SEDEF HASTALIĞINA YAKINDAN BAKIŞ - HAYATi TEHLiKESi YOK AMA PSiKOLOJiYi BOZUYOR
Yaygın cilt hastalığı sedefin nedeni tam bilinmese de enfeksiyonlar, ilaçlar, alkol, sigara, stres ve şişmanlığın rahatsızlığın ortaya çıkmasında rolü olduğu biliniyor
Medical Park Bahçelievler Hastanesi’nden dermatoloji uzmanı Dr. Gökhan Okan, hayat kalitesini düşüren yaygın bir dermatolojik hastalık sedefle ilgili sorularımızı yanıtladı.
Sedef hastalığı nedir?
Bağışıklık sistemindeki bozukluktan kaynaklanan bir rahatsızlık olan sedef (tıp dilinde psoriasis), kronik ve tekrarlayıcı bir deri hastalığı. Üzeri gümüş rengi pullarla kaplı kırmızı lekelerle kendini gösterir.
Vücudun hangi bölümlerini etkiler?
Deri örtüsünün olduğu tüm bölgeleri tutabilir. Saçlı deride, tırnakta, elde, ayakta, gövdede, dizde, dirsekte kısaca tepeden tırnağa bütün vücutta olabilir. En sık görülen formu plak tipi sedef olup; deride, özellikle diz, dirsek, sırt ve kuyruk sokumunda kızarıklık, pullanma, deride dökülmeyle karakterizedir. Fakat hastalık başka şekillerde de görülebilir.
Genetiğin bir etkisi var mı?
Hastalığın oluşmasında genetik yatkınlığın etkisi büyük. Çalışmalar, tek bir genin değil, birden çok genin sorumlu olduğunu gösteriyor. Ailesinde sedef bulunan kişilerin hastalığa yakalanma riski topluma göre daha yüksek. Bu durum, özellikle 30 yaşından önce başlayan hastalık için geçerli.
Toplumda görülme sıklığı nedir?
Hastalığın toplumda görülme sıklığı, yüzde 1-2 oranında. Erkek ve kadınlarda eşit oranda görülür. Bebeklik çağından 80 yaşına kadar olan yaş grubunda sedef hastalığıyla karşılaşmak mümkün. 30 yaş altında başlayan kişiler tip 1 sedef, 30 yaşından sonra başlayan kişiler de tip 2 sedef olarak isimlendirilir. Genellikle tip 1 sedef hastaları daha ağır bir seyir gösterir.
Hastalığın tam nedeni biliniyor mu?
Hayır. Normalde deri hücreleri 28-30 günde olgunlaşır ve üst yüzeye ulaşır; sedef hastalığında hücrelerin olgunlaşma ve deri yüzeyine ulaşması 3-4 gün sürer. Bu hücreler, deri yüzeyinde birikir ve sedef lezyonları oluşur.
Tetikleyici etkenler var mı?
Sedef, bağışıklık sisteminden kaynaklanan bir bozukluk. Genetik yatkınlığı bulunan kişilerde, bazı tetikleyici mekanizmalar, hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırır. Bulaşıcı bir hastalık değil.
Enfeksiyonlar, ilaçlar, alkol, sigara kullanımı, stres ve şişmanlık hastalığın ortaya çıkmasında ve yayılmasında önemli etkiye sahip.
“HAYAT KALiTESiNE DARBE VURUYOR”
Sedef, hayati tehlike arz etmez ama kişiyi görüntü açısından sıkıntıya sokar. Yaşam kalitesini etkiler, sosyal yaşantıyı bozar. Özellikle çocuk hastalarda daha yıpratıcı olur. Depresyon, anksiyete, alkol bağımlılığı gibi durumlar, hastalarda sık görülür. Uyku ve cinsel sorunlar, özgüven ve işgücü kaybı ortaya çıkar.
“ENFEKSiYONLAR DURUMU KÖTÜLEŞTiREBiLiR”
Sedef hastalarında geçirilen enfeksiyonlar, hastalık üzerinde olumsuz etkiye sahip. Özellikle diş ve solunum yolları enfeksiyonları, lezyonları azdırabilir. Çocukluk çağı sedef hastalarında enfeksiyonlar, erişkinlere göre daha tehlikeli hal alabilir.
“AĞRI KESiCi ALIRKEN DiKKAT”
Bazı ilaçlar, sedef lezyonlarını azdırabilir. Özellikle manik hastalarda kullanılan lityum, tansiyon ilaçları, kolesterol düşürücüler ve ağrı kesiciler bunlar içinde en önemlileri. İlaca başlanacaksa hastayı takip eden hekimle dermatoloji uzmanları, beraber karar vermeli. Hastaya ilacın sedefi artırma riski bulunduğu bilgisi verilmeli.
“iÇiNE KAPANIK iNSANIN HASTALIĞI”
Genelde sedef hastaları içine kapanık, duygularını dışa vuramayan kişiler. Kaygıları yüksek. Stres faktörünün yoğun olmasına gerek yok, hafif strese girdiklerinde bile belirtiler artabilir. Sedef hastalarında psikiyatrik destek bu açıdan faydalı.
YARIN: VÜCUDU NASIL ETKiLiYOR?