Likidite Nedir? Likidite Tuzağı Ve Likitide Riski Ne Anlama Gelir?

 Likiditeye sahip durumda olmayan yahut az miktarlarda olan varlıkların nakde çevrilme işlemi oldukça zordur. Ayrıca nakde çevrilmeleri durumunda değerlerinde azalma söz konusu olabilir.

 Likidite Nedir? 

 Likidite, mevcut durumdaki menkul kıymet, döviz ve gayrimenkul gibi çeşitli finansal ürünlerin kolaylıkla nakde çevrilebilme durumunun tanımıdır. Likiditeye sahip durumda olmayan veya az olan finansal nitelikteki varlıkların nakde çevrilmesi işlemi güç olmaktadır. Buna ek olarak böyle bir durumda nakde çevrildikleri taktirde değerlerinde azalma durumu ortaya çıkabilmektedir.

 Para, en likit varlık olma niteliğine sahiptir. Günlük yaşamda en fazla kullanımı söz konusu olan değişim aracı paradır. Bu durum hizmet ve mal alım satımı yapılabilmesi için dönüştürülmesine gerek olmaması paranın sahip olduğu likidite değerini yüksek kılmaktadır.

 Ev, araba, tahvil gibi çeşitli finansal varlıkların nakde dönüştürülmesi ise zordur. Bu tür finansal varlıkların kağıt üzerinde sahip durumda olduğu ve satılışının gerçekleştirildiği fiyatlar arasındaki fark bir hayli fazla olmaktadır. Sahip olunan finansal değere sahip varlıkları likidite yönünden sıralamak gerekirse bunlar arasında; devlet tahvilleri, çekler, hisse senetleri, şirket tahvilleri, dayanıklı tüketim malları ve taşınmazlar olarak yer almaktadır.

 Likidite Tuzağı ve Likitide Riski Ne Anlama Gelir?

 Likidite tuzağı ilk olarak bir İngiliz iktisatçı olan John Maynar Keynes tarafından ortaya atılmış olan bir görüş olma niteliğine sahiptir. Keynes, para talebini etkileyen etkenleri elde para tutma güdüsü doğrultusunda likidite tercihi teorisi ile açıklamıştır. Keynes'in görüşüne göre para talebinin etkilenmesi, işlem, ihtiyat ve spekülasyon olarak üç faktörden etkilenir. 

 Likidite tuzağının basit tanımı ise şu şekilde olmaktadır. Para arzındaki artış oranlarının ekonomiyi canlandırma konusunda etkisiz kalması halidir. Likidite tuzağı ve riski çoğunlukla deflasyonist beklentilerin ağırlıklı olduğu dönemlerde ortaya çıkar. Merkez bankasının rezerv para artışı vasıtasıyla ne kadar para yatırma işlemi gerçekleştirirse gerçekleştirsin faiz oranlarını ne kadar düşürmesi söz konusu olursa olsun parasal çarpanın artmaması ve hatta düşmesi anlamını taşımaktadır. 

 Toplumda söz konusu durumdaki ekonomik aktörlerin artış gösteren likidite miktarlarını harcamalara ve yatırımlara yönlendirmek yerine ellerinde tutmalarını tanımlar. Eğer mevcut tasarruflar kredilere dönüşmez ise parasal çarpan oranları artmayacağı için ekonomide arzu edilen canlanma söz konusu olmaz. Hatta bu durumun bir kısır döngü halini alması söz konusu olarak deflasyonun ve buna bağlı olarak işsizlikte artış olmasına ve resesyonun derinleşmesine neden olur.

 Likidite tuzağının söz konusu olduğu durumlarda geçerli faiz seviyeleri düşük, tasarruf seviyeleri yüksek ve para politikaları etkisiz niteliktedir. Böyle bir durum karşısında tüketiciler, mevcut durumdaki faiz seviyelerinin yakın bir süreç içerisinde artacağı düşüncesine sahip oldukları için bonolardan kaçınırlar ve fonlarında tasarrufa yönelirler.

 Ancak bonolar ve faiz seviyeleri arasında ters bir ilişkinin varlığı söz konusudur. Tüketicilerin büyük bir çoğunluğu varlığında düşüş beklenen varlıkları ellerinde tutmayı arzu etmezler.