Dişlerimizi neden sıkıyoruz?

Sabahları çenelerinizde ve çene ekleminizde ağrıyla ve yorgun uyanıyorsanız, bu durum gece diş sıktığınızın belirtisidir. Klinik muayenemizde dişlerin kesici yüzeylerindeki mine aşınmalarından, ağız açma kapama sırasındaki tıklama sesinden kişinin bruksist yani dişlerini aşırı sıkan biri olduğunu anlıyoruz. Ben hastalarıma, “Dişlerinizi sıktığınızın farkında mısınız?” diye sorduğumda; genellikle “Hayır” olarak cevap alıyorum. Çünkü kişiler bu durumun çoğu kez farkında olmuyor; eş ya da aile bireyleri gece diş sıkma seslerini duyduğunu söylüyor.

Uyku bruksizmi dediğimiz gece diş sıkma dalgalanmaları uyku evrelerine göre değişmektedir. Gece boyunca farklı şiddetlerde kuvvetlerle diş sıkma görülür. Diş sıkan kişiler uykularının non-REM evresinde daha az şiddetle ve uzun süre diş sıkarlar; REM evresinde ise, daha kısa, daha şiddetli diş sıkarlar. İşte bu evredeki diş sıkmalar kontrolsüz olması nedeniyle en fazla zarar veren diş sıkmalardır.

Birden çok sebebi olabilir

Uyku kalitesi: Çalışmalar kötü kalitedeki uykunun diş sıkmayı tetiklediğini göstermektedir.

Psikososyal durum: Günlük hayattaki stres ve anksiyete gece diş sıkma oranını artırmaktadır.

Dişlerin kapanış bozuklukları: Dişlerin doğru temaslarda olmaması zamanla çene ekleminde de probleme neden olur, diş sıkmayı tetikler.

Sinir sistemi bozuklukları: Serebral palsi, down sendromu, epilepsi ve parkinson gibi nörolojik ve psikiyatrik hastalıklarda diş sıkma görülür.

İlaç kullanımı ve kötü alışkanlıklar: Alkol, kafein, sigara ve sistemik hastalıklarda kullanılan çeşitli ilaçların yan etkileri olarak diş sıkma meydana gelebilir. Yine antidepresan ilaç gruplarından olan SSRI’ların (Selective Serotonin Re-uptake Inhibitor) uzun süre kullanımı diş sıkmayı artırmaktadır.

Görülen problemler

*Gece kontrolsüz uygulanan kuvvete bağlı olarak çeşitli problemler oluşur:

*Çene-eklem problemleri.

*Baş-boyun ağrıları.

*Dişlerde aşınmalar, kırılmalar, sallanmalar, aşırı hassasiyet.

*Çenede ve yüzde ağrılar.

*Ağız açma kapama sırasında kulak bölgesinde tıklama sesi.

*Alt yüzün hacim artışı ve yüz şeklinin değişmesi.

*Ağız açmada kısıtlanma ve zorlanma.

Tedavi yöntemleri

Diş sıkmanın birden fazla tedavi yöntemi bulunur. Çiğneme kaslarımızdan biri olan masseter kasımızı yalnızca çiğneme sırasında çalıştırmalıyız. Diş sıkan kişilerde çiğneme kasları fazla çalıştığı için kas hacmini ve gücünü artırmaya başlar. Henüz eklem problemleri oluşmadıysa masseter ve temporal kaslara yapılan botoks kasın normal güce erişmesini sağlar. Böylece eklem ve dişlere gelen kuvvetler azalır. Kasların kuvvetini normalleştirmenin diğer yolu fizyoterapi ve kas gevşetici ilaçlardır. Bazen çene ekleminin uzun yıllar diş sıkmaya bağlı anatomisi bozulmuş olabilir. Bu durumda eklem splinti adı verilen aparey tedavisi uygulanır. Daha ileri durumlarda çene eklemi ve alt çene kemiğinin hasarı söz konusuysa; eklem cerrahisi gerekir. Sebebe bağlı olarak hipnoz, meditasyon, psikoanaliz de diş sıkma alışkanlığını gidermektedir.