Kartel Nedir? Kartel Oluşturma Ne Anlama Gelir?
Günümüzde pek çok işletme ve firma bulunmaktadır. Firmalar içerisinde büyük rekabetler oluşur. Burada kartel kavramı ortaya çıkmaktadır. Kartel kavramının ne olduğu meral edilen konulardan birisidir. Peki, kartel nedir? Kartel oluşturma ne anlama gelir? Sizlere kartelin tanımını ve kartel oluşturmanın ne demek olduğun sizlere detaylıca derledik.
Kartel oluşturmak firmalar ve şirketler arasında oluşan bir durumdur. Genel olarak bakıldığında firmaların gruplaşması ve grup halinde hareket etmesi anlamına gelmektedir.
Kartel Nedir?
Aynı sektörde faaliyet gösteren pek çok firma bulunmaktadır. Bu firmaların monopol gibi davranıp monopol gibi daha yüksek kar sağlama güdüsü ile bir araya gelip oluşturdukları açık veya gizli ortaklıklara kartel adı verilmektedir. Kartel kelimesi Latince Charta sözcüğünden türemiş bir kelimedir.
Mal ve hizmet üretimi işlevini sürdüren aynı tür işletme veya firmaların birleşerek tekelleşme işlemi sonucu kartel oluşmaktadır. Fakat bunu yapabilmek için işletmelerin bağımsız tüzel kişiliğine sahip olması gerekmektedir. Genellikle piyasadaki fiyatların yükselmesi sonucunda karteller oluşmaktadır.
Şirketler gizli veya açık anlaşmalar ile birlikte aralarındaki rekabetten vazgeçebilirler ve karlarını birlikte arttırma yoluna gidebilirler. Bunun çok sık görülen örneği ise şirketlerin fiyat ve miktar tespitini ve pazar paylaşımını öngören anlaşmalar ile oluşan kartellerdir. Bu anlaşma sonucunda üretim miktarı kısıtlanabilir veya fiyatlar yüksek seviyelerde belirlenebilir. Tüketiciler bu durumdan zarar görür.
Kartel Oluşturma Ne Anlama Gelir?
Aynı sektör içerisindeki farklı işletmelerin serbest piyasa rekabet koşullarını bırakıp bir araya gelmesi veya tek bir işletme gibi davranıp tekelleşmesi durumuna kartel adı verilmektedir. Tekelci bir birlik biçimde bir araya gelen şirketler aradaki rekabet ortamını ortadan kaldırmak suretiyle piyasada üstünlük kurmuş ve karlarını arttırmış olurlar.
Sektör içerisinde kartel oluşması her firma veya şirketin de bu kartel içinde yer alması anlamına gelmez. Kartelin dışında kalan işletmelerin olması da mümkündür. Fakat bu şirketler bir süre sonra piyasadan çekilmek zorunda kalabilirler. Çünkü kartel kartel dışında kalan işletmelere karşı üstünlük kurar.
Kartel Tipleri Nelerdir?
Karteller üç farklı biçimde oluşabilirler. Bunlar fiyat karteli, satış karteli ve kota karteli biçiminde olmaktadır. Fiyat kartelinde fiyatlar birlikte saptanmaktadır. Satış kartellerinde ise satış bölgelerinin paylaşılması söz konusu olmaktadır. Son olarak kota kartelinde ise her işletmenin önceden belirlenen kontenjanları dahilinde üretimde bulunması veya piyasaya mal sürülmesi söz konusudur.
Kartel oluşumu genellikle istenmeyen bir durumdur. İstenmemesinin sebeplerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Fiyatları yükseltir.
- Düşük kaliteli malları yüksek fiyatlar ile piyasaya sürülür.
- Küçük işletmeler ortadan kalkabilir.
- Enflasyon yaratabilir ve
- Karaborsa yaratabilirler.
