Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) yaşayan kişilerin çok çeşitli takıntıları vardır, temizlik de bunlardan biridir. Mikropların bulaşacağı takıntısı olan kişi, yaşadığı zihinsel sıkıntıyı ellerini defalarca yıkayarak azaltmak ister
Danışan: Temiz ve titiz bir insan olmayı seviyorum ama eşim artık çok abarttığımı söylüyor.
Dr. Başak: Siz ne düşünüyorsunuz?
Danışan: Evet, abarttığım zamanlar oluyor, bazen ne kadar temizlik yaparsam yapayım, tam olarak temizlenmiş gibi gelmiyor. Kafama takılınca, aynı şeyi birkaç kere temizlediğim oluyor. Eşim; ‘Temizlik hastalığına yakalandın’ diyor. Öyle bir hastalık var mı?
Dr. Başak: ‘Temizlik hastalığı’ diye bir hastalık yok. Şikayetlerinizin kaynağı, Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) veya daha yaygın adıyla ‘takıntı hastalığı’ olabilir. OKB yaşayan insanların çok çeşitli takıntıları vardır, temizlik de bunlardan biridir.
Danışan: Yani çok temiz olmaya çalışıp bunu kafaya takmak mı?
Dr. Başak: Temizlik konusunda takıntıları olan kişiler sadece temiz olmaya çalışmakla kalamazlar. Temizledikleri şeyin yeterince temiz olduğuna bir türlü emin olamadıkları için, ikna olup rahatlayana kadar o şeyi temizlerler. Çünkü engel olamadıkları bir şekilde ve sürekli olarak, o şeyin gerçekten temiz olup olmadığını düşünürler. Bu düşünceler çok rahatsızlık vericidir ve yoğun kaygıya neden olur.
Danışan: Benim de çok kaygılandığım zamanlar oluyor, sizce bende OKB var mı?
Dr. Başak: Bunu tam olarak anlayabilmem için biraz daha bilgi almam gerek; bu kaygılarınızın saatlerce, günlerce sürdüğü oluyor mu?
Danışan: Maalesef oluyor. Geçen gün taksideyken güneş gözlüğüm elimden düştü ve o anda başımdan kaynar sular indi. Çünkü gözüme takamadım, çantama koyamadım, eve gidene kadar içime sıkıntı doldu.
Dr. Başak: Çantanıza niye koyamadınız?
Danışan: Üzerindeki mikroplar çantamın içindeki diğer şeylere bulaşmasın diye.
Dr. Başak: Eve gelince ne yaptınız?
Danışan: İyice yıkadım. Sonra kuruması için çamaşır makinasını üzerine bıraktım ama içime sinmedi 3-4 kere daha yıkadım.
Dr. Başak: Yani bir türlü temiz olup olmadığına inanamadınız, bu ne kadar sürdü?
Danışan: Siz sorunca fark ettim ama üzerinden üç gün geçmesine rağmen hâlâ aklımda. Zaten henüz kullanamadım.
Dr. Başak: Aklınızdan atmaya çalıştınız mı?
Danışan: Evet ama bir türlü olmuyor. Ne zaman aklıma gelse gidip bir daha yıkıyorum ki başka şeylere de bulaşmasın.
Dr. Başak: Bazı kişiler akıllarına takılan ve rahatsızlık yaratan bu düşünceleri azaltmak için kendilerini bu konuyla ilgili bir şey yapmaya zorunlu hisseder. Örneğin, mikropların bulaşacağı takıntısı olan kişi, yaşadığı zihinsel sıkıntıyı ellerini defalarca yıkayarak azaltmak ister. Kapıyı kilitlemeden bıraktığına dair takıntısı olan kişi kapının kilitlenip kilitlenmediğini defalarca kontrol etmeye zorlanabilir. Bununla da kalmayıp, neden yaptıklarını bilmeden kendilerinin yarattığı, özel bir sırası olan ayrıntılı kurallara göre, katı bir biçimde uyulan bir takım eylemleri yerine getirirler. Bunlara ritüel veya törensel davranışlar denir. Sizin de, örneğin, gözlüğünüzü yıkarken takip ettiğiniz ve sırası olan bir yönteminiz, ritüeliniz var mı?
Danışan: Nereden bildiniz? Önce camları yıkıyorum, sonra saplarını. Eğer yanlışlıkla önce saplarını yıkarsam tekrar camlarından başlamam gerektiğini hissediyorum. Her camı mutlaka beş kere siliyorum. Bazen kafam karışırsa ve kaç kere yıkadığımı şaşırırsam her şeye tekrar başlamam gerekiyor.
Dr. Başak: Bu eminim çok fazla zamanınızı alıyordur hatta hayatınızı de etkiliyordur.
Danışan: En büyük sorun da bu zaten, fazla zaman harcıyorum. Eğer eşim fark ederse, beni engellemeye çalışıyor. O varken kesiyorum ama içimin sıkıntısı daha da artıyor. Son birkaç aydır arttı sanki. Bir şeyim kirlenecek diye dışarı çıkmaktan korkar oldum. Sizinle konuşana kadar durumumun bu kadar kötü olduğunu fark etmemiştim. Evde kalarak kendimi korumaya çalışıyordum ama sanırım eşim durumumun ciddiyetinin farkında ki beni size yolladı. İyileşebilir miyim?
Dr. Başak: Sizin de anlattığınız gibi bu hastalık hayatı olumsuz etkiler ve gün geçtikçe daha da kötüye gidebilir. Hayatınızı kısıtlayarak iyileşmeniz ise mümkün değildir. Bu nedenle OKB’si olanların en kısa zamanda bu konuda uzmanlaşmış kişilerden yardım alması gerekir. OKB’nin tedavisinde kullanılan özel psikoterapi yöntemleri vardır. Bazı kişilerinse ilaç takviyesi de alması gerekir. Doğru tedavi aldığınızda iyileşme olasılığınız çok yüksektir.
