500 milyon dolara temizlendi

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ali Müfit Gürtuna'nın iki yıl ertelemeden sonra geçen hafta sonu yüzdüğü Haliç'teki temizlik çalışmaları önemli bir aşamaya geldi. Bir zamanlar koku yüzünden yanından geçilemeyen Haliç'teki temizlik çalışmaları meyvesini vermeye başladı. Şimdi amaç, burayı Boğaz'a alternatif bir bölge haline getirmek.

Dört belediye başkanı eskitti

Haliç'in temizlenmesi 1981'de askeri yönetim zamanında gündeme geldi. Temizleme için ilk ciddi çalışma Bedrettin Dalan'ın belediye başkanlığı döneminde yapıldı. Haliç çevresindeki fabrika ve işyerleri yıkıldı, temizlendi. Kolektörleme çalışması başladı.

Daha sonra belediye başkanı seçilen Nurettin Sözen döneminde çalışmalar hızını kaybetmekle birlikte devam etti. Haliç çevresinde yeşil alan düzenleme çalışmaları yapıldı.

Recep Tayyip Erdoğan'ın belediye başkanlığı döneminde Haliç içindeki çamurun taranması ve bazı bölgelerin doldurulması işlemi yapıldı.

Haliç'te temizliğin birinci etabı, içindeki kirliliğin yok edilmesiydi. 5 milyon metreküplük çamur Alibeyköy'deki eski taş ocaklarına pompalarla basıldı. 1997'de başlayan bu çalışma 1999'da tamamlandı.

Temizliğin ikinci aşamasını Haliç'i kirleten evsel ve sınai atıkların kolektörlere alınması oluşturdu. Haliç artık evsel ve sınai atıklarla kirletilmiyor, Marmara'dan temiz su alıyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma Daire Başkanı Faruk Anılsın, artık Haliç'te ev ve sanayi atığından kaynaklanan bir kirlenme olmadığını söylüyor. Ayrıca yağmur suyu kanallarıyla gelecek olan kirlilik için de çeşitli eğitici faaliyetler yapılıyor. Bu havzada inşaat yapanlar daha dikkatli olmaları, kum ve inşaat atıklarının yağmur suyu kanallarına gitmesini engellemeleri konusunda uyarılıyor.

Kuvvetli bir yağmur bile kirletebilir

Haliç'in çevresinde 4 milyon metrekarelik bölgeye spor alanları, yürüyüş parkurları yapıldı.

Haliç havzasının yılda 100 bin metreküplük bir malzemeyi denize indirecek yapısı var. Kuvvetli bir yağmur bu kirliliğe neden olabilir. Bunun için de çeşitli çalışmalar yapılıyor. Erozyona karşı teraslama, bitkilendirme çalışması, Cendere ve Alibeyköy Havzası'nda çökertme havuzları yapılıyor. Çöplerin, pisliklerin gelmemesi için yer yer elekler yapılacak.

Banu Dökmecibaşı (Greenpeace Toksik Maddeler Kampanya Sorumlusu)
"Temizlenmedi, pislik halının altına atıldı"
Haliç'e girilmesi mümkün olmadığı gibi, oradan çıkacak ürünlerin yenilmesine de kesinlikle karşı çıkmak lazım. Çünkü bu kadar kısa sürede temizlenip o aşamaya gelmesi mümkün değil. Kaldı ki orada hâlâ birtakım tesisler faaliyetini sürdürüyor. Oranın gerçekten temizlenmesi uzun bir süreç gerektirir. Bunun yanlış bir yönlendirme olduğunu düşünüyorum. Haliç'in kendine gelmesi ya da kontrol altına alınması için oldukça fazla zamana ihtiyaç var. Güzel bir gelişim sağlandı ama henüz yeterli değil. Şu an Haliç temizlenmedi sadece kendini toparlıyor. Belediye "Artık Marmara'da denize girilebilir" gibi bir tanıtım içinde. Bu bir çalışmanın çok kısa vadede tanıtımı niteliğinde ve doğru değil. Bilimsel bir gerçekliği yok. Geçtiğimiz günlerde bir çalışma yapan Türkiye Deniz Araştırmaları Vakfı, İstanbul'da, özellikle de Anadolu yakasında boydan boya kesinlikle denize girilmemesini bildirdi. Belediye müthiş bir promosyon ve halkla ilişkiler çalışması yapıyor. Bunlar işin reklam kısmı. Pisliği halının altına atmak, sonra da "Bunun üstüne yatın" demek doğru değil.



Haliç kesinlikle yüzülebilecek derecede temiz. Bunu biz değil, üç üniversitenin yapmış olduğu çalışmalar söylüyor. Haliç'te hem canlılar hem balık çeşitliliği hem de insanların yüzmesi açısından hiçbir sıkıntı yok.


Bedrettin Dalan, Nurettin Sözen, Recep Tayyip Erdoğan ve Ali Müfit Gürtuna dönemlerinde yapılanların toplam değeri yaklaşık 500 milyon dolar. Bunun içinde Haliç çevresinde belediyenin yaptığı tesislerin bedelleri de var.


Yapılan çalışmalarla Haliç'ten sadece kendi halkımızın değil bütün dünya insanlarının da faydalanmısını hedefliyoruz. Sütlüce Kültür Sarayı da bittiği zaman Haliç dünyada anlatılacak, gittin mi, gördün mü diye sorulacak bir yer olacak. Haliç'teki Sultan Kayıkları, Pierre Loti çay bahçesi, Miniatürk parkı ve diğer eserleriyle hakikaten gezip görülecek bir yer olacak.

Kirlilik oranı yüksek ve acil olarak ıslah edilmesi gereken bazı dereler şunlar: Esenyurt, Çayırbaşı, Kağıthane (Ayazağa-Kemerburgaz arası), Alibeyköy (Gaziosmanpaşa Validesuyu kolu), Ayamama, (E-5 ve TEM arası), Kurbağalıdere, Sarıyer, Kaynarca, Kemiklidere'nin kolları.

"Tarihte Haliç" kitabının yazarı, ünlü tarihçi Prof. Dr. Semavi Eyice, kirliliğin tersanelerle başladığı kanısında. Haliç'te 40-50 yıl önce neredeyse kepçeyle balık avlandığını anlatan Eyice, "Karaköy köprüsünün iç tarafında deniz hamamı varmış. Vapurların kalktığı iskelenin bulunduğu yerden denize girilirmiş" diyor.