Holy Spider: İnce çizgide tökezlese de finalde sorunun kaynağını cımbızlıyor

İranlı yönetmen Ali Abbasi, 2018'de yönettiği 'Border' filmiyle geniş kitleler tarafından tanınmış, birçok kişinin dikkatini çekmişti. 2018'deki Cannes Film Festivali'nde 'Un Certain Regard' bölümünde yarışan ve bu kategoride büyük ödülün sahibi olan Abbasi'nin 'Border'ı, yönetmenin bir sonraki işini de oldukça merak ettirmişti. Yönetmenin 4 yıl aradan sonra çektiği ve Türkiye'de 'Kutsal Örümcek' adıyla vizyona giren 'Holy Spider' da yine prömiyerini bu yıl Cannes Film Festivali'nde gerçekleştirdi. Bu yıl Cannes'da ana seçkide yer alan 'Holy Spider' festivalden önemli bir ödülle, 'En İyi Kadın Oyuncu' ödülüyle dönmüştü. Başroldeki gazeteci karakteri canlandıran Zar Amir Ebrahimi'ye prestijli bir ödül kazandıran 'Holy Spider' oyunculuk performansları haricinde senaryo ya da yönetmenlik bazında bazı izleyiciler tarafından övgülere boğulurken bazı izleyiciler ise filmdeki şiddet sahneleriyle kadın düşmanlığı yapıldığına dikkat çekti. Peki 'Holy Spider' etik açıdan problemli mi yoksa yönetmen izleyiciye aktarmak istediği mesajı doğru bir şekilde mi aktarıyor?

Şiddeti estetize etme hatasına düşüyor

Bu yıl Danimarka'nın Oscar aday adayı olarak belirlenen 'Holy Spider' her şeyden önce sert, kışkırtıcı ve siyahın en karanlık tonundan ilerleyen bir gerilim. İzlerken her saniye boyunca gerilimi iliklerinize kadar hissediyorsunuz. Bu gerilim elbette vasat bir korku/gerilim türünde ya da yalnızca psikolojik gerilim olarak açıklanabilecek bir sınıfta değil. Suçu mikro çapta ele alan, yarattığı sosyal gerilimle konunun sadece İran'a özgü ilerlemediğini, İran'dan yola çıkılarak ataerkil bir dünya düzeni içerisinde kadınların her daim saldırı içinde olabileceğini ve bütün bu anlatıyı finaldeki 'zamansız'lıkla hem çözüm yolu üreten yapıcı bir film. Sokak kadınlarının ahlaksız bir eylem yaptığına inanan ve onlara zarar vermeyi kendine adeta bir misyon edinen bir 'aile babası'nı izlediğimiz film, aklı başına izleyici için elbette oldukça sinir bozucu bir anlatıya ve gerçekliğe sahip. Karakterimizin davranışları ve karşılaştığı tavır sinir uçlarınıza temas edecek kadar ileri bir noktaya taşınıyor. İşte zaten Abbasi'ye yönelik eleştiriler de tam olarak bu noktada başlıyor. Abbasi, karakterin sinirleri altüst eden eylemlerini etkili ve çarpıcı bir şekilde ekrana yansıtırken büyük bir tuzağa düşüyor ve kadın düşmanlığına hizmet verecek kadar şiddeti estetize etme telaşına maalesef düşerek etiklik kısmında soru işaretleri yaratıyor. Halbuki Abbasi tam da bu korkunç ataerkil zihniyete temas ederken onlarla gerekli empatiyi kurma ihtiyacı duymadığımızı bize hissettirseydi ve daha çok kadın bakış açısıyla hikâyesini aktarabilseydi film bu noktada daha az problemli bir hale bürünürdü.

Finalde sorunun tam olarak nerede olduğuna işaret ediyor

Fakat, 'Holy Spider' tüm falsoluğuna rağmen enteresan bir şekilde çok başka bir noktaya ilerliyor. Suç ve adalet sistemi üzerine izleyiciyi bir kez daha düşündüren, uzunca bir süre sinirleri bozduktan sonra "Gönlünüzü alacağım şimdi" diyerek isyanımızı bastıran Abbasi, final sahnesiyle öyle büyük bir noktaya temas ediyor ki, film boyunca ona kızdığınız her anı unutuyor, bir şekilde sizinle helalleşiyor. Çünkü Abbasi finalde tam olarak problemin adresine işaret ediyor ve yapılması gereken şey yapıldığında dahi aslında ne kadar büyük bir eksiklik içinde olduğumuzu hatırlatıyor. Örneğin istediğiniz kadar duvar inşa edin, fark etmiyor. Temelde bir yerde aslında küçük gibi gözüken ama hayati değerde olan büyük bir problem var ve orası kapanmadığı sürece yalnızca kısa vadeli ve münferit çözümler üretilebiliyor. Abbasi tam olarak bu hatanın nerede yapıldığını izleyiciye oldukça çarpıcı ve net bir şekilde aktararak, sorunun kaynağını cımbızlayarak film boyunca yarattığı soru işaretlerini son tahlilde bir şekilde affettiriyor. Film boyunca ince bir çizgide yürüyen ve sık sık tökezleyen Abbasi, finalde yakaladığı çarpıcı ve yapıcı, görece umutlu ve umutsuz noktayla birlikte 'Holy Spider'ı yılın dikkat çekici işlerinden biri yapıyor.

twitter.com/mayksisman
instagram.com/mayksisman
youtube.com/mayksisman
can.sisman@milliyet.com.tr