HEPATiT VE ALKOL iLiŞKiSi

İstanbul Tıp Fakültesi Gastroenterohepatoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sabahattin Kaymakoğlu, karaciğer sağlığını korumanın yollarını anlattı.

* Hepatit taşıyıcılığı ne zaman ve nasıl hastalığa dönüşüyor?
Virüs, vücuda girip akut hepatite yol açtıktan altı ay sonra erişkinlerin yüzde 97-98’inde vücuttan atılır, yüzde 2-3’ündeyse kalmaya devam eder ve karaciğer hücresinin içine yerleşir. Bu kişiler büyük olasılıkla ömür boyu Hepatit B’yi taşıyacaktır. Hepatit B’nin atılamayıp vücuda yerleştiği kişilerin yüzde 60’ında virüs karaciğere zarar vermeden kalır, yüzde 40’ındaysa hastalık yapar.

* Bunu önlemek için bir şey yapamaz mıyız?
Kişinin virüsün karaciğerine zarar vermesini engellemek adına yapabileceği bir şey yoktur. Ancak bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların alınması durumu kötüleştirir. Alkol ve şişmanlık karaciğeri yağlandırarak ikinci bir hastalığın geliş- mesine yol açar. Sigara Hepatit B’lilerde karaciğerde fibrozisin gelişmesini hızlandırır ve kanser gelişimi için kolaylaştırıcı bir rol oynar.

* Karaciğer sağlığını korumanın yolları nedir?
Kronik karaciğer hastalıklarının yüzde 75-80’inden hepatit B, C, ve D virüsleri sorumlu. Aşılanmak ve virüslere karşı tarama testleri yaptırmak önemli. Alkol, şişmanlık, şeker hastalığı ve hiperlipidemi bu vakaların yüzde 80’inde altta yatan sebepler. Bu risk faktörlerine karşı gerekli tedbirleri almak karaciğeri yağlanmaya karşı koruyacaktır. Ayrıca kontrolsüz ve rastgele ilaç kullanımından kaçınmak şarttır.

* Hangi ilaçlarlara dikkat etmeli??
Her ilaç karaciğer sağlığını olumsuz etkileyebilir. Ancak romatizmal ağrı kesiciler, mantar tedavisinde kullanılanlar, tüberküloz, zayıflama, akne ve epilepsi ilaçları ilk sırada.

* Alkol ne kadar tüketilmelidir?
Aynı miktar alkol, farklı kişilerde farklı derecelerde karaciğer hasarı meydana getirir. Genel olarak kadınlar alkole daha duyarlıdır. Kadınlar günde 20 gram, erkeklerse 30 grama kadar alkolü tolere edebilir. Yani bu miktarların üzerinde alkol almak, karaciğer hastalığı meydana getirebilir.

* Hangi bitkilerin karaciğer fonksiyonları üzerine olumsuz etkisi var?
Yediğimiz her gıda, içtiğimiz her ilaç karaciğerde metabolize oluyor. Bu anlamda, yediğimiz ve içtiğimiz her şey karaciğerimize zarar verebilir. Bitkilerin içerdikleri bazı alkaloidler toksisiteden sorumlu olabilir. Dolayısıyla bilinmeyen, çok tüketilmeyen gıda ürünlerine karşı her zaman ihtiyatlı olmalıyız. “Karaciğerinizin iyiliği için mutlaka şunları tüketeceksiniz” tarzındaki önerileri dikkatle karşılamalıyız.

* Sigaranın karaciğer üzerinde rolü var mı?
Sigara hepatit B, C ve yağlı karaciğere bağlı sorunlarda daha ciddi, hızlı bir seyre yol açar. Karaciğerin sertleşmesine sebep olan fibrozisi hızlandırır. Öte yandan sigara içmek karaciğer kanseri gelişmesi açısından da bağımsız bir risk faktörüdür.

* Beslenmede nelere önem vermeli?
İnaktif Hepatit B taşıyıcıları, karaciğer hastalığı olmadan sadece mikrobu taşıyanlardır, bunların genel sağlık kurallarına uymaları dışında hiçbir diyet önerisi yoktur. Karaciğer sirozu öncesi evrede, kronik Hepatit B hastalarının da herhangi bir gıdadan kaçınmalarına ihtiyaç yoktur. Ancak karaciğer sirozu geliştiğinde diyet kısıtlamaları gündeme gelir. Karnı su toplayan ve ayakları şişen hastaların tuzsuz yemesi, şuur bulanıklığı gelişenlerin hayvansal proteinleri kısıtlaması gerekir.