Minaresindeki top mermisiyle savaşın 100 yıllık tanığı camiye gazilik unvanı isteği

Ömer KOÇ/KAHRAMANMARAŞ, (DHA)- KAHRAMANMARAŞ'taki tarihi Şeyh Camisi, minaresine saplanan ve patlamayan 75 milimetrelik top mermisi ile 100 yıl önce kenti işgal eden Fransızlar ile Maraşlılar arasında yaşanan savaşın tanığı. Tarihçi İbrahim Kanadıkırık, savaşta caminin çok tahribat aldığını belirterek, yetkililerden camiye gazilik unvanı verilmesini istedi.
Kahramanmaraş, bu yıl Milli Mücadele'nin 100'üncü yılını kutluyor. Kutlamalar Cumhurbaşkanlığı himayelerinde çeşitli etkinliklerle gerçekleşirken, 22 gün 22 gece süren savaşın en önemli tanıklarından biri de Turan Mahallesi'nde yer alan  Şeyh Camii, savaşta ayrı bir öneme sahip.
TOP MERMİSİ MİNARESİNDE PATLAMADAN DURUYOR
Halka arasında 'Şıh Camii' olarak da bilinen Şeyh Camii'ni önemli kılan ise, 21 Ocak'ta başlatıp 11 Şubat 1920 gecesine kadar devam eden savaşta minaresine isabet eden top mermisinin patlamaması. Tarihçi İbrahim Kanadıkırık, Maraş'ın İstiklal Harbi'nin stratejik noktalarından biri olduğunu belirtirken, Şeyh Camii'nin bulunduğu noktanın Maraş Harbi'nde şehrin doğu noktasını teşkil ettiğini söyledi. Kanadıkırık, "Burada çok şiddetli çarpışmalar yaşanmıştır. Sebebi ise burası, Kanlıdere Köprüsü’nün oradaki Katolik Kilisesi, hemen yukarıdaki Kümbet Alman Yetimhanesi ve Kümbet Kilisesi, yine çarşı taraflarındaki Bedesten, Taş Han gibi çeşitli hanlar ile kuzeyimize düşen bugünkü kışlanın bulunduğu yerde konumlanan Fransız karargahı ile kışla arasında çok önemli bir kilit noktası. Ermeniler burayı düşürmeye çalışıyorlar çünkü burası düştüğü zaman doğu cephesindeki bütün düşman kuvvetlerinin muvasalatı sağlanmış olacak" dedi.
KANADIKIRIK: 100 YILDIR ŞEREFENİN ALTINDA
Şeyh Camii'nin Fransızlar tarafından ateş altına alındığını kaydeden Kanadıkırık, şöyle devam etti: "Şeyh Camii merkezli olarak, burada Maraş İstiklal Harbi’nde çok ciddi anlamda çetelerin direncini görüyoruz. Bu süreç içerisinde de cami doğal olarak çok ciddi tahribat geçiriyor. Özellikle kurşun yaraları her tarafında var, en çok tahribatı gördüğü nokta ise kışla istikameti. Kışladaki Fransız kuvvetlerine Şeyh Camii’nin bulunmuş olduğu koordinatlar bir şekilde iletiliyor. Fransız kuvvetleri Şeyh Camii’ne top atışı yapıyorlar defalarca, bu top atışları sırasında kaynaklar bize caminin kubbesinin delik deşik olduğunu bildiriyor. Bugün Maraş’ta İstiklal Harbi’nin üzerinden 100 yıl geçmesine rağmen en canlı tanığı diyeceğimiz çok önemli bir Fransız top mermisi, caminin minaresindeki şerefenin alt tarafına saplanıyor. Allah'ın yardımı ve lütfuyla bu top mermisi patlamıyor. Kışla istikametinden atılmış yaklaşık 75 milimetrelik bir top mermisi caminin minaresine saplanmıştır."
CAMİNİN İSMİ, 'GAZİ ŞEYH CAMİİ VE MİNARESİ' OLARAK DÜZELTİLMELİ
Gerek savaş sırasında yaşadığı tahribat, gerekse de minaresinde 100 yıldır patlamamış top mermisiyle caminin 'gazi' olduğu belirten İbrahim Kanadıkırık, "Bu sebeple burası gazi bir cami, Kahramanmaraş’taki birçok kurumda olduğu gibi. İnşallah zaman içerisinde ilgili kurumların yazışmalarıyla bir karar alınarak bu camimizin ve minaresinin, Gazi Şeyh Camisi ve minaresi olarak düzeltilmesi Maraş’ın bir çocuğu olarak 100 yıl sonra bu hatıranın daha canlı tutulması ve tanıtılması açısından olumlu bir karar olacağını düşünüyorum" diye konuştu.
NAR: TANIK OLARAK GÜNÜMÜZE KADAR GELDİ
Şeyh Camii İmam Hatibi Mustafa Nar ise, caminin yapılış tarihinin tam olarak bilinmediğini ancak 17'nci yüzyılda yapıldığının tahmin edildiğini söyledi. Sadece minaresinde Hicri 1211 yılında Osmanlı döneminde restore edildiğine dair bir kitabe bulunduğunu ifade eden Nar, caminin gazi cami olduğunu belirterek, şunları söyledi:
"Aslında ilk yapılışı minaresinden de baktığımızda medrese usulü yapılmış, daha sonra minare kendisine eklenmiştir. Selçuklu mimarisi şeklinde ama Osmanlı döneminde yapılmıştır. Aynı zamanda camimiz gazi bir camidir, bir savaşa tanıklık etmiş, savaşta yaralanmış ve günümüze kadar dimdik ayakta duran bir camidir. Kurtuluş Savaşı sırasında minaresinden top mermisi almış. Fransızlar tarafından ikindi vaktinde ezan okunurken atılmış ve günümüze dek bir nişane olarak, bir tanık olarak gelmiştir. Camimizin ismi Şeyh Turan Cami’ymiş daha sonra Şeyh Camisi adıyla günümüze gelmiştir. Daha sonra 2011 yılında Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir."
TARİHİ CAMİDE ÇATLAKLAR VAR
Öte yandan, kubbesi pişmiş tuğla ile inşa edilmiş, yapılışı ve kullanılan taşların kalınlığı nedeniyle kışın sıcak, yazın ise serin olduğu belirtilen cami, 9 yıl önce restore edilmiş ancak özellikle dış cephesinde çatlaklar bulunuyor.
FOTOĞRAFLI