Türkiye’ye küresel avukatlar
Yatırım kuruluşu Medley Global Advisors’ın uzmanı Nigel Rendell Bloomberg’e şu “tatsız” yorumu yapmış:
“Geçtiğimiz günlerde yaşanan gelişmelerin gösterdiği gibi, Türkiye’ye yatırım, sadece cesurların işi.”
Nedir bu gelişmeler?
.....................
S-400’lerin denenmesi...
AB’den ve ABD’den “yaptırım” söylemleri...
Maraş kıyılarının açılmasıyla başlayan gerilim...
Libya ve Karabağ sorunları...
Suriye, İdlib nedeniyle Rusya, PKK/PYD devletleşme macerasına desteği nedeniyle ABD sıkıntıları...
Biden’in başkan seçilme olasılığı...
Doğu Akdeniz ve Ege’de Yunanistan’la yüksek tansiyon...
.......................
Böylesine hassas bir süreç yaşamakta olan Türkiye’de dış sermaye için güven ortamı var diyebilir miyiz?
Oysa...
İç tasarrufu yeni yatırımlar için gereği kadar büyük olmayan Türkiye gibi ülkelerde ekonominin büyümesi için dış sermaye ihtiyacı hava, su gibidir.
Sadece ekonomi değil.
Türkiye’nin dış politikasında da ciddi ve büyük dış sermaye yatırımlarının önemli işlevi vardır.
Onlar Türkiye’deki şirket çıkarları nedeniyle küresel avukatlarımız gibidirler.
Türkiye’nin yararlarını savunmak üzere lobimizi yapma durumundaki uç beylerimizdir.
İlişkimiz olan ülkelerin üst düzey politikacılarıyla “arka kapı diplomasisi” için yararlı olabilirler.
...................
Ayrıca...
Bir süre için yabancı sermaye yatırımcısında soru işaretleri olsa bile birçok önemli şirketimiz, yabancı sermaye tarafından kısmen veya tamamen satın alınmış durumdadır.
İşte bazıları...
.........................
BEYMEN
1971 yılından bu yana hazır giyim sektöründe çok büyük bir yere sahip olan Beymen, Katarlı şirket Meyhola tarafından satın alındı.
YARGICI
1978 yılında erkek gömleği üzerine Osmanbey’de ilk şubesini açan Yargıcı gün geçtikçe büyüdü. Yargıcı, Kuveyt merkezli Global Investment House’a satıldı.
CEVAHİR AVM
Cevahir Holding’e bağlı olarak 2005 yılında Mecidiyeköy’de açılan Cevahir AVM, Kuveytli ST Martin Property Group şirketine satıldı.
İÇİM SÜT (AK GIDA)
Yıldız Holding’e ait süt ve süt ürünleri pazarında çok önemli bir yere sahip olan Ak Gıda, Fransız gıda devi Groupe Lactalis’e satıldı.
COLA TURKA - ÇAMLICA GAZOZ
Yıldız Holding 25 Haziran 2003 tarihinde piyasaya sunduğu Cola Turka’yı ve sonrasında satın aldığı Çamlıca Gazoz’u Japon içecek şirketi DyDo’ya sattı.
SAKA SU
Sabancı Holding’in sahibi olduğu Saka Su önce Bim’in sahibine, daha sonra ise Yıldız Holding’e satıldı. Yıldız Holding de Saka Su’yu DyDo’ya sattı.
OFÇAY
Türkiye çay üretiminde tekelin kalkmasıyla satışa sunulan Ofçay, Amerikalı kahve şirketi Jacobs’a satıldı.
PEYMAN
Eskişehir’in üç kuruyemiş firmasının birleşmesiyle kurulan Peyman Gıda uluslararası özel sermaye fonu Bridgepoint tarafından satın alındı.
KEMAL KÜKRER
Eskişehir Odunpazarı’ndaki evinin bodrumunda iki adet fıçıda ürettiği üzüm sirkesiyle yola çıkan Kemal Kükrer. Kendi adıyla satışa sürdüğü markasını Japon Ajinomoto şirketine sattı.
KENT GIDA
1927 yılında ticari hayatına başlayan Kent gıda, Londra merkezli gıda şirketi Cadbury’ye satıldı.
KOMİLİ
1878 yılından bu yana faaliyette olan ve Osmanlı sarayının zeytinyağı, sabun tedarikçiliğini de yapan bu dev marka Amerika merkezli Bunge B.V.’ye satıldı.
HACI ŞAKİR
Türkiye’nin en eski sabun üreticisi Hacı Şakir Amerikalı temizlik devi Colgate-Palmolive bünyesine katıldı.
CANBEBE
1990 yılında kurulan Canbebe, Belçika firması olan Ontex’e satıldı.
DEMİRDÖKÜM
Isıtma, su ısıtma ve iklimlendirme sektöründe faaliyet gösteren Demirdöküm 1954’te İstanbul’da kuruldu. Demirdöküm, Alman Vaillant’a satıldı.
......................
Bu listeyi değerli ekonomist Murat Muratoğlu’nun Youtube kanalından alarak yansıttım.
Güzel bir araştırma yapmış.
Bazıları hisselerini kısmen, bazıları tamamını satmış bu şirketlerimizin durumlarında değişiklikler olmuşsa elbette güncelleştiririz.
Bu şirketlerin -yukarıdaki satırlarında da vurguladığım gibi- Türkiye’nin bir bakıma küresel avukatları oldukları dikkate alınmalıdır.
Listedeki hisselerini kısmen veya tamamen yabancı sermayeye satmış çoğu şirket köklü üreticilerdir.
Satış gelirleriyle -çoğu- yeni yatırımlara yönelmişlerdir.
...................
En önemlisi, Türkiye’de “bürokrasinin, yargının, demokrasi ikliminin, onları topraklarımızda tutabilmesidir.”
Çünkü...
Kepengi kapayıp giden küresel şirketler de var.