Gelişim anne karnında başlar

Doğacak çocuğunuz için anne karnında sağlıklı bir ortam yaratmalısınız. Hamilelikte bebeğin gelişimi için yapacaklarınız hem çocuğunuzun hem torunlarınızın genlerinde ifade bulacak
Prof. Dr. Mehmet Öz ile sohbetimize kaldığımız yerden devam ediyoruz. Konu, insanların biyolojik kaderlerinin seyrini etkileyecek güce sahip olduğu. Yani siz, biyolojik kaderinizin seyrini etkileyebilirsiniz.
* * *
“Evet” diye devam etti Dr. Mehmet Öz, “Özetle doğumdan, hatta daha anne karnından ve daha da ileri gideceğim anne karnına düşmeden önce bile annenin sağlıklı yaşamasının veya kötü alışkanlıklar edinmesinin etkisinin bebekteki genlerin iyileştireceği veya kötüleştireceği çıkıyor ortaya.”
* * *
“Mehmet, belki bebek daha anne karnındayken oluşan değişikliklerden bahsedersen özellikle geleceğin anneleri bunu gözlerinde daha kolay canlandırabilir.”
* * *

“Basit bir bakışla genler bir şeyi oluşturma için kullanacağınız talimatlardır. İnsan genomu yirmi ila otuz bin gene sahiptir. Çocuğun anneden ve babadan aldığı her gen devreye girmez yani ifade bulmaz, bunların içinde ya anneden ya da babadan olanlar kullanıldığı gibi, bir çok gen hiç devreye girmez, bir kenarda kullanılmadan durur. Hamilelik sırasında annenin çevresindeki etkenler, fetüs gen ifadesi kalıplarında değişikliğe sebep olur. Bebeğin yenen yiyecekler ya da içilen veya içilmeyen sigaralar aracıyla rahmin içinde karşılaştığı kimyasallar bebeğin genlerinin ne şekilde devreye gireceğini etkileyebilir. Aslında bu mekanizmayla kişiler daha gebeliğin başında çocuklarının genlerinin nasıl ifade bulduğuna bir ölçüde karar verir. Hasan, tabii tüm kontrol annede değildir, yani bebeğin göz rengini veya saçlarının dökülme yaşını değiştirebilmeyi hala bilmememize rağmen, çocuğun kilosu ve zekası gibi önemli bazı faktörleri anneler kendi yaşam tarzlarına dikkat ederek etkileyebilir. Mesela rahimde bebek yetersiz ve yanlış besinlerle beslenir veya beslenmesini engelleyen toksik etkilere maruz kalırsa, fetüsün çok tutumlu olmasına yol açan genler devreye girer ve bu çocuk rahim dışına çıktığında bir yoksulluk ortamı beklemeye programlanmış olur. Bebek doğduğunda eğer dış ortamda yoksulluk yoksa çocuk aldığı yiyeceğin çoğunu muhafaza eder, şişmanlar ve tutumlu fenotip örneği olur. Fazla yağ depolanması, fazla kilolu olma, kalp hastalıkları, tip 2 diyabet, felç, kanser ve osteoporoz olasılığı artar. Anne karnında yetersiz beslenme beyin gibi yaşamsal organlarınızın yapısını ve gelişimini temelli değiştirebilir. Bazı durumlarda bu epigenetik değişimler gelecek nesillere de kalabilir.”

Gelecek nesilleri etkiler
“Mehmet, çok düşük kalori alarak kilo vermeye kalkanların başına gelen bu değil mi zaten?”
* * *
“Evet, aynen öyle, aç kalma. Çok az kalorili diyetlerin işe yaramamasının nedeni de budur. Vücut böyle diyetlerde kıtlıkla karşılaştığını düşündüğünden yağ depolama moduna geçer ve metabolizma yavaşlar.”
* * *
“Burada annelere çok önemli bir mesaj vermek isterim” diye devam etti Dr. Mehmet Öz, “Karnınızdaki bebeğin gelişimi sırasında yapabileceğiniz bütün epigenetik değişiklikler ve etkiler sadece çocuğunuzun genlerinin ifade bulma biçimini değiştirmekle kalmaz, bu değişiklikler nesilden nesile aktarılabilir. Yani bugün yaptığınız bir takım küçük değişiklikler çok sonraki nesilleri de etkileyebilirler. Bu nedenle doğacak çocuğunuz için anne karnında sağlıklı bir ortam yaratma sorumluluğunuz düşündüğünüzden çok ama çok daha önemlidir.”
* * *
Yazımın başında bahsettiğim ‘Siz Bebeğinizi Beklerken’?isimli kitaptaki bilgiler sadece hamileleri değil, gençleri yakından ilgilendiriyor.

Yarın: Dr. Mehmet Öz ile hem annelerin, hem de herkesin sağlıklı kalmak için nelerden yararlanabileceği konusunda son gelişmeleri konuşacağız.