ALERJi KÖKENLi iKi HASTALIK
Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı Dr. Ferda Dora ile çocuklarda alerjik hastalıklar hakkında konuşuyorduk. Dr. Ferda Hanım alerjiden kaynaklanan iki ayrı hastalığı, alerjik rinit ve egzama diye bilinen atipik dermatit’i anlattı. Anneleri yakından ilgilendiren bilgiler verdi, anlattıklarını aynen aktarıyorum.
ALERJİK RİNİT
Alerjik rinitin iki tipi vardır. Biri mevsimseldir diğeri de ev tozu, küf mantarları ve hayvan tüyleri ile oluşan ve yıl boyunca sürekli görülen ve devam eden rinittir.
Bahar aylarında görülen alerjik rinitin teşhisi mevsimsel olduğu için daha kolaydır. Yıl boyu süren alerjik rinitin ise sebepleri çok çeşitli olabildiğinden, teşhisi daha zordur. Dört yaş altı çocuklarda yıl boyunca devam eden rinit sıklıkla görülürken, polen alerjisine bağlı mevsimsel rinit sonraki yaşlarda yaşanır. Akut mevsimsel rinitte yoğun burun akıntısı veya tıkanıklığı, alerjik konjonktivit (göz iltihabı) ile birlikte görülür.
Yıl boyunca sürekli görülen perinneal rinitte ise semptomlar daha hafiftir. Bu çocuklarda sıklıkla soğuk algınlığı, tekrarlayan orta kulak enfeksiyonları ile ağızdan nefes alma ve yorgunluk yaşanır. Her iki tipte de burun akıntısı ikincil bir enfeksiyon eklenene kadar saydam kalır. Birçok çocuk burnu kaşındığı ve temizlemek ihtiyacı hissettiği için elinin iç kısmıyla burnunu yukarı doğru iten ve eski usül selam vermeye benzediği için ‘alerjik selam’ diye adlandırılan tipik bir hareket yapar.
Kan ve alerji testi yararlı olur
Tanı amacıyla yapılan burun yayma testi (nazal smear testi), kanda yapılan IgE sayımı; ayrıca kan ve deri alerji testleri yararlı olur. Yapılan testler alerjenlerin tanımlanması ve bunların çocuğun yaşadığı ortamdan uzaklaştırılması için gereklidir. Alerjik rinit, tedavi edilmediğinde erken yaştaki çocuklarda tekrarlayan üst solunum yolu ve orta kulak enfeksiyonlarına neden olur.
Bugün çalışmalar alerji ile kronik orta kulak enfeksiyonları arasındaki bağlantıyı göstermektedir. Aynı şekilde sürekli ağız solunumuna bağlı olarak anormal yüz gelişimi, yüksek damak ve çeşitli diş gelişim sorunları ve tekrarlayan üst solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı olarak geniz eti (adenoid) büyümesi sorunları görülmektedir. Özellikle yuvaya başlayan çocuklarda tekrarlayan üst ve alt solunum yolu enfeksiyonlarında bu tanı akla gelmelidir.
OKUL ÖNCESİ SIK GÖRÜLÜYOR
ATOPİK DERMATİT
Çocuklarda görülen diğer bir alerji kökenli hastalık atopik dermatittir ve halk arasında egzama diye bilinir. Kızarmış, kaşıntılı, soyulmuş deri bulguları vardır. Derinin kronik enflamasyonu ile seyreden, genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi sonucu ortaya çıkan bir deri hastalığıdır. Alerjk rinit, astım ve besin alerjileri gibi hastalık yapmaya genetik yapısı müsait kişilerde görülür.
Atopik dermatit astım ve alerjik rinit gibi diğer alerjik hastalıkların gelişiminin ilk belirtisi de olabilir. ‘Hava yolu alerjenleri’ dediğimiz (ev tozu, kedi ve köpek tüyü, polenler), besinler (özellikle süt, yumurta, fıstık), enfeksiyon ajanları ve diğer temasla oluşan alerjenler potansiyel tetikleyicilerdir. Psikolojik stres de atopik dermatiti tetikleyebilir. Ağırlıklı olarak süt çocuğu ve okul öncesi çocuğu hastalığıdır. Bu yaştaki çocukların yüzde 10’unda hastalık görülürken, ergenlerin yüzde 1’inde rastlanıyor.
Tanı fiziki muayene ile konur
Tanı hastalığın hikayesi ve fiziki muayene ile konur. Tedavi; bulunabilirse alerji sebebinden uzaklaştırmaya, kaşıntı, kuruluk, yangı ve ikincil bakteriyel enfeksiyonları ortadan kaldırmaya yöneliktir.
Günlük kullanılan nemlendiriciler, özellikle banyolardan sonra yapıldığında kuruluğu tedavi etmede etkilidir.
Kökenleri alerji kaynaklı olduğundan her iki hastalıkta da ne kadar erken doktora danışılırsa çocuk o derece rahat eder ve olabilecek ilerleme zamanında önlenmiş olur.