14.03.2023 - 12:31 | Son Güncellenme:
Kars, 9442 km² yüzölçümü ile Türkiye’nin 28. sırasında olup ülke alanının % 1,2’sini kaplamaktadır. 39-41 kuzey paralelleri ile 42-44 doğu meridyenleri arasında yer alan Kars’ın kuzeyinde Ardahan, doğusunda Ermenistan, batısında Erzurum, güneyinde ise Ağrı ve Iğdır illeri bulunmaktadır.
Deprem verilerine göre Kars ve yakın çevresinin belli oranlarda deprem riski taşıdığı ve bu riskin Kars yakınlarından geçen Ermenistan, Çobandede, Balık gölü, Kağızman ve Iğdır gibi aktif fay hareketlerine bağlı olduğu, ancak son yüzyıl içerisinde aletsel deprem kayıtlarına göre Kars merkezinden geçen sismik olarak aktif bir fayın olmadığı bilinmektedir. İl ve çevresinden geçen faylar hakkında genel bilgiler verilmiştir. İl genelini etkilemesi beklenen önemli faylar; Kağızman Fay Zonu, Iğdır fay Zonu ve Balık Gölü Fay Zonu’dur.
Kars il sınırları içerisindeki fay sistemlerinin değerlendirilmesi MTA diri fay haritası kullanılarak yapılmıştır (Şekil 2.1). Kars ili depremsellik açısından 2. dereceden riskli birbölgede yer almaktadır. Kars İli Doğu Anadolu Sıkışma Bölgesinin (DASB) etkisi altındadır. DAFS’nin Karlıova ile Ermenistan arasında kalan bölümü KDAFS olarak bilinmektedir. Bölgedeki jeolojik ve jeomorfolojik yapıdan dolayı heyelan ve kaya düşmesi benzeri afetler sıklıkla yaşanmaktadır.
Deprem hasarlarını önleme kapsamında olası deprem afetlerine karşı Belediyelerce, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünce Kentsel Dönüşüm planlamaları ve çalışmaları yapılmaktadır. Yeni Deprem Yönetmeliği ve Türkiye Deprem Tehlike Haritasına bağlı olarak Çevre ve Şehircilik İlMüdürlüğünce yayınlanmış olan Zemin ve Temel Etüdü Uygulama Esası ve Rapor Formatına Dair Tebliğ esaslarına göre yapılaşmaya dönük projeler hazırlanmakta ve ilgili kurumlarca denetimleri yapılmaktadır.
Türkiye genelinde deprem gözlem istasyonu sayısı 2020 yılı sonu itibariyle 1111’e, (806 ivmeölçer+305 hız ölçer) Derinkuyu deprem gözlem istasyonu 7’ye, sabit GNSS istasyonu 16’ya ulaşmıştır. İstasyon sayısının artmasıyla depremlerin kaydedilme hassasiyeti ve veri kalitesi artmıştır. Kars İlinde 3 adet hız ölçer,4 adet ivme ölçer kurulmuştur. AFAD Deprem DairesiBaşkanlığınca yurt genelinde 7/24 sismik aktivite izlenmektedir.Müdürlüğümüz arşivlerinde yapılan incelemelerde, İlimizde önceden olmuş olan deprem afetleri sonrası, depremzedeler için 1455 afet konutu yapıldığı tespit edilmiştir.
Risk analiz çalışmalarında AFAD Deprem Dairesi Başkanlığı tarafından AFADRED programı kullanılarak üretilmiş Kars İlini etkileyebilecek Mw:6.7 büyüklüğündeki deprem senaryosu kullanılmıştır. Senaryolar hazırlanırken şehri etkileyebilecek en büyük deprem ve geçmişte yaşanmış en büyük deprem, bölgedeki aktif fayın üretebileceği en büyük deprem, fay uzunluğu büyüklük ilişkisi gibi bilgiler kullanılmıştır. Buna göre AFAD-RED analiz sonuçları aşağıdakigibidir:
Söz konusu senaryo depremin dış merkezi Sarıkamış İlçesi olup; 09.03.2021 tarihinde saat 18:19 olarak geliştirilmiştir. Depremin derinliği ise 20 km olarak belirtilmiştir. Depremin büyüklüğü 6.7 Mw Söz konusu senaryoya göre Kars İli, Erzurum Horosan ve Şenkaya İlçeleri önemli derecede etkilenmiştir. Iğdır, Ardahan ve Ağrı illeri daha az derecede etki gören yerlerdir. Meydana gelen depremde birincil etki önem arz eden konular sırasıyla sağlık ve hayat ile ekonomi ve çevre olmuştur.