Türkiye’de yönetimdeki değişimin fikir liderleri ise Prof. Dr. İbrahim Kavrakoğlu, Tınaz Titiz ve Erkunt Tamer gibi danışmanlar ve düşünürler olmuşlardır.

Değişimin LiderleriMilliyet İş Yaşamı yazarı Melih Arat’ın editörlüğünü yaptığı 'Değişimin Liderleri' isimli kitapta, Türkiye’de dünya çapında değişimlere imza atmış liderlerin değişim ve liderlik sırları anlatılıyor. Tanju Argun
Tanju Argun’un 'Liderlik ve TKY’nin Odağındaki İnsan' başlıklı makalesinde Netaş, Vestel ve Erdemir’deki değişim deneyimleri aktarılıyor. Argun’a göre, bir joint-venture, bir patron şirketi ve kamu şirketi birbirinden oldukça farklı. Argun yine de bu üç şirkette değişim prosedürünün aynı olduğunu belirtiyor. Şirketin nereye gideceğine ilişkin bir vizyon belirlemek, insanlara güvenmek, hedefler koymak ve insanların potansiyelini hedefler doğrultusunda harekete geçirmek.

Dr. Yılmaz Argüden
İçine girdiği her kuruluşta sonuç yaratan Dr. Yılmaz Argüden, gerek kamu ve özel sektöre, gerekse sivil toplum alanında yaptığı öncülükle, Türkiye’de birçok alanda gelişmeye yol açmış, insanların değişik konularda düşünmeye ve harekete geçmesini sağlamış bir lider. Dr. Argüden, BÜMED ve KalDer’de başlattığı değişimlerin temelinde 'good governance-iyi yönetişim' olduğunu belirtiyor: Diğer bir deyişle saydamlık, amaca hizmet ettiğini gösterme, katılım, etkileşim ve profesyonel yönetim. Erkunt Tamer, Türkiye’nin son döneminde gizli kalmış dev insanlarından biri. Yönetim alanında Türkiye’nin gerçek anlamda Yönetim Gurusu-Otoritesi sayılabilecek değerli düşünür ve danışmanlarından. Tamer, 'Başarı, hedefleneni yapmaktan öte, olması gerekeni yapmaktır’ diyor. Tamer’in belirli bir ekip çalışmasında hiyerarşinin söz konusu olamayacağına ilişkin sözü de, hem çarpıcı, hem de şiirsel: 'Büyük hedefler birlikte başarılabileceğine göre, kim neyiyle öne çıkabilir? Bunu anlamak vakit, nakit ve gönülden bir akit ister.' 1994-2000 yılları arasında Mehmet Ali Berkman’ın Genel Müdürlüğü’nü yürüttüğü Koç Grubu’nun Amiral Gemisi kabul edilen Arçelik, Avrupa Kalite Başarı Ödülü’nü, Ulusal Kalite Ödülü’nü, TÜSİAD- TÜBİTAK-TTGV Teknoloji Ödülü’nü iki defa alan bir kuruluş oldu. Berkman, küreselleşen pazar şartlarında gerek süreçler ve sistemler olarak, gerekse zihniyet olarak Arçelik’i yenilemeyi başardı. Berkman, 'Liderin işi, ayrıntılar değildir; ama lider küçük ayrıntılardan oluşan bir resmi yaratmaya çalışır. Liderin işi, işleri yapmak değil; işlerin yapılmasını sağlamaktır. Liderin yeni rolü kolaylaştırıcı olmaktır’’ diyor.

İzzet Garih
'Bir lider eseriyle lider olur' sözünü haklı çıkarırcasına, İzzet Garih de Türkiye’de konut alanında gerçekten dünya kalitesinde örnek bir çalışma olan Alkent 2000 projesiyle, Worldcom tarafından düzenlenen Dünya Genç Girişimciler yarışmasında 1998 yılında büyük ödülü kazandı. Garih, 'Liderliğin ve Yönetimin Odağındaki İnsan' başlıklı makalesinde, artık bireysel kahramanlıkların, 'Süpermen'lerin, 'Batman'lerin devrinin geçtiğini yazıyor: 'İş dünyasında yıldız çocuklardan çok, 'Voltranlar', 'Ninja Kaplumbağalar' gibi yıldız takımlara ihtiyaç var. Büyük amaçları başarmak için, farklı özellikleri olan, ama kendi özelliklerinde çok iyi olan insanların oluşturduğu takımlar gerekiyor.'

Hazım Kantarcı
Hazım Kantarcı’nın liderliğindeki Brisa’nın Avrupa Kalite Büyük Ödülü’nü almasıyla Türk halkının kendine güveni geldi, Avrupalılar bile Türkler’in bu başarısını kabul etmek zorunda kaldı. Hazım Kantarcı, iş hayatında şirketin bütünü açısından bakmanın önemli olduğunu düşünüyor. Örneğin, satış alanındaki bir darboğaz tedarikten kaynaklanıyor; tedarikteki bir darboğaz, ülkenin genel finansal yapısından kaynaklanıyor olabilir. Belirli bir alanda aşama kaydetmek için, bölümcü bir mantıkla departmana yüklenmek değil, bütünün ve sürecin içinde etkili ve öncelikli olan konulara odaklanmak gerekir. Bütünsel şirket yaklaşımı, bazen sürecin her iki ucuna bakmayı, bazen bunların da ötesinde şirketi etkileyebilen, ancak geleneksel iş çerçevesinin içinde yer almayan konularla ilgilenmeyi gerektirir.

Erdal Karamercan
İpek Kağıt şirketinin Genel Müdürlüğü görevini Bülent Eczacıbaşı’ndan devralan Erdal Karamercan, bu verimli topraklara Toplam Kalite Yönetimi’nin tohumlarını ekti. İpek Kağıt’ta başlayan kalite rüzgarı, Eczacıbaşı Grubu’na yayıldı. Eczacıbaşı’ndan İpek Kağıt, Askaynak ve Vitra, Türkiye’de ve Avrupa’da kalite ödülleri aldı. Karamercan, temel meselenin doğru zamanda doğru yerde olmak olduğunu belirtiyor. 'Golün şansını yaratabilmek, golün şansını kullanabilmek ve antrenör tarafından o yere layık görülebilmek. Golcü olabilmek için bütün bunlar bir araya gelmelidir. Liderlik de, tıpkı golcülük gibi parçaların bir araya gelmesi sonucunda ulaşılan bir bütündür.'

İbrahim Kavrakoğlu
İbrahim Kavrakoğlu, Türkiye’de bugün kalite hareketinin ulaştığı seviyenin mimarlarından. Kalite kavramlarının Türkiye’de ilk defa işyerlerinde uygulanmasını sağladı ve Türkiye’de kalite hareketini başlatan insanlardan oldu. 'Yaratıcı ve Geriletici Liderlik' başlıklı makaleyi kaleme alan Kavrakoğlu’na göre, bir lider kriz yokken yapılması gereken işi yaratır: 'Ortada bir kriz varken sıradan bir insan bile harekete geçer. Liderin işi krizi yönetmek değil, kriz çıkmayan, gelişen bir ortam yaratmaktır.'

Bülent Savaş
Bülent Savaş’ın yönetimindeki Beksa, 1997’de Avrupa’da ilk kez düzenlenen, KOBİ dalındaki yarışmada Avrupa Kalite Büyük Ödülü’nü kazandı. Kalıcı Sistemlerin Mimarı Olarak Lider başlıklı makalesinde Bülent Savaş, 'Liderlik, içinde bulunduğu organizasyonu geleceğe hazırlamaktır' diyor. 'Liderlik, her şey ile; insan kaynağıyla, stratejisiyle, içinde bulunduğu organizasyona model getirmek, organizasyona has bir model yaratmaktır.'

Tınaz Titiz
Tınaz Titiz, bir tür toplumsal zihinsel dönüşüm lideridir. Titiz, 'Değişim Yönetiminde 4 Olgu' isimli makalesinde, ortak dil ve kavramlar olmadan; organizasyonlarımızdan ve toplumumuzdan korku kapı dışarı edilmedikçe, çok fazla yol alamayacağımızı belirtiyor. Tınaz Titiz’e göre, hiyerarşi bağımlısı bir toplumuz ve ezberletilmiş kalıplar düşünmemizi engelliyor. Değişimin yönetiminde fonksiyonel düşünmeden bir türlü süreç bazlı düşünmeye geçemediğimiz için de sorunlar yaşanıyor.

Gerçekleri anlattılar! Mavi Kitaplar’ın yayınladığı Değişim Liderleri isimli kitap, Türkiye’ye özgü değişim ve liderlik deneyimlerini ortaya koymak için 10 liderle yapılan yüzyüze söyleşilerle hazırlandı. İlk görüşmelerden sonra Hazım Kantarcı’nın Sabancı Grubu’nda, Erdal Karamercan’ın Eczacıbaşı Grubu’nda en üst düzey yönetici olması, Yılmaz Argüden’in Küresel 100 lider arasına seçilmesi, İzzet Garih’in Baron’s 500 Küresel Liderler listesine girmesi, kitaba seçilen liderlerin seçiminin doğruluğunu teyit ediyor.
Kitabın editörü Melih Arat’a göre, 'Değişimin Liderleri, değişim ve liderlik konularında, basmakalıp reçeteler ya da dipnotlara boğulmuş akademik metinler değil, kurumsal değişimin ve liderliğin birinci ağızdan aktarılan gerçekleridir.'
Değişimin Liderleri’nde yer alan liderler; kuruluşlarında değişime direnç gösteren insanları nasıl kazandıklarını, nasıl paylaşılan vizyon geliştirdiklerini, inanmış ekipleri nasıl yarattıklarını, insanların güvenini nasıl kazandıklarını anlatıyor. Dünya çapında başarılara, Avrupa Kalite Ödülleri’ne nasıl ulaştıklarını açıklıyor. Liderler, Türkiye’ye özgü gerçek sorunların nasıl aşıldığına, insanların nasıl değişime katıldığına ilişkin deneyimleridir.