Niyetim ne belli bir kimseyi ya da firmayı hedef göstermek ne de tanınmış isimlerden nemalanmak... Zaten kürk giyip satan kendini biliyor. Benimki sadece ‘ürün’ konusunda aydınlatma
Bu bilgilere aylar önce yabancı bir sitede rastlamış ve kış için saklamıştım. Malum kürk mevsimi açıldı. Kürk giyen ünlüler, kürk satan mağazalar, kürk modasını kapağına taşıyan dergiler, 17-19 Ocak’taki fuar, tepkiler, umursamazlıklar her gün medyada.
Kürkün masum olmadığını biliyoruz. Ama düşündüm ki kürkü için öldürülen hayvanları yakından tanırsak belki ‘hepimiz’ bu modanın/sektörün gerçekten ‘can alıcı’ olduğunu daha net kavrayabiliriz.
KUNDUZ
Kunduzlar son derece hassas hayvanlar. Aynı zamanda gürültücü ve neşeliler. Hayat boyu aynı eşle yaşıyorlar. Dostlukları da ömürlük. Aile yapıları güçlü, yavrular delikanlı olana dek ebeveynlerinin yanında. 19 yıl yaşayabiliyor. 30 kilo ağırlığa ve 1.5 metre uzunluğa ulaşabiliyorlar.
Kunduzlar usta mimar. Kusursuz evler inşa ediyorlar. Aynı zamanda eko-sistem için çok yararlılar çünkü akıntıya bile dayanıklı bu yuvalar başka canlılar için de sulak alanlar oluşturuyor.
Ya avlanarak ya da tuzak yardımıyla yakalanıyorlar. Soyları tehlikede. Kapan şeklindeki tuzaklarda ölüm uzun sürede ve acı verici oluyor. Elbette suda boğma da kullanılan ayrı bir yöntem. Amerikan Veteriner Tabipleri Birliği (AVMA) 2000 yılındaki ötanazi konulu panelinde bu yöntemi kınamış.
ÇİNÇİLA
Çincilalar ürkek ve zekiler. Sebze-meyve yiyorlar. Doğada ömürleri 15 yıl kadar. Çok sosyaller, hatta gevezeler. Gececi olan bu yaratıklar neredeyse tüm zamanlarını birbirleriyle konuşarak geçiriyor. Takıntılı derecede titizler. Kürklerine düzenli olarak toprakla bakım yapıyorlar. Anavatanları Güney Amerika. 100 üyelik gruplar halinde yaşıyorlar. Aktif ve meraklılar.
Eğlenceye ve rahatlarına çok düşkünler ki bu kürk çiftliklerindeki kafeslerde vazgeçmek zorunda kaldıkları bir özellik. Ev hayvanı olarak da satılıyorlar. Oysa kemikleri çok hassas ve tutulmaktan hoşlanmıyorlar. Çiftliklerde kafes içindeki kısa ömürleri genelde, bilinçleri açıkken elektrik verilerek ya da boyunları kırılarak sonlandırılıyor.
KEDİ-KÖPEK
Şaşırdınız mı? Sektör sırrıydı, ama PETA’nın Çin’de yaptığı araştırma, gerçeği gün yüzüne çıkardı. Bir kere bedavalar. Milyonlarcası sahipsiz dolanıyor ortalıkta. Kedi-köpekler için farklı yöntemler kullanılıyor. Sopayla vurarak, kanları boşaltılarak ya da burunlarından kancaya asılarak ölmeye bırakılıyorlar ki kürkleri zarar görmeden işlenebilsin. Tabii ki sahte etiketleme yapılıyor. Yani çinçila diye aldığınız ceketin, sevgili kedinizin uzak kuzeni olması mümkün. “Çinliler de ne vahşiymiş” demeyin. Ürettiklerinin yarısı Amerika’da satılıyor.
TİLKİ
Zekiler. Meyve, bitki kökleri, fare, salyangoz ve leşle besleniyorlar. Eko-sistem için temizleyici rolleri var. Ömürleri iki yıl kadar. Yegane düşmanları insan. (İnsandan kurtulup dokuz yıl yaşayanı da var.) Çok hızlı ve saatler boyu koşabiliyor. Av köpeklerine izlerini kaybettirmek için aynı yolu geri koşmak ya da sudan gitmek gibi taktikler geliştirmişler. Artık tilkiler de çiftliklerde yetiştiriliyor. Tıkış tıkış tel kafeslerde belli bir boya ulaştıktan sonra ceket, palto, kol ya da yaka oluyorlar. Ama kırsalda demir kapanlar hâlâ kullanılıyor. Ayrıca spor adı altında aç bırakılmış köpeklere kovalatılıp parçalanmaları izleniyor.
VİZON
Vizon, kara hayvanı ama yüzmeyi çok seviyor. 15-20 metre derine dalabiliyorlar. Yalnız yaşıyorlar. Sürekli seyahat halindeler. Kürk çiftliklerinde kafeslerde, suya hasret yaşıyorlar. Sonları çinçilalardan daha feci.
TAVŞAN
Tavşanlar ailelerine düşkün, sosyal canlılar. Zaten evciller. Topla oynayıp, kuma pislemeyi öğreniyorlar. Her yıl milyarlarcası kürkleri için öldürülüyor. Toprak kazmayı, hoplamayı seven bu hayvanlar tel kafeslerde patileri paralanarak, toprağa değmeden, hareket bile edemeden büyüdükten sonra, boyunları kırılarak ya da kafaları vurularak öldürülüp derileri yüzülüyor. (Ancak son işlem sırasında her zaman ölmüş olmuyorlar.)
Fokları zaten biliyoruz. Rakunlar, ayılar da var ama daha fazlasını yazmayı içim kaldırmayacak.
