15 Eylül 2024 tarihinden itibaren sürece ilişkin testler başlamıştı ve 1 Ocak itibarıyla tüm taşınmazlarda zorunlu hale gelecekti. Ticaret Bakanlığı yaptığı değerlendirmede ilan platformları üzerinden yapılan geri dönüşler kapsamında yetki doğrulama sürecinin yeni yıl itibarıyla sadece kiralık taşınmazlar için geçerli olmasına karar verdi.
Bu karar gerek kiralık daireleri gerekse kiralık iş yerleri gibi ticari gayrimenkul tarafını ilgilendiriyor. Ülkemizde sayısal anlamda baktığımızda her ay kiralık ilan tarafında ilan portallarında 350 binin üzerinde taşınmaz kiralık olarak piyasaya arz ediliyor. Aslında elimizde kaçının kiralandığına ilişkin net bir veri söz konusu değil. Tahminimize göre bunun 275 bininin konutlardan oluştuğunu, yaklaşık 75 bininin de ticari gayrimenkullerden oluştuğunu söyleyebiliriz. Kiralık tarafta elektronik ilan doğrulama süreci ilk etapta başlayacak.
Elektronik ilan doğrulama sisteminde taşınmaz ilanını mal sahibi kendisi verebiliyor, eşinin adına kayıtlı olan bir yeri verebiliyor ve birinci, ikinci derece akrabalarının adına kayıtlı olan bir yerin ilanını kendisi girebiliyor.
Elektronik İlan Doğrulama Sistemi, Nüfus, Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü entegrasyonları ile devreye alınıyor. Ama bir kişi eş bağı, akrabalık yokken, kendisi başka birinin taşınmazını ilan olarak giremeyecek. Bu da kiralık ilanlarda başlayacak.
Birisi komşusunun yerini kiralık olarak ilan vermek isterse bu ilanı yayınlayamayacak. Ülkemizde kiralanan yerleri kiralayan kişiler ve gruplar var. Bir daireyi kişiler eşyalı hale getirip eşyalı halde kiraya verebiliyorlar. Kiraladıkları daireyi resmi artışlarla kiranın düşük kalması nedeniyle başkalarına çok daha yüksek kira verip buradan gelir elde edenler var. Kiralamaların e-Devlet sistemine geçecek olması emlak işletmeleri dışında bu işlemlerde aracılık yapan çok sayıda haksız gelir elde eden kişilerin de elenmesine imkan tanıyacak.
Sürecin satılık ilanlar kısmında ertelenmesi sektörde kısmen karmaşıklığa neden olacak. Bunun normalde satılık ilanlarda da başlaması planlanmıştı. Kiralık dairede Elektronik İlan Doğrulama Sisteminden girip vatandaşın e-Devlet'ten yetki vermesi istenirken satılıkta bu istenmeyecek. Ne zaman isteneceği belli değil.
Yabancılara ait taşınmazlar istisna kapsamında, tapusu olmayan yerler vb. istisna kapsamında, doğrulanan ilanlarda Elektronik İlan Doğrulama Sistemi’nden yetki doğrulaması yapıldığına dair bir logoya yer veriliyor olacak. Süreç gayrimenkul sektörü açısından önemli bir düzenleme. “