Alkolmetreden Kovid-19 bulaşır mı?

Kovid-19 salgınıyla hayatlarımıza maske-mesafe-hijyen kuralları doğrultusunda yeni bir yön verdik, hatta buna ‘yeni normal’ dedik. Fakat eski alışkanlıkları tamamen terk etmek o kadar da kolay olmayabiliyor. Bunlardan biri de, trafik kontrolünün bir parçası olan alkol testleri. Sürücülerin bir ağızlık aracılığıyla alkolmetre cihazına üflemesini gerektiren bu uygulama, solunum yoluyla bulaştığı bilinen koronavirüse davetiye mi çıkarıyor? Peki alkolmetrenin alternatifi var mı? Bu soruları, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Baki Umut Tuğay’a sorduk. Tuğay, kalp ve solunum sistemi hastalıkları rehabilitasyonu uzmanı olarak geçtiğimiz günlerde trafik ekiplerinin kendisine alkolmetre testi uygulamasına karşı çıktı. Bunun üzerine Emniyet Müdürlüğü’yle gerekli görüşmeleri yaptı, “Alkol testi yapılmasına değil, alkolmetre ile yapılmasına karşı çıkıyorum” dedi ve konuyu gündeme taşıdı.

Alkolmetre testi koronavirüs bulaşımı açısından ne tür riskler taşıyor?

Bu riskleri ikiye ayırabiliriz. Vatandaş açısından ve polis memuru açısından. Normalde biz, kliniklerde yaptığımız solunum fonksiyon testlerinde özel filtreler kullanırız, ki ona rağmen risk vardır. Alkolmetre kullanımında ağızlıklar değişiyor ancak bu ağızlıklar filtreli değil. İkincisi, vatandaşlar cihaza üflerken de kimi sorunlar olabiliyor; çünkü herkes doğru teknikle üfleyemez, en azından ilk birkaç denemesinde. Bazı kişiler nefes vermek yerine nefes alır ya da nefesi o an yetmez, polis ‘Üflemeye devam edin’ der ve o sırada tekrar nefes alıp vermek durumunda kalabilir. Ve nefes aldığında, cihazı eğer ondan önce enfekte bir kişi kullandıysa, cihazın sensöründe veya çeperinde birikmiş olan partikülleri soluyacağı için enfekte olabilir. Üflemeli her türlü sistem bu riski barındırıyor. Tabii şu aşamada alkolmetrelerin Kovid-19 bulaştırıcılığı ile ilgili yapılmış bilimsel bir çalışma henüz yok. Tamamen konu hakkındaki teorik bilgilerimizden yola çıkarak söylüyorum bunu.

Polis memuru açısından nasıl bir risk var?

Alkolmetreye üflemek için maskemizi indirmek zorundayız. Karşımızdaki polis memuru maskeli olsa dahi mesafesini koruyabilir mi? Cihazı elinde tuttuğu sürece hayır. Sağlık çalışanları gibi siperlik ve koruyucu giysiler gibi ekipman da kullanmıyorlar. Bu durumda kişi üflediğinde cihazın dış yüzeyine ve polis memurunun eline ve hatta kıyafetlerine de virüs bulaşma ihtimali söz konusu. Her uygulamadan sonra eldiven değiştirmeleri yönünde bir talimat da bildiğim kadarıyla bulunmuyor. Dolayısıyla polis memuru da bu işlem sırasında virüsün bulaşması riskiyle karşı karşıya. Ayrıca polis memurunun bir sonraki test için yeni ağızlığı açarken kazara bu ağızlığa dokunma ve ağızlık dış yüzeyine de virüs bulaştırma ihtimali de söz konusu. Bir diğer sorun da kullanılmış ağızlıkların ne şekilde, nerede toplanacağı ve nasıl bertaraf edileceği konusu.

Peki alkolmetrenin alternatifi  var mı?

Bu cihazlar tüm dünyada yaygın bir şekilde kullanımda. Ancak alternatif bazı uygulamaları da var. Bunlar daha çok alkolün fiziksel etkilerini ölçen saha testleri şeklindeki uygulamalar. Örneğin ABD’de, alkol ve uyuşturucu kullanım tespiti amaçlı denge, koordinasyon ve dikkat regülasyonunu ölçen “Saha Ayıklık Testi” olarak ifade edebileceğimiz bir test bataryası kullanılmakta. Bu batarya kişinin göz hareketlerinin, düz bir çizgide 9 adım atıp tek ayak üzerinde dönmesinin ve tek ayak üzerinde durmasının değerlendirildiği 3 testten oluşuyor. Bunların da 1.0 promil üzeri alkol alımını belirlemede yüzde 60-70 oranında doğruluk payı vardır. Tabii mevzuatımız buna ne kadar uygun bilemiyorum fakat en azından salgın döneminde geçici olarak başka tür uygulamalar hayata geçirilebilir. Bunun da kolay olduğunu söylemiyorum, mevzuat çalışmasının yanında detaylı personel eğitimi de gerekecektir. Ancak alkolmetre testini yapmanın da yapmaktan vazgeçmenin de kendi içinde riskler barındırdığını biliyoruz. Sağlık Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı bünyesinde yürütülecek çalışmalarla bu konuda hızlı bir çözüm üretilmesine ihtiyacımız var.