Borrell zor durumda

Avrupa Birliği içerisindeki Rusya tartışması giderek büyürken, AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in Moskova ziyaretinde yaşananlar krize neden oldu. Rusya AB diplomatlarını sınır dışı ederken, Borrell’in sessizliği büyük tepki çekti.

İstifasını isteyen milletvekillerinin eleştirilerine karşı kendini savunan Borrell, Moskova’ya giderek risk aldığını, AB’nin Rusya ile ilişkilerde “dönüm noktasında” olduğunu söyledi.

Avrupa Birliği (AB) Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in Rusya’nın başkenti Moskova’da gerçekleştirdiği ve diplomatik gerilimle noktalanan ziyaretinin yankıları sürüyor. Borrell’in Moskova’daki temasları sırasında Rusya’nın Almanya, İsveç ve Polonya’nın Moskova’daki elçiliklerinde görev yapan birer diplomatı sınır dışı etme kararını sosyal medya üzerinden duyurması, Brüksel ile Moskova arasındaki gerilimi tırmandırdı. Rusya, Moskova’da görev yapan sözkonusu üç yabancı diplomatın 23 Ocak’ta “izinsiz protestolara” katıldıklarının tespit edildiğini duyurarak, bu davranışın “diplomatik statü ile bağdaşmayan ve kabul edilemez” bir tutum olduğunu açıklamıştı. Ancak Almanya, İsveç ve Polonya dışişleri bakanlıklarından yapılan açıklamada bahsi geçen diplomatların herhangi bir yasadışı faaliyette bulunmadıkları hatırlatılarak, hukuki sınırlar dahilinde gösterilerdeki gelişmeleri izlemekle yetindiklerine ve sınırdışı edilmelerini gerektiren bir tutum sergilemediklerine vurgu yapıldı.

İstifa çağrıları

AB’nin önde gelen kanaat önderleri Borrell’in Rus mevkidaşı tarafından küçük düşürüldüğünü ancak AB temsilcisinin bu tavra karşılık vermediğini savunuyorlar. Avrupa Parlamentosu üyesi 70 milletvekili, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen’e bir mektup göndererek Borrell’in görevden alınmasını talep etti. Ağırlıklı olarak Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerinden gelen AP milletvekilleri, Borrell’in Moskova’da AB çıkarlarını savunmaktan aciz kaldığını dile getirerek, AB’nin dış politikasını yönetecek kapasiteye sahip olmadığını savundular.

Borrell’in Rus muhalif Aleksey Navalni’nin mahkeme tarafından üç buçuk yıl hapse mahkum edilip cezaevine gönderilmesinin ardından
Moskova’ya resmi ziyarete hazırlanıyor olması baştan eleştiri konusuydu. Ancak Borrell, Rus mevkidaşı ile görüşerek hem Moskova ile diyalog yolunu açık tutmak istediğini hem de Navalni’nin serbest bırakılması konusunda da ilk ağızdan AB’nin mesajını iletmek istediğini dile getirerek ziyaret konusunda ısrarcı olmuştu.

Üç AB diplomatının sınır dışı edildiğinin Borrell’in Lavrov ile düzenlediği basın toplantısı sırasında duyurulması, Lavrov’un basın toplantısında AB’yi “güvenilmez bir partner” olarak tanımlaması ve Borrell’in buna tepki vermemesi AB parlamenterleri için bardağı taşıran son damla oldu. Bundan önce AB ülkelerine danışmadan Venezuela’ya özel temsilci göndermesi, yine Borrell’in tepki çeken hareketleri arasında yer alıyordu.




Hata payı azaldı

Aşı krizini kötü yönelttiği gerekçesiyle eleştiri yağmuruna tutulan Von der Leyen’in Borrell’e daha ne kadar sahip çıkacağı merak konusu. Diplomatik kaynaklar, AB’nin diplomatik servisinin Rusya’ya yönelik olarak ‘acemice’ bir yaklaşım sergilediğini dile getirerek Rusya’nın hasımlarına karşı ‘bir iyi bir kötü’ davranma alışkanlığını bulunduğunu hatırlatılar. Bu çerçevede AB’nin Rusya ile ilişkileri yürütmenin çok zor bir zanaat olduğunu kabul etmesi gerekiyor.

Kısa vadede Borrell’in görevden alınması öngörülmüyor. Zira Almanya ve İsveç, ülkelerinden sınır dışı edilecek olan Rus diplomatları da Borrell ile eşgüdüm içerisinde belirlediler. Zaman zaman Fransa ve Yunanistan’ın sözcülüğüne soyunsa bile Türkiye’ye karşı ‘adil’ ve yapıcı bir tutum sergileyen Borrell’in görevden ayrılması, Brüksel ile Ankara arasında yeniden başlayan siyasi diyaloğu olumsuz yönde etkileyebilir. Ancak Milliyet’e bilgi veren kaynaklar, “Borrell’in görevden alınması gündemde değil, ancak hata yapma payı kuşkusuz azaldı” dedi.