Cep telefonu geri dönüşümü, Google ve 'Greenwashing'

Geçtiğimiz sene Google, 2022 yılına kadar Pixel telefonlarını, Pixelbook'ları, Google Home hoparlörlerini, Nest cihazları, telefon kılıfları ve şarj standları gibi aksesuarları içeren tüm 'Made By Google' ürünlerini geri dönüştürülmüş malzemelerden üreteceği sözünü vermişti.

Bugün, Google bu hedefine planlanan zamandan daha önce ulaştığını duyurdu: Google'ın sürdürülebilirlik sistemleri mimarı David Bourne’ye göre, tüm yeni Pixel ve Nest ürünleri artık geri dönüştürülmüş malzemelerle tasarlanıyor. Peki telefonlardan kameralara, alarm sistemlerinden termostatlara kadar pek çok ürünü barındıran bu teknolojik aletlerin tamamının geri dönüşümü mümkün mü gelin birlikte bakalım.

Artan tüketim

Çok değil, milenyumun başında cep telefonlarının başını çekiği pek çok teknolojik ürün, çoğunlukla iş adamları, hükümet yetkilileri ve toplumdaki seçkinler tarafından kullanılmaktaydı. Son 15 yılda geçirdiğimiz hızlı dönüşüm, bu ürünlerin bir yandan çok hızlı gelişini sağlarken aynı zamanda bu ürünleri herkes içinde ulaşılabilir kıldı. Haliyle böylesi büyük bir tüketim arkasında her yıl daha da çoğalan teknolojik atıklar bırakacaktı. 2015 yılında 4.15 milyar olan cep telefonu kullanıcı sayısının, 2019 yılında 53 milyon artarak, 4.68 milyara ulaştığı göz önüne alındığında ortalama bir kullanıcı için raf ömrü iki yıl olan cep telefonlarının her bir değişimi ile milyarlarca atık ortaya gelecekti.

Rengini değiştirmek ya da temizlemek için yıkamak

'Greenwashing' kelimesi Türkçe çevirisinden de anlaşılacağı üzere yeşil ile yıkama demek. Birşeyi ya kirli olduğu için ya da rengini değiştirmek için yıkarsınız. The Guardian gazetesi, Greenwashing kelimesini kısaca 'yanıltıcı çevreci vaatler ve mesajlar' olarak tanımlamakta. Genellikle global şirketlerin ürünün diğer ürünlere oranla daha iyi olduğunu gösterme amacıyla yapılan bir pazarlama biçimi olarak da tanımlanacak bu yöntem 'yıkamaya ihtiyacı olan herkes tarafından' sıklıkla kullanılmaktadır. Kavram bazı yerlerde 'bir ürünün aslında doğaya dostmuş' gibi sunulması olarak da kullanılıyor. Özetle 'Greenwashing', bir markanın, çevre dostu ve doğaya karşı sorumluluklarının bilincinde olduğunu göstermek amacıyla kullandığı bir yöntemdir. Son yıllarda pek çok uluslararası marka tarafından sürdürülebilirlik başlığı altında; geri dönüşüm, küresel ısınma, çevre kirliliği gibi konulara olan hassasiyet 'Greenwashing' kelimesiyle vurgulanıyor. Üretilen ürünlerin hem kullanımı sırasında hem de tüketimi sonucunda ortaya çıkan kirlilik doğaya ve insan sağlığına zarar verebiliyor. Haliyle markalar, bu zarara karşı kendilerini 'sorumlu' hissetme adına, 'kâr amacı gütmeksizin' elini taşın altına koyuyor ya da öyleymiş gibi davranıyor.

Cep telefonlarının geri dönüşümü

Bilindiği üzere cep telefonları içerisinde pek çok kimyasalı barındırmasından dolayı 'tehlikeli atık' olarak kabul edilmektedir. Bu ürünlerin tamamen geri dönüşümü söz konusu olmamakla birlikte geri dönüşüm için kullanılan yöntemlerin başında ya parçalarının sökülüp başka telefonlar üzerinde kullanılması ya da telefonun bileşenlerini eritip ayırarak altın ve platin gibi değerli doğal kaynakları üzerinden çıkarma işi gelmektedir. Bu teknolojik aletlerin üzerinde bulunan cam ve plastik gibi unsurların da ayrıca değerlendirilmesi geri dönüşüm için kullanılan sınırlı yöntemlerdendir. Hal böyle olunca bir telefonun tamamen geri dönüşüme uğraması pek de mümkün gözükmemektedir.

Yazımın başında 'Made By Google' ürünlerinin geri dönüştürülmüş malzemelerden üretileceğini ve Google'ın sürdürülebilirlik üzerine 2022 yılı hedefinin bu yıl gerçekleştiğinin duyurulduğunu belirtmiştim. Google'ın sürdürülebilirlik sistemleri mimarı David Bourne Allah’tan konuşmasının bir yerinde “Bu, ürünlerinin tamamen geri dönüştürülmüş malzemelerden yapıldığı anlamına gelmediğini, ancak en azından ürünün herhangi bir yerinde geri dönüştürülmüş malzemeler içerdiğini” belirtti de bunun bir Greenwashing olmadığını biz de anlamış olduk.