Şirketler için enflasyon rehberi

ZEYNEP AKTAŞ

Ham madde ve enerji fiyatları artarken enflasyon global ölçekte yükseliyor. Peki, enflasyonist ortamda firmalar nasıl hareket edebilir? Dünya genelinde enflasyon oranları tarihi zirve seviyelerinde bulunuyor. OECD bölgesinde yıllık enflasyon Şubat 2021’de yüzde 1.7 idi. Şubat 2022’de ise oran yüzde 7.7’ye yükseldi. Her zaman daha yüksek seyreden Türkiye’de son açıklanan Mart 2022 yıllık enflasyonu ise yüzde 61.14. Fiyatların sürekli arttığı, geleceğe yönelik beklentilerin bozulduğu bir ortamda şirketlerin yeni adımlar atması zorlaşıyor. En önemli neden ise artan maliyetler. Yükselen maliyetler sıkıntıları da beraberinde getiriyor. Enflasyon yükselirken büyüme beklentileri geriliyor. IMF, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle küresel büyüme tahminlerini düşürdü. Türkiye’nin 2022 yılı büyüme tahmini yüzde 3.3’ten yüzde 2.7’ye çekildi. Kurum, Rusya ekonomisinin bu yıl yüzde 8.5; Ukrayna ekonomisinin de yüzde 35 küçülmesini öngörüyor. Öte yandan UBS, Barclays, Standard Chartered ve Bank of America yeniden virüs salgınıyla mücadele eden Çin için büyüme tahminlerini aşağı yönlü revize etti. UBS ekonomistleri ekonomide aşağı yönlü baskıların arttığını belirterek büyüme tahminini yüzde 5’ten yüzde 4.2’ye düşürdü. Şirketler ise maliyet artışlarını fiyatlarına yansıtamayacakları endişesini taşıyor. Peki, enflasyonist ortamda firmalar nasıl hareket edecek?

Mevcut sözleşmeler

Yapılan tahminler enflasyonun dünya genelinde toplamda 2.5 puan daha artabileceği yönünde. Şirket yöneticilerinin de enflasyondaki artışın devam edeceği yönünde bir beklenti içinde oldukları gözleniyor. İleriye dönük en büyük endişeleriyse ham madde girdilerindeki artışın devam edebilecek olması. Bu durum maliyet giderlerini artırırken satış fiyatlarında artışa sebep oluyor. Tüketicinin artan fiyatlara karşı vereceği tepki, girdi maliyetlerindeki artışın fiyatlara ne ölçüde yansıyacağını belirlemede önemli bir diğer etken olacaktır. Şirketler fiyat enflasyonunu dengelemek için hangi adımları atabilir? Tek haneli enflasyon ortamından yüksek iki haneli enflasyona geçilmesi hatta üç haneli enflasyon rakamlarının telaffuz edildiği bir ortamda ister istemez şirketlerin yatırımları da olumsuz etkilenebilmekte. Firmalar mevcut sözleşmelerini devam ettirebilmek, itibarlarını zedelemeyen adımlar atmak için dengeli fiyat politikası uygulamaya çalışsa da maliyetler fiyatlar üzerinde etkisini gösteriyor. Firma yöneticileri ise alternatif yaklaşımlarla faaliyetlerini sürdürme yolunu tercih ediyor. Bu noktada zarar görmeden ya da en az hasarla süreci yönetebilmek adına üretim süreçlerini yeniden değerlendirmeye alıyorlar. Gözden geçirecekleri hususlar arasında belirteceğimiz 10 ayrıntıyı da göz önünde bulundurmalarında yarar var.

Dünya genelinde enflasyon oranları tarihi zirvelerde. Peki, enflasyonist ortamda firmalar nasıl hareket edecek?

İşte şirketlerin enflasyonunu dengeleyebilecekleri 10 adım:

1) Mevcut sözleşmeleri gözden geçirmek,

2) Maliyetleri kontrol altına alabilmek için detay maliyet kalemleri üzerinde çalışmak,

3) Müşteri segmentlerini dinamik hale getirmek ve devamlı yenilemek,

4) Müşteri ve ürüne özel hedefleri artırmak,

5) Mevcut ürünlere alternatifler geliştirmek, yerelleşmeyi ön plana çıkarmak,

6) Başarılı fiyatlamalar için ödüllendirmeler yapmak,

7) Ürüne özel müzakere yöntemleri geliştirmek,

8) Zamanlama ve yol haritası çıkarmak,

9) Süreç ve sonuç uyumunu gözden geçirmek. Süreci zayıflatan nedenleri ortadan kaldırmak,

10) Satış ve fiyat pazarlığı geliştirmek.