Son Güncellenme:
Şevket Sabancı’nın adı geçen hafta “İngiltere’nin en zenginleri” arasında yer aldı. İngiltere’nin etkili gazetelerinden Sunday Times’ın yayımladığı listede ilk kez bir Türk yer alıyordu. Liste önemli. Hint-li dev çelik üreticisi Lakshmi Mittal, Alisher Usmanov, Chelsea’nin sahibi Roman Abromovich gibi yabancılar bu listede başı çeken isimler. Şevket Sabancı da ‘İngiltere’nin en zenginleri’ listesinde 650 milyon sterlinlik servetiyle 114’üncü sırada yer aldı.
Bu bilgilerin İngiltere’de yayımlanmasının ardından ben de bu renkli öykünün peşine düştüm. Birkaç günlük araştırma, soruşturmanın altından tahmin ettiğim bir isim çıktı. Emine Sabancı Kamışlı’nın yanından hiç ayırmadığı, Esas Holding’de gayrimenkul işlerini yöneten, yeğeni Kazım Köseoğlu. Yeğen Kazım, Sadıka Sabancı’nın oğlu.
Dede, torun birlikte yürüttü
Yaklaşık 8 ay önce, Esas Holding şirketlerinden Peyman’ın bir gezisi sırasında tanıdığım Kazım Köseoğlu’nun Emine Sabancı’nın yeğeni olduğunu bilmiyordum. Gayrimenkul piyasası hakkındaki bilgisi dikkatimi çeken bu genç adam, İngiliz F&C Reit’de 2.5 yıl çalıştığını anlatırken yanımıza Emine Sabancı gelmişti. Emine Sabancı, elini ancak bir kardeşin omuzuna atılabilecek şefkatle Köseoğlu’nun omzuna atarak yeğenini bana tanıtmış, grubun gayrimenkul işlerinden sorumlu olduğunu söylemişti. Geçen hafta, Şevket Sabancı’nın adını ‘en zenginler’ listesinde görünce Kazım Bey’i aradım, düğün telaşesi içinde kırmadı, beni holdinge davet etti. Emine Sabancı Kamışlı’nın da katıldığı, “Ancak en büyük emeği o verdi, Kazım anlatsın” dediği sohbette satın almanın perde arkasını öğrendim;
Şevket Sabancı’nın kurduğu Esas Holding, kızı Emine Sabancı ve torunu Kazım Köseoğlu’nun yönettiği operasyonla Londra yakınlarında iki İngiliz ortağıyla tam 200 milyon dolarlık gayrimenkul alımı yapmıştı. Önce Londra’ya 20 dakikalık mesafede, varlıklı kesimin oturduğu Stevenage şehrinin en prestijli ana caddesi satın alındı. Vodafone, Top Shop gibi kiracıların bulunduğu caddenin düzenlenmesinden, kiralanmasına kadar bütün yönetimi Esas Holding’e geçti.
Sonrasında Runcorn bölgesinin en işlek AVM’si alındı. Manchester, Glasgow, Bristol, Edinburg gibi şehirlerde de 9 ofis binası.
* Neler aldınız İngiltere’de?
Runcorn’da, Halton Lea adında 40 bin metrekarelik bir AVM. İçinde 70 yıllık kira kontratı olan Tesco, meşhur Wilkinson gibi büyük kiracılar var. Yine Londra’ya 20 dakika uzaklıkta varlıklı kesimin oturduğu Stevenage kasabasının 8 bin metrekare büyüklüğündeki ana caddesini aldık. Caddede, Top Shop, Vodafone gibi kiracılardan oluşan 29 mağaza var. Cevahir’in sahibi St. Martins Group’tan da Manchester, Bristol, Edinburg gibi 5 şehirde 9 ofis binası satın aldık. Kiralanabilir alanı 60 bin metrekare.
* Sokak almak nasıl bir şey? Trafikten de mi siz sorumlu olacaksınız?
İngiltere’de her mahallenin iyi bir caddesi vardır. Bizim caddemizde 50 yıldır tek mağaza bile el değiştirmemiş. Cadde 1960’larda trafiğe kapatılmış. Sadece yaya trafiğine açık. Bu yüzden bölgede oturan insanlar, bu caddeden geçmeden günlük ihtiyaçlarını karşılayamıyorlar. Satan böyle bir caddeyi niye sattı? Hâlâ bilmiyoruz!
Kira geliri 11.5 milyon sterlin
* Üç satın almanızı üst üste koyduğunuzda kaç bin metrekarelik alım yaptınız? Gayrimenkullerin yıllık kira geliri ne kadar?
110 bin metrekare. AVM’nin yıllık kira geliri 2.6 milyon sterlin. Caddenin 2.2 milyon, 9 binanın ise 6.7 milyon sterlinlik kira geliri var. Yıllık toplam kira geliri 11.5 milyon sterlin (10.8 milyon dolar). Değer artışlarını bir yana bıraktığınızda dahi kendisini 10 yılda amorti eden bir yatırım. Dedem, “İngiltere’de kendisini 10 yılda amorti eden yatırım kolay kolay gelmez’ dedi. Ben ve teyzem de aynı fikirdeydik. Düğmeye bastık ve satışı bitirdik.
* İngiltere’de parası var diye büyük gruplara dahi kolay kolay mal satmazlar? Nasıl gerçekleştirdiniz bu alımları, kimlerle işbirliği yaptınız?
Londra’da zengin Araplar, Ruslar cirit atıyor. ‘Türkiye’den geldim param var. Bina alacağım demekle’ olmuyor. Araştırıyorlar. Doğru ortaklıkları kurmanız gerekiyor. Biz de 7.3 milyar sterlinlik gayrimenkul portföyü yöneten F&C ve yine İngiltere’nin en büyüklerinden Area Property Partners ile ortaklık yaptık. Area, İstanbul’daki Marmara Forum’un da sahibi. Bugüne kadar 30 milyar dolarlık para yatırmışlar gayrimenkul yatırımlarına.
* ‘Hintliler gelip İstanbul’da düğün yapıyor’ dediniz. Sizinki de yaklaştı!
Irmak Karagülle ile (Kalkavanların kızı) arkadaşlığımız 8 yıldır sürüyordu. Nişanlıydık. 28’inde evleniyoruz. Birlikte büyüdük.
Şevket Sabancı, Sunday Times’ın yayımladığı ‘İngiltere’nin en zenginleri’ listesinde 650 milyon sterlinlik servetiyle 114’üncü sırada yer aldı.
Şevket Sabancı: Biz de küçük sayılmayız!
* Süreç nasıl gelişti. Bu şirketlere nasıl ulaştınız?
2007 - 2009 döneminde, 2.5 yıl F&C Reit’de çalıştım. Şevket Bey üniversiteyi okuduğu İngiltere’de yatırım yapmak istiyordu. Ben daha Londra’da çalışırken, “Nasıl yapabiliriz, doğru insanları bulabilir miyiz?” diye hep bakıyordu. Bana, ‘Patronunla konuşmak istiyorum, birlikte bir şey yapabilir miyiz?’ diye soracağım” dedi. Ben de, ‘Dedeciğim adamın sana niye ihtiyacı olsun parası var, bilgisi var, prestiji var piyasanın kralı” dedim. ‘Sevgili oğlum, onlar büyükse, biz de bizde küçük sayılmayız! Tanışacağım, birlikte iş yapmayı teklif edeceğim” diye ısrar etti. Dedemi tanıyanlar bilir! tabii ki tanıştı. Şirketin sahibi Leo Noe ile yemeğe çıktılar. Sonra arkadaş oldular yemeklere gidildi, gelindi. Bay Leo, dedeme, ‘Tabii ki iş yaparız sizinle” dedi en sonunda. Sonra İngiltere’nin diğer büyüğü Area Property’de ortaklığa dahil oldu. Bu iki şirket zaten birlikte çok ortak iş yapan, birbirini tanıyan iki grup. Ve birlikte üç portföy aldık. İnşallah devamı da gelecek. Onlarda da devam etme isteği var. İngiltere’de global krizden dolayı fiyatlar hala çok makul düzeyde çünkü.
* Türk gayrimenkul piyasasında fiyatları nasıl buluyorsunuz? Fiyatlar balon mu sizce?
2007’deki kadar değil. Yabancılar o zaman bir furyayla geldi. Fiyatlar hızlı yükseldi. Ama şimdi talep düştü, fiyatlar daha makul. Türkiye büyüyor. Biz de gayrimenkulde asıl Türkiye’de büyüyeceğiz. Adam Hindistan’dan kalkıp (Lakshmi Mittal ailesini kast ediyor) İstanbul’a gelip düğün yapıyorsa, bu şehrin geleceği başka bir noktaya gidiyor. İstanbul seksi bir şehir. Yabancılar şehre gelmek, ev sahibi olmak istiyor.
‘Bana liderliği teyzem öğretti‘
* 28 yaşında böyle bir operasyonu yönettiniz. Dönüp baktığınızda kimden ne öğrendiğinizi görüyorsunuz?
Dedemden insana değer vermeyi, hal hatır sormayı, kadir kıymet bilmeyi öğrendim. Çok sosyaldir, iyi günde kötü günde dostlarını arar sorar yanlarında olur. İlişkilerini canlı tutar. Dünyanın hangi şehrine giderse gitsin muhakkak yolda bir arkadaşı çıkar karşısına. Birine ulaşmaya çalışsa mutlaka bir arkadaşının arkadaşı çıkar. Ama çok detaycıdır, ona verdiğiniz bir şeyi, 20 yıl sonra dosyasından çıkarır önünüze koyar.
Teyzem de detaylara çok hakimdir ve hızlı karar verir. Bir liderin en önemli özelliğinin bu olduğunu karar veremeyen, zor karar veren insandan girişimci olmayacağını öğretti bana. Dayım Ali Sabancı’dan da işin iş olduğunu, duygusallığa yer olmadığını öğrendim. Onlara sahip olmak hayattaki en büyük şansım, varlık nedenim oldu.
Kurtköy’e Kanyon benzeri avm yapıyor
* Arabanız ne marka? Şevket bey gençlerin hayatı tanımasını ister, rehavet içinde yaşamalarından hoşlanmazmış.
Porsche jeepim ve Volkswagen Jetta’m var. Teyzem ve dayımları bizden daha çok sıktı! Bize daha toleranslıydı. En büyük torunu benim, 6 torunu var. Şımarık olmamıza hiç izin vermedi. Hepimiz her yaz çalıştık. Yemek masasında anneennem (Hayırlı Sabancı) zaman zaman kızar, çünkü bir anda iş konuşmaya başlarız. O da, ‘Zaten çocukları göremiyorum, onlarla iş konuşma lütfen evde’ diyor haklı olarak. Aileden kimsenin direkt yönetim kurulundan işe başlamasına izin vermez. Altlardan çalışılmasını, aşağıların bilinmesini ister. Amerika Brown Üniversitesi’nde işletme okudum. Londra’da finans mastırı yaptım. İngiltere emlak piyasasında çalışmak istedim. Başka şirkette çalışmamı çok destekledi, hoşuna gitti. Esas Holding’de en alt kademelerde 2.5 yıl çalıştım. Modellemeler, analistlik yaptım.
* Şevket Bey Yunanistan’ı da sever. Adalar satılık, ilginiz var mı?
Sever ama tatil için. Yunanistan’a temkinliyiz. Biz asıl Almanya ve Fransa’da yer bakıyoruz. Doğru ortaklar arıyoruz.
* Türkiye’de projeler var mı peki?
Kurtköy bölgesinde Kanyon benzeri bir kompleksin yapımına başladık. 60 milyon dolara mal olacak ultralüks kompleksi uygun fiyatlarla kiralayacağız. Bölgenin böyle bir yatırıma ihtiyacı var çünkü. Pegasus’un uçuşları Sabiha Gökçen’i canlandırdı. Sabiha Gökçen de Kurtköy’ü. Kurtköy yeni bir cazibe merkezi oluyor.