85 YILDIR BAŞIMIZDAN EKSiK OLMADI

- Şenocak Şapka nasıl doğdu?

1920'de Selim Şenocak tarafından, fes ve kalpak imalatı yapan bir dükkan olarak Ankara'da kuruldu. 'Kalpakçı Selim' derlermiş Selim Bey'e. O günlerden bugünlere kadar geldik.

- Müşterileriniz arasında kimler vardı?

Mustafa Kemal Atatürk, Mevhibe İnönü, Süleyman Demirel, Turgut Özal, Bülent Ecevit, Erdal İnönü, Şener Şen, Ayşegül Aldinç, Zeki Müren, Safiye Ayla, Yaşar, Bülent Ersoy ve daha ismini hatırlayamadığımız birçok kişi.Dünya standartlarında giyimi ve kıyafetle birlikte uyumu getirdi. Sadece bir aksesuar olmakla da kalmadı, devrin insanlarına yeni bir bakış açısı veya vizyon değişikliği de sağladı.

- O dönemde Şapka İnkılabı’na halkın tepkisi ne olmuş?

Bazı insanların şapka devrimini kabul etmediği, milletimize uygun olmadığını düşündüğü anlatılır. Özellikle fesin milli şapka olduğu konusunda çok kavgaların çıktığı söylenir. Ama kırsal kesimde kasketlerin kullanımı, şehirlerdeki fötr şapka kullanımıyla birlikte çok artmış. Hatta o dönem imalatımızı ağırlıklı olarak kaskete döndürmüşüz.

- Kültürel olarak ne ifade ediyor şapka?

Dünya standartlarındaki kıyafetleri tamamlayan bir aksesuardır. Ayrıca yaşam tarzını, sosyal konumu, hatta statüleri belirleyen bir başlıktır. Süleyman Demirel denince şapkası, Bülent Ecevit deyince kasketi aklımıza gelir. Diyanet işleri başkanının ve papanın giydiği şapkalar, kendi konumlarını belirtir. Şapka, dünya ülkelerinin simgesi de olmuştur. Faslıların giydiği fes gibi...
Çetin Altan'a göre de İstanbul'un simgesi son 200 yılda giyilen şapkalar: Fes, sarık, serpuş, kasket, melon...
Fesle başlayan süreçte ülkemizin değişen siyasi koşullarını rahatlıkla görebiliyoruz. Fes ve arkasından gelen kalpak, devrim yıllarından sonra kasket ve melon şapka, ülkemizin son 100 yılda geçirdiği aşamaları ortaya koyuyor. Mesela çok yakın zamanda yapılan cumhuriyet mitinglerinde giyilen kalpaklar ve türbanlar, kişilerin siyasi tercihlerinin sembolü oldu.

"Yaşam koşullarıyla beraber şapkalar da değişti"

- Dünyada bu kadar çok şapka çeşidinin kullanıldığı başka kentler var mı?

Herkes kendi düşüncesine ve yaşam koşullarına göre şapkalar giyiyor. Çok eski zamanlarda Orta Asya’da Türklerin giydiği 'börk' gibi. Ya da çok soğuk iklimlerin simgesi olan ve Sibirya’da kullanılan kalpaklar... Bunlar artık kullanılmıyor. Metropollerde yaşam koşulları değişti, şapka modelleri de değişti tabii.

-İstanbul'un yakın tarihinde şapka kullanımı alışkanlıkları nasıldı?

Değişen siyasi ve ekonomik yaşam koşullarıyla birlikte kullanılan şapkaların modelleri de değişti. Eskilere göre şimdi insanlar daha hızlı yaşadıklarından, eskilerin kullanmış olduğu fötr ve daha abartılı şapkaların yerini pratik, hemen giyilip hemen çıkartılabilen, çanta ve ceplere konabilen şapkalar aldı. Arabaların küçülmesiyle şapka kullanımının azalması arasında paralellik olduğu da söylenir.

- Şapka kullanımına dair bugünkü gözlemleriniz neler?

Genel olarak insanlarımız şapka kullanmakta tereddüt etmiyor. Eskiden toplum baskısı nedeniyle çekiniyorlardı. Şimdi özellikle gençler tarafından çok benimsendi. Hatta bazı marjinal gençlerimiz kendilerine özel şapkalar istiyor. Ama hemen hemen hepsi günlük yaşam koşullarıyla birlikte daha pratik giyilebilen, daha az yer işgal edenleri kullanıyor.
- Şapkanın dünya modasındaki yeri nedir?

Küreselleşen dünyada şapka yerini daha da sağlamlaştırdı. Aksesuar olmaktan çıkıp ihtiyaç halini aldı. Ozon tabakasındaki problemden dolayı yazın mutlaka şapka takılması öneriliyor. Kışın da asit yağmurları olabiliyor. İnsanlar, doğal olaylara daha az dayanıklı hale geldi. Üretimde yağmura dayanıklı kumaşlar geliştirildi.

"iSTANBUL'A GEMiLER DOLUSU ŞAPKA GELDi"

İstanbul'da şapka kullanımına dair neler söyleyebilirsiniz?

"Eskiden şapka takmak modernliğin simgesiydi. İnsanlar en şık kıyafetleri ve şapkalarıyla gezerdi. Şimdilerde nasıl kot pantolon giyiliyorsa, o zamanlar da şapka giyiliyordu. Devrimden sonra çok fazla şapka ithalatı yapıldı. Gemiler dolusu gelen şapkalar, değişen hayat standartlarına uyum sağlamaya çalışan insanların hayatına girdi. Özellikle Beyoğlu ve çevresinde çok kullanıldı. Görsel bir alışkanlık halini aldıktan sonra herkes tarafından benimsendi."