Kontrol altına alınmazsa hayatı ciddi şekilde tehdit eden anevrizma hakkında bilinmesi gerekenler bu yazıda
Anevrizma kan damarı duvarındaki güçsüzleşmiş, şişmiş bir bölgedir. Bu bölgede damarın normal çapından yüzde elliden daha fazla olan bir genişleme ya da balonlaşma görülür. Anevrizma herhangi bir kan damarında oluşabilir ama çokluk arterlerde, yani atardamarlarda görülür.
Anevrizma vücudun her bölgesinde olabilir. Anevrizma beyindeki kan damarları, aort, bağırsak, böbrek, dalak ve bacak damarları gibi vücudun pek çok yerinde görülebilir. Anevrizmalar en çok kalpten vücuda oksijenli kanı taşıyan ana atardamar olan aortta görülürler.
Anevrizma çoklukla iğ biçimli ya da kese şeklindedir. Bazı anevrizmalarsa damarın iç tabakaları arasına kan sızmasıyla oluşur ve bunlar damar iç çapını daraltır. En yaygın görülen şekil olan iğ biçiminde anevrizma kan damarını çepeçevre saran bir şişik ya da balon tipinde iki ucu ince orta bölümü geniş, iğ görüntüsündedir.
Anevrizma arter duvarındaki giderek artan güçsüzleşmeye paralel olarak büyüyebilir, bu nedenle takibi ve kontrolü gereklidir. Anevrizma tedavisinin amacı anevrizmanın patlamasını, yırtılmasını önlemektir. Anevrizma ne kadar büyürse yırtılma veya patlama riski o kadar artar. Anevrizmaların yırtılması veya patlaması hayatı tehdit eden komplikasyonlara yol açabilir.
Neden oluşur?
Anevrizmalar, ana hatlarıyla damar duvarının sağlamlığını sağlayan yapı taşlarının güçsüzleşmesi ve bozulması nedeniyle meydana gelir. Bu durumun oluşmasında pek çok etken rol oynayabilir. Tam sebep kesin olarak bilinmemektedir. Damar sertliği diye tanımlayabileceğimiz aterosklerozun anevrizma oluşmasında önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Anevrizma aşağıdaki risk faktörleri olan kişilerde daha sık görülmektedir.
* Yaş ilerlemesi
* Erkeklik
* Aile hikayesinde anevrizma olması
* Genetik faktörler
* Kan yağları yüksekliği
* Hipertansiyon
* Sigara içme
* Diyabet
Belirtileri neler?
Anevrizmalar belirti verebilir veya hiç belirti vermeyebilir. Verdikleri belirtiler çoğu zaman anevrizmaya tipik değildir, başka hastalıklarla da karışabilir. Anevrizmayla bağlantılı belirtiler anevrizmanın vücuttaki yeriyle yakından ilgilidir.
Hiç belirti vermeyen veya şikayete sebep olmayan anevrizmalar bazen doktorun klinik muayenesi sırasında tespit edilebildiği gibi, bazen de bir çekap sırasında çekilen bir röntgen, sonografi veya başka bir görüntüleme incelemesi nedeniyle veya başka bir hastalık nedeniyle yapılan bir görüntüleme tetkiki sırasında tesadüfen tespit edilirler.
Farklı yerlerdeki anevrizmaların belirtileri çok çeşitli olmasına rağmen, patlamasında ağrıdan bayılma ve şoka kadar varan, hayatı ciddi şekilde tehdit edebilen çok çeşitli belirtiler görülebilir. Bu nedenle anevrizması olan kişiler doktorlarının önerileri doğrultusunda anevrizmalarının kontrol ve takiplerini düzenli olarak yaptırmalıdırlar.
Nasıl teşhis edilir?
Tam tıbbi geçmiş ve fiziksel muayenenin yanı sıra modern tıbbi görüntüleme metodlarından yararlanılır.
* Ultrasonografi
* Bilgisayarlı tomografi
* MR
* Eko
* Anjiyo, röntgen, v.b.
Tedavisi
Anevrizmaların tedavisi, yerlerine, büyüklüklerine, büyüme süratlerine, damarda yaptıkları hasara, patlama riskleri gibi çeşitli faktörlere göre planlanır. Bugün artık pek çok modern kapalı veya açık cerrahi teknikleri kullanılmaktadır. Tabii kilo, yüksek tansiyon, diabet gibi risk faktörlerinin de çok iyi kontrol altına alınması gerekmektedir.