Filistin askıda

Filistin askıda
Kudüs 400 yıl boyunca bir Osmanlı belediyesiydi. Oysa 1920’lerden sonra ilgimiz Filistin’den uzaklaştı, askıda kaldı. Filistin askısında...
Testus Filistinus / AHMET TURHAN ALTINER

Coğrafya ne demek? / Beyhude emek / Beytüllahim neresi / Bana ne gerek?" Buna karşı da "Tarihsiz coğrafya / Coğrafyasız tarih olmaz / Sulanan çiçekler solmaz / Olmaz olmaz deme / Olmaz olmaz..." Coğrafya tarihsiz değil ama galiba biraz talihsiz. Bilimlerin anası coğrafyaya doğurduğu çocukları tarafından üvey anneye duyulan muhabbet gösterilmiyor mu? 1920’lere kadar bizim olan bir coğrafyanın isimleri bugün unutulmuş... CNN İngilizcesinden çevirilerle tarihin en trajikomik savaşını izlemedeyiz, heyhat!!! Sadece televizyon mu? AnaBritannica ansiklopedisinde İsa Peygamber’in doğduğu şehir Beytüllahim, Beytlehem olarak geçiyor. İngilizcesi Bethlehem’e benzetilmiş. Konuşurken, yazarken dikkat edelim, Gaza değil, Gazze. Nazaret değil Nasıra. Bunlar bizim terimlerimiz. Batı Şeria diye bildiğimiz kesim CNN’den doğrudan tercümeyle Batı Yakası oluvermiş. Maria diye bağıracağım geliyor!
Geçenlerde bir bilim adamı insan türünün Filistin’de oluşmuş olabileceğinden söz ediyordu. Yüz binlerce yıl... Üç dinin kutsal şehri Kudüs tam 400 yıl bir Osmanlı belediyesi değil miydi? 1920’lerden sonra ilgimiz uzaklaşmadı mı Filistin’den? Bilgimiz askıda kaldı.
Yakın tarih ve yakın coğrafya bakımından Filistin kadar Türkiye’yi ilgilendirecek pek az bölge var. 54 yıldır bu bölge evrensel güvensizliğin trajikomik ve de hayli ironik coğrafyası. Örneğin 1994’te bölge barışı için gösterdikleri çabadan dolayı Filistin Kurtuluş Örgütü önderi Yaser Arafat’a ve İsrailli politikacılar Şimon Peres ve İzak Rabin’e Nobel Barış Ödülü verilmişti. Bundan haz etmeyenlerden köktendinci Yahudi hareketi Eyal’in üyesi Yigal Amir tarafından İzak Rabin 1995’te suikaste kurban gitmişti. Cenaze töreninden üç gün sonra Yaser Arafat, İzak Rabin’in dul eşine başsağlığı dilemişti. Böylece ilk defa bir FKÖ üyesinin İsrail topraklarına girmesine izin verilmişti.
Şimdi bu satırları yazdığım an Yaser Arafat’ın karargahının duvarları İsraillilerin ironi şaheseri sayılabilecek "Koruyucu Duvar" harekatında delinmiş durumda. Nobel ödüllü Şimon Peres, barıştaşına saldıran harekata emir veren Ariel Şaron hükümetinin üyesi değil mi? İroni, çifte standart, korku, güvensizlik, intihar, vahşetengiz misillemeler tüm Filistin’i sarmış durumda. Bir yandan yayılmak ve işgal etmek istediği toprakları elinde tutmak isteyen İsrail, öbür yanda ABD’nin "ne idüğü belli olmayan" istekleri ve de "ne idüğü belli" petrol. 15 yıl süren Lübnan trajedisini hatırlayın. Hıristiyan-Müslüman çatışmasında 100 bin kişi ölmemiş miydi? Ortadoğu’da bir kez daha çözümsüzlüğün göbeğine yapışmış havsala dışı savaş çılgınlığı yaşanmıyor mu? Altında hep petrol. Hep petrol... Tarih ve coğrafya bakımından başta bizim konumuz olan Filistin testusuna buyur ola bu kez de...

1- "Zion’u Sevenler" adlı örgütün girişimleri sonucunda Filistin’de ilk Yahudi yerleşimlerinin temeli hangi tarihte ve kimler tarafından atılmıştı?
a. 1882’de Rus Yahudileri tarafından
b. 1492’de İspanyol Yahudileri tarafından
c. 1933’te Nazi soykırımından kaçan Alman Yahudileri tarafından
d. Hiçbiri

2- Yirminci yüzyılın başlarında İngilizler Yahudilere, Filistin yerine başka bir ülke önermişlerdi. Yahudilerin "Biz henüz Londra bir bataklıkken Kudüs’teydik" diye şiddetle karşı çıkmaları üzerine vazgeçilmiş olan bu ülke neresiydi?
a. Patagonya
b. Swaziland
c. Uganda
d. Maganda

3- Filistin topraklarının, Osmanlı devletinin çöküşünden sonraki kaderini bir bildiri tayin etmişti. "Hıristiyan siyonist" olan İngiltere Dışişleri Bakanı Balfour’un adını taşıyan ve İngiltere hükümetinin görüşünü temsil eden Kasım 1917 tarihli bildiri neyi ilan ediyordu?
a. Filistin’de bağımsız Yahudi devleti kurulmasının İngiltere tarafından destekleneceğini
b. Filistin’de Bağımsız Filistin Arap Devleti kurulmasını
c. Filistin’de Yahudiler ve Arapların birlikte idare edecekleri bir Filistin Devleti’nin kurulmasını
d. Filistin topraklarının Ürdün’e bağlanmasını

4- 1948’de İsrail Devleti, Filistin topraklarında resmen kuruldu. İlk cumhurbaşkanlığı aşağıdakilerden kime önerilmişti?
a. Albert Einstein
b. Lord Rotschild
c. Wilhelm Reich
d. Robert Oppenheimer

5- Filistin Kurtuluş Örgütü ne zaman ve hangi olay sırasında kurulmuştu?
a. 1964’te bir Arap zirvesi sırasında
b.1948’de İsrail Devleti kurulur kurulmaz
c. İsrail’in 1967’de Mısır’a karşı "6 gün savaşı"nı başlatıp bu süre içinde Sina Yarımadası’nı, Golan Tepeleri’ni, Doğu Kudüs’ü, Gazze şeridini ve Şeria Nehri’nin batı yakasını ele geçirdiğinde
d. 1950’de Ürdün’ün Batı Şeria’yı ele geçirdiğinde

6- Filistinli çocukların 1987’de Gazze’de İsrail ordusuna taş atarak başlattıkları ve dünyanın ilgisini toplayan hareketin Arapçada "ayaklanma" anlamına gelen adı neydi?
a. İndifa
b. İrtifa
c. İntihar
d. İntifada

7- İntifada’ya karşı işkence aleti olduğu söylenen Filistin askısı iddiaya göre kimin icadıydı?
a. "Joseph Mengene"
b. MOSSAD
c. Falanjistler
d. Filanjistler

8- 1982’de Lübnan’ın güneyinden bütün Filistin direnişini temizlemeyi amaçlayan işgal sırasında İsrail askerlerinin koruması altındaki Lübnanlı falanjistler Sabra ve Şatila kamplarında kadın ve çocukların da bulunduğu yüzlerce Filistinli mülteciyi öldürdüler. O zaman lakabı "Beyrut Kasabı" olan İsrail başbakanı kimdi?
a. Bugün de başbakan olan Ariel Şaron
b. Moşe Dayan
c. Ben Gurion
d. Golda Meir

9- Temel coğrafya: Filistin’in en önemli nehri hangisidir?
a. Nil
b. Fırat
c. Şeria
d. Maveraünnehir

10- Şimdi size Ece Ayhan’dan "Meçhul Öğrenci Anıtı" adlı şiiri hatırlatıyorum:
"Devletin ve tabiatın ortak ve yanlış sorusu şuydu: / Maveraünnehir nereye dökülür? / En arka sırada bir parmağın tek ve doğru karşılığı: / Solgun bir halk çocukları ayaklanmasının kalbinedir."
Peki, Maveraünnehir Filistin’de nereye dökülür?
a. Batı Şeria’ya
b. İntifada çocuklarının kalbine
c. Ölü Deniz’e
d. Maveraünnehir diye bir nehir yoktur, Arapçada nehrin ötesi demek.

11- Mısır sınırına 32 kilometre uzaklıktaki Gazze şehrinin özelliği aşağıdakilerden hangisi?
a. İbrani kahraman Samson, Dalila tarafından saçları kesilince güçsüz kalıp Gazze’nin hakimi Egeli Filistinlere esir olur. Saçları uzayınca dünyayı başlarına yıkar.
b. Hz. Muhammed’in dedesi Gazze’de gömülüdür.
c. İşgal ve savaş rahat bırakırsa Gazze, Doğu Akdeniz’in eğlence merkezlerinden biri
d. Hepsi

12- Yaser Arafat 1968’de Filistin Kurtuluş Örgütü’nün başkanlığına getirilmişti. Arafat daha önce hangi örgütün lideriydi?
a. Hamas
b. Müslüman Kardeşler
c. El Fetih
d. Kara Eylül

Yanıtlar: 1) a, 2) c, 3) a, 4) a, 5) a, 6) d, 7) b, 8) a, 9) c, 10) d, 11) d, 12) c





PAZAR