Klinik Psikolog Murat Atila

Depresyon; kişinin kendisini iyi hissetmediği, eyleme geçmek istemediği, keyifsiz, çökkün, mecalsiz hissettiği, uykuda artış veya uykuya dalmada zorlanma, iştahta azalma, intihar düşüncelerini içeren ve günlük hayatı olumsuz etkileyen melankolik bir ruh haline girmesidir.

AXA Grubu, 2023 yılı Zihin Sağlığı ve Esenlik Araştırması’na göre 16 ülkede 18-74 yaş aralığında olan 30 bin kişiyle yapılan bir çalışmaya göre Türkiye araştırmanın gerçekleştiği ülkeler arasında depresyon, stres ve anksiyete yüzdesiyle ilk sırada yer almaktadır. Ayrıca OECD’nin verilerine göre ülkemizde antidepresan ilaç kullanımı 2008-2022 yıllarını kapsayan 12 yılda %76 oranında artış göstermiştir. 

Bu veriler depresyonun ülkemizde ve dünyada bulaşıcı bir hastalık gibi yayıldığını göstermektedir. Ruh sağlığı hastalıklarının adeta gribi olan depresyon toplum sağlığının korunması adına ciddiye alınması gereken bir rahatsızlıktır. Depresyonun tedavisinde konuşma terapileri ve ilaç terapileri kullanılmaktadır. Son zamanlarda ise yapılan bazı çalışmalar

Kitaplar, kişiyi içinde bulunduğu dünyanın stresinden uzaklaştıran, cenderesinden çıkaran ve farklı serüvenleri zihninde, hayal dünyasında yaşamasını sağlayan, okuyana iyi gelen bir aktivitedir. Kitap okurken içinde bulunduğunuz fiziki ortamdan, kafanızdaki düşüncelerden, günlük kaygılardan sıyrılır ve kendinizi başka dünyaların içinde bulursunuz. Bu durum sizin iyi olma halinizi olumlu etkiler ve kendinizi daha mutlu hissedersiniz. Sessiz bir ortamda, buram buram kahve kokan fincandan havalanan buhar eşliğinde okunan bir kitap kime iyi gelmez ki... Yanınızda bir kitap olduktan sonra nerede olduğunuzun da bir önemi kalmıyor. İster bir metroda, ister bir bank üzerinde hiç fark etmez, gözleriniz yazıyla buluştuktan sonra her mekân güzelleşir.

Kitap okumanın yanında insan psikolojisine iyi gelen spor yapmak, müzik dinlemek, yoga yapmak, mizah gibi birçok aktivite de bulunmaktadır. Bu aktivitelerin içinde belki de en kolayıdır kitap okumak. Ancak ülkemizin kitap okuma oranına bakılırsa pek tercih edilmediği görülecektir. Bir araştırmaya göre

Teknolojinin gelişmesi yeni bir ilişkiye başlamak için eş bulmayı kolaylaştırsa da ilişkiyi devam ettirmeyi de zorlaştırabilir. İlişkilerin kara kedisi olarak da tanımlayabileceğimiz Phubbing (telefonla aşağılama) çiftlerden birisininin partneri ile ilgilenmek yerine onu görmezden gelecek derecede akıllı telefonu ile ilgilenmesi sonucu partnerine kendisini aşağılanmış hissettirmesidir. 2012 yılında Macquarie Sözlüğü tarafından yapılan bir kampanya sonucu bu duruma PPhubbing adı verilmiştir (1). Phubbing, telefon ve küçümseme/aşağılama kelimelerinin birleşiminden meydana gelen bir terim olarak “sosyotelizm” adıyla türkçe literatüre girmiştir. Bu terim kişinin, sosyal bir ortamda eşiyle ya da arkadaşıyla doğrudan iletişim kurmak yerine akıllı telefonu ile ilgilenmesini tanımlamaktadır. (2)

Yapılan bazı araştırmalar Phubbing’in ilişkinin doyumunu azalttığını göstermektedir(3). İlişkileri kötü etkileyen bu durum, evlilik müessesinin de zamanla çatlamasına ve bitmesine neden olabilmektedir. Phubbing (telefonla aşağılama) davranışı karşı tarafta “dalga

Pörtlek gözleri, kaygan cildi ve cırtlak sesi ile zıplayıp duran bir kurbağayı kim öper ki? Bir kere kurbağa olanın prense dönüşmesi mucizelere kalır ve ancak masallarda mümkün olur. Masal da kurbağayı öpen prenses ile kurbağa olma lanetinden kurtulan prens arasındaki büyük ve sonsuz aşka vurgu yaparak biter.

Aşkın genel geçer bir tanımının olmaması onun çok kompleks bir duygu durumu olmasından kaynaklanmaktadır. Bana kalırsa aşk bireyin herhangi bir şeyi -karşı cins, eşya, kariyer, para vs- elde etme çabası sırasında ortaya çıkan uyarılmışlık hissi (tutku) dir. Karşı cinse olan tutkuyu ele alırsak çoğalma potansiyeli taşıyan bireyin karşı cinse duyduğu cinsel çekim ile başlayan bu süreç, beynin de devreye girmesi ile aşka dönüşebilir. Beynin ödül sistemini de etkileyen aşk durumu kişiye karşısındakini elde ettiğinde büyük bir ödül -genelde sonsuz mutluluk ve huzur- kazanacağına dair bilişsel çarpıtma içerir. Bu nedenle de kişide sevdiğini elde etme hırsı baş gösterir. Onun gözünde sevdiği kusursuzdur.

Depresyon genel anlamıyla kişinin kendini çökkün hissetmesi sonucu hayattan zevk alamaması, hayata karşı ilgisiz olma halidir. Depresyon duygu durumu yetişkinlerde görüldüğü gibi çocuklarda da görülebilir. Çocukları gamsız, dertsiz algılama eğilimi 1970’lere kadar çocuklarda depresyon olamayacağı görüşünü hâkim kılmıştır.

Çocuklarda depresyon olabileceği anlaşıldıktan sonra çocukluk depresyonunun yetişkin depresyonundan ayıran yanları üzerinde durulmuştur. Çocuklar genelde kendilerini üzgün, isteksiz, değersiz, mutsuz hissettiklerini sözel olarak ifade etmezler. Bunun yerine sürekli mutsuz görünme, arkadaş ilişkilerinden uzaklaşma, ders başarısında düşme görülür. Çocukluk depresyonunun izleri yetişkinlikte aşırı duyarlılık, depresif kişilik bozukluğu, alkolizm şeklinde kendini gösterebilir.

Aileler çoğu zaman çocuktaki depresyonun farkına varmazlar. Onların içe kapanık halleri karakterleri olarak algılanabilir. Aile içinde yaşanan çatışmalar, ihmal, istismar,

Paranoya (şüphe) aşırı güvensizlik, kuşku, kuruntu, bencillikle belli olan psikolojik bir hastalıktır.

Bu hastalığa düçar olanlara paranoid kişilik denir. Bu kişilerin belli başlı özellikleri bulunmaktadır:

- Sebepsiz yere zarar göreceklerini düşünür ve inanırlar.

- İnsanlara güvenmezler, onlar tarafından kullanılacaklarına inanırlar.

- İnsanların samimiyetlerini sorgularlar.

- İnsanlara güvenme konusunda çaba göstermezler.

- Kendilerine iyi davranan insanların art niyetli olabileceklerini düşünürler.

- Gururlarına karşı olabilecek şekilde algıladıkları bir davranışa karşı alınganlık gösterebilirler. Bu davranışı sergileyenlere karşı öfkeli tepkiler gösterebilirler.

Stres bazı olumsuz durumlardan etkilenen bireyin bu durumlara karşı vermiş olduğu psikolojik ve fiziksel tepkidir. Stresin yoğun yaşanması bireyin yaşam kalitesini düşürebilir. Psikosomatik rahatsızlıkları tetikleyebilir. Bu nedenle stresin minimize edilmesi ruh sağlığı açısından önemlidir.

Stresle başa çıkma yolları ile ilgili birçok yazı okumuşsunuzdur. Bu yazılarda birbirinden önemli öneriler ile karşılaşmış olabilirsiniz. Bu öneriler içerisinde doğru nefes almak mutlaka yer almıştır. Doğru nefes almak fizyolojik yararlarının yanında gevşemeyi sağladığı için stresin ve anksiyetenin azalmasına da katkı sağlar. Doğru nefes almak güçlü bir meditasyon uygulamasıdır. Meditasyon ve Yoga rahatlamak ve zihinsel dinginliği sağlamak için yapılır.

Stres ya da anksiyete durumunda vücudumuz anormal tepkiler verebilir. Kan basıncımız ve vücut ısımız yükselir. Nefesimiz hızlanır ve kısa kısa nefes solumaya başlarız. Stres, kaygı ve öfke düzeyi gittikçe artar. Bu nedenle nefesinizin yoğunlaştığı o anda nefesinizi tutarak sakinleşmenin ilk adımını atmış olursunuz. Ve sonrasında

Benlik saygısı kişinin kendisine verdiği değeri ifade eder. İdeal (yüksek) benlik saygısına sahip olmak bireyin yaşama bakışını da olumlu etkiler. Kendine güven, kişisel gelişim, hedefler koyma, üretme, olumlu bakış açısı vb. yaklaşımların gelişmesine katkıda bulunur.

Düşük benlik algısı ise yaşam kalitenizi olumsuz etkileyebilir. Genetik faktör, kötü çevre, fiziksel görünüm, sağlık, düşük sosyo-ekonomik durum, zorbalık, şiddete maruz kalmak, başarısızlık, hayal kırıklıkları, travmalar gibi olumsuz deneyimler düşük benlik algısı geliştirmenize neden olabilir. Düşük Benlik saygısına sahip kişilerde depresyon, anksiyete bozukluğu, zararlı madde kullanımı, çekingenlik ve sosyal fobi gibi davranış problemleri de görülebilir.

Bu olumsuzluklara rağmen düşük benlik saygısını İdeal Benlik saygısına dönüştürmek mümkündür. Benlik saygısının zaman içinde değişebilmesi düşük benlik saygısının da yükseltilmesinin mümkün olduğunu göstermektedir. Benlik saygısı hayat boyu aynı seviyede kalmaz ve inişli