IĞDIR DEPREM BÖLGESİ Mİ?
Kuzeydoğu Anadolu’da Ardahan, Kars, Iğdır ve Ağrı illeri ve bu illere bağlı yerleşim birimlerini etkileyen faylardan en önemlileri Ermenistan-Spitak, Balıklıgöl, Doğubeyazıt, Iğdır, Kağızman faylarıdır.
Iğdır ve yakın çevresinin depremselliğinde Balıklı Gölü ve Iğdır fayları etkilidir. Özellikle Iğdır Fayı (Iğdır’ın 5 km GB sından geçen) il ve yakın çevresini daha çok etkiler. Uydu görüntüsü ve topografik harita verilerine göre parçalı bir kırık çizgiselliği gösteren fayın uzunluğu yaklaşık 60 km. dir.
Tarihsel, aletsel depremler ve günümüz sismik aktivitesi bu fayın halen aktif olduğunu göstermektedir. 5,5 büyüklüğündeki 1962 deprem merkezüstü Iğdır fayı üzerinde, 5,1 büyüklüğündeki 1976 deprem merkezüstü ise Balıklı Gölü fayı üzerindedir. Tarihsel ve aletsel dönemlerde bu fayların ürettiği en büyük deprem orta büyüklüktedir.
Iğdır'ın çok yakınından aktif bir fayın geçmesi ve yeraltı suyuna doygun alüvyal gevşek bir zemin üzerinde kurulmuş olması, kötü yapılaşma koşulları Iğdır ilinin deprem riskini artırmaktadır.
IĞDIR'DA BULUNAN FAY HATLARI
Kuzeydoğu Anadolunun aktif tektoniğinde rol oynayan faylar, sağ ve sol yanal doğrultu atımlı faylardır. Bu fayların bazıları Iğdır ve yakın çevresinde geçer ve deprem riski taşırlar. Bunlar; Ermenistan-Spitak Fayı, Kağızman, Balıkgölü, Doğubeyazıt ve Iğdır faylarıdır.
Ermenistan-Spitak Fayı: Çıldır gölü ile Sevan Gölü(Ermenistan) arasında yaklaşık 170 km uzunluktadır. Jeolojik ve jeomorfolojik veriler ile 1926 ve 1988 yıkıcı depremlerin merkez üstlerinin bu fay üzerinde olması, bu fayın halen aktif olduğunu gösterir. 7 büyüklüğündeki 1988 depreminde 25 bin kişi ölmüş bir o kadarı yaralanmış 500 bin kişi de evsiz kalmıştır. Deprem 20'den fazla şehir ve kasabayı 342 köyü etkilemişti. Tuzluca-Kağızman-Kars yörelerinde de hasara yol açmış hatta 4 kişi hayatını kaybetmiştir.
Kağızman Fayı: Karayazı’nın kuzeydoğusundan başlar ve büyük bir bölümü Aras vadisini izleyerek Kağızman’a kadar uzanır. Yaklaşık 130 km uzunluktadır. Genç morfolojisi, küçük ve orta büyüklükteki deprem etkinliği fayın diri olduğunu gösterir.
Balıkgölü Fayı: Kağızman’dan başlar ve güneydoğuya Balık gölünden geçerek İran sınırına kadar uzanır. Değişik uzunlukta faylardan kademeli bir şekil uzanan fay kuşağı yaklaşık 120 km dir. Morfolojik veriler ve sismik etkinlik fayın günümüzde diri olduğunu gösterir. 5,1 büyüklüğündeki 1976 deprem merkezüstü ise Balıklı Gölü fayı üzerindedir.
Doğubeyazıt Fayı: Yaklaşık K60oB doğrultulu, sağ yanal doğrultu atımlı bu bir faydır. Zor dağından güneydoğuya doğru aşağı ve yukarı Yığınçalı köylerinden geçerek Doğubeyazıt üzerinden İrana uzanan fayın uzunluğu yaklaşık 50 km dir. 5.1 büyüklüğündeki 2004 Doğubeyazıt deprem merkez üstü bu fay üzerindedir.
Iğdır Fayı: Digor Kilittaş köyü yakınında Arpaçay vadisinden başlar, güneydoğuya havzanın GB sınırı boyunca Çalpala, Küllük, Y. Çarıkçı, A. Çarıkçı, Hoşhaber, Halfeli, Karkuyu köyleri yakınlarından geçerek Ağrı Dağı eteğine kadar uzanır. Uydu görüntüsü ve jeomorfolojik verilerine göre parçalı bir kırık çizgiselliği gösteren fayın uzunluğu yaklaşık 60 km. dir. Iğdır havzası ve ovasını GB dan sınırlayan fayın, ova alüvyal çökeller ile daha yaşlı kaya birimlerini yan yana getirmiş olması, azda olsa verev bileşenli olduğunu gösterir. Tarihsel, aletsel depremler ve günümüz sismik aktivitesi bu fayın halen aktif olduğunu göstermektedir. 5,5 büyüklüğündeki 1962 deprem merkezüstü Iğdır fayı üzerindedir.
IĞDIR AFAD İRAP DEPREM RİSK HARİTASI RAPORU İÇİN TIKLAYINIZ
