Henüz tehlike geçmedi

 

OP. DR. EVRİM AYDIN: KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM UZMANI-JİNEKOLOG

Evrim Hanım, sizi tanıyabilir miyiz?

1977 yılında Denizli’de doğdum. 1987’de Çivril/ Denizli Cumhuriyet İlkokulu’ndan mezun oldum. 1987-1994 yıllarında ortaokul ve lise öğrenimimi Uşak Anadolu Lisesi’nde yatılı olarak tamamladım. 1994-2000 yılları arası İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi’nde tıp öğrenimimi tamamladım. 2001-2005 yılları arasında Isparta Süleyman Demirle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalında asistanlık yaptım. Uzman hekim olarak 2007 yılına kadar Özel Isparta Hastanesi’nde çalıştım. 2007-2017 yılları arasında Özel Bursa Çekirge Doruk Hastanesi’nde uzman hekim olarak görev yaptım. 2017 yılından itibaren de kendi muayenehanemde hastalarımı tedavi etmeye devam ediyorum. Evli ve iki çocuk annesiyim.

Öncelikle, ‘Yeni normal’ sürecine rağmen vaka sayısı tekrar tırmanışa geçti. Konuyla ilgili neler söylemek istersiniz?
Koronavirüs tehlikesi geçmiş değil. Vaka sayısının azalma eğilimindeyken tekrar tırmanışa geçmesi gösteriyor ki; maske takmak, sosyal mesafeyi korumak ve el hijyenimize dikkat etmek terk etmememiz gereken çok önemli kurallar.

Peki Pandemi nedir?
Pandemi,küresel salgın: dünyada çok sayıda ülkede veya kıtada, çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara verilen genel isimdir.

Bulunduğumuz ortamları nasıl temizlemeliyiz?
Yer ve yüzeylerin temizliğinde; nemli silme- paspaslama yöntemi tercih edilmelidir. Toz çıkaran fırça, süpürge ile süpürme işlemlerinden kaçınılmalı veya yüksek basınçlı su, kimyasal püskürtme aerasol oluşumuna neden olduğu için bu tür uygulamalardan uzak durulmalıdır. Yer temizliğinde su ve deterjan ya da sabun kullanılmalıdır. Eller ile sık dokunulan yüzeyler; su ve deterjan ile temizlik yapıldıktan sonra onda bir oranında sulandırılmış çamaşır suyu ile silinmelidir. Temizlik bezleri kullanım alanına göre ayrılmalı ve her kullanım sonrası uygun şekilde temizlenmelidir. Yıkanabilen, tekrar kullanılabilen temizlik malzemeleri 60-90 derecede yıkanmalıdır. Paspas başlıkları su içinde bekletilmemelidir.
Yerlerin, yolların, caddelerin, sokakların ve açık havanın dezenfeksiyonunun hastalığın bulaşmasını ve yayılmasını engellemede rolü yoktur. Bu nedenle el deymeyen bu tür alanların dezenfeksiyonu gerekli değildir. Bu alanların su ve deterjenla temizliği yeterlidir.
Deterjanların fazla kullanımı uygulayıcı ve çevre için toksik olduğundan gereksiz kullanımdan kaçınılmalıdır.

‘SERİN YERDE SAKLAYIN’

Kullandığımız araç gereçlerin, elektronik aletlerin ve toplu taşıma araçlarının temizliği nasıl yapılmalı?
Dezenfektanlar ile deterjanlar karıştırılmamalıdır. Güneş görmeyen serin yerlerde saklanmalıdır. Halka açık lavabo ve tuvaletlerin temizliği sık yapılmalıdır ve kontrolleri kayıt altına alınmalıdır. Bu alanlarda temizlik sonrası onda bir oranında sulandırılmış çamaşır suyu ile dezenfeksyon sağlanmalıdır. Halı, koltuk gibi yüzeylerin su ve deterjanla silinmesi veya toz kaldırmayan özelliğe sahip sıcak buhar ile sterilize edilmesi uygundur. Tekstil ürünlerinin normal deterjanla 60-90 derecede yıkanması iyi olur. Elektronik aletlerin temizliğinde (dokunmatik ekranlar, klavye, bilgisayar ekranı, tabletler) önce nemli bezle silinerek temizlenmeli ve dezenfeksiyon için en az yüzde 70 alkol içeren dezenfektanların yüzeyde en az 1dakika kalması sağlanmalıdır. Toplu taşıma araçları günde en az 8 saatte 1 ve gün sonunda temizlenmeli, temizlik su ve deterjanla yapılmalıdır. Ellerin sık dokunduğu yüzeyler 10 da 1 oranında sulandırılmış çamaşır suyu ile dezenfekte edilmelidir. Dezenfeksiyon yolcu olmadığı zamanlarda yapılmalı ve en az yarım saat havalandırılmalıdır.

ATIK YÖNETİMİ

Atık yönetimi: COVID-19 a karşı olan müdahalede tıbbi atıklar, evsel atıklar ve diğer tehlikeli atıkların yönetimi sağlık ve çevre üzerindeki olası ikincil etkilerinin en aza indirgemek için acil ve temel kamu hizmetidir. Böyle bir salgın sırasında, maskeler, eldivenler, diğer koruyucu ekipmanları içeren artmış miktarda kontamine olmuş atık ve kontamine olmayan maddelerle birlikte pek çok türde ek tıbbi ve tehlikeli atık ortaya çıkar. Bu tür atıklar güvenli bir şekilde işlenmeli ve imha edilmelidir. Evsel atıkların da güvenli yönetimi önemlidir; kontamine maskeler, eldivenler, kullanılmış veya süresi dolmuş ilaçlar ve diğer atıklar gibi tıbbi atıklar evsel atıklarla kolayca karışabilir, ancak tüm bunlar tehlikeli atık gibi işlem görmeli ve ayrı atılmalıdır ve diğer evsel atıklardan ayrı olarak depolanmalı ve uzman belediye veya atık yönetimi operatörleri tarafından toplanmalıdır.

COVID-19 Enfeksiyonundan korunma yöntemleri nelerdir?
Ellerinizi su ve sabunla sık yıkayın, su ve sabuna ulaşamıyorsanız alkol bazlı el dezenfektanları kullanın. Kişilerle aranızda güvenli mesafeyi koruyun. Ev dışında maske takın. Gözlerinize, burnunuza, ağzınıza dokunmayın. Öksürürken, hapşırırken burnunuzu ve ağzınızı bir mendil ya da yoksa dirseğinizin iç yüzü ile kapatın. Kendinizi iyi hissetmiyorsanız evde kalın. Ateş, öksürük, solunum yetmezliği şikayetleriniz varsa tıbbi yardım alın. Sağlık tesislerine gereksiz gitmemek sağlık sisteminin daha etkin çalışmasını sağlar, sizi ve çevrenizi korur. Bulunduğumuz ortamları sık sık havalandırmalıyız. Sağlıklı beslenerek, düzenli uyuyarak, düzenli egzersiz yaparak bağışıklığımızı güçlendirmeliyiz.

Ülkemizde yeni koronavirüs hastalık riski hala var mı?
Ülkemizde sağlık sisteminin ve devlet kurumlarının iş birliği içinde çalışması sayesinde hastalık büyük ölçüde kontrol altına alınmış durumda, fakat kişisel tedbirlerimizi gevşetirsek, sosyal mesafemizi korumazsak, maske takmaz, çok kalabalık ortamlarda bulunursak ikinci ve üçüncü dalga şeklinde enfeksiyonun tekrar arttığını görmemiz kaçınılmazdır.

Yeni koronavirüs kimleri daha çok etkiler?
Elde edilen veriler doğrultusunda; ileri yaş ve eşlik eden hastalığı olanlarda hastalığın ağır seyretme riski daha yüksektir.

Hasta ziyaretleri nasıl olmalıdır?
Hasta ziyareti bana göre yasaklanmalı. Sadece hastanın bakımından sorumlu olan ve girişi gerekli olan personelin odaya girmesine izin verilmeli. Refakatçi gerekli ise tek kişi olmalı ve tüm bu kişilerin koruyucu ekipman kullanması gerekir.

Kontrollü normalleşme sürecini nasıl değerlendirmeliyiz?
Bu süreçte eski yaşantımıza dönmeyi düşünmemeliyiz. Sosyal izolasyona mutlaka uyulmalı. On kişiden daha fazla kişinin olduğu topluluklarda bulunmamalıyız. Ev dışında maskemizi takmalı, kişisel hijyenimize dikkat etmeliyiz. Çevre bilincine daha çok sahip çıkmalı, çevremizi, doğayı, hayvanları korumalı ve onların da yaşam hakkına saygı göstermeliyiz.

Okulların temizliği ne şekilde yapılmalıdır?
Okullar çok sayıda öğrenci ve öğretmenin bir arada bulunduğu kurumlar olduğu için buraların temizliği özelikle çok önemli. Okulda ve sınıflarda öğrencilerin dokunduğu yüzeylerin su ve deterjanla temizlenmesi ve 10 da 1 oranında sulandırılmış çamaşır suyu ile silinmesi gerekir. Tuvalet ve lavaboların su ve deterjanla temizlendikten sonra, 10 da 1oranında sulandırılmış çamaşır suyu ile dezenfekte edilmeli ve bu işlem belli periodlarda tekrarlamalıdır.