“Kadın erkek yok, kurtarmacı var”

Ceyda Ulukaya

Onları kırmızı üniformalarından tanıyoruz. Bir yamacın ortasında, bir ip üzerinde veya enkazın altında canla başla çalışan ama çoğu zaman görünmeyen kahramanlar. Hem de 25 yıldır. Türkiye’nin arama kurtarma alanında ilk sivil toplum örgütü olarak bir avuç insanın kurduğu AKUT Arama Kurtarma Derneği, bu süre içinde Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği’nin arama kurtarma yapılanması içinde en önemli ekiplerinden biri haline geldi.

Bugüne dek yürüttüğü 3618 operasyonla 3014 hayat kurtardı. En önemlisi de bütün bunları, tamamen gönüllülükten aldığı güçle başardı. Bugün 27 operasyonel ekip ve 3200’ü aşkın gönüllüsünün yanı sıra 25 yıllık tecrübesiyle sahada olan AKUT’un yeni yaşını, sözü kadın gönüllülere bırakarak kutluyoruz. Onların AKUT bünyesindeki 751 kadın gönüllü adına ortak bir sözleri de var: Daha da çoğalarak var olmaya devam edeceğiz.

Sevgi Erdoğan: “Sahada takdir görüyoruz”

53 yaşındayım. Tehlikeli madde uzmanıyım, kendime ait bir danışmanlık şirketim var. Çalışma saatlerim esnek olduğu için daha farklı neler yapabilirim diye araştırırken karşıma AKUT çıktı. 4 yıldır AKUT gönüllüsüyüm. Bugüne dek birçok birimde görev aldım, fakat uzmanlığım nedeniyle Teknik Lojistik Birimi’nde kalmaya karar verdim. Alanım kentsel arama kurtarma. Kartal’daki bina çökmesinde, Elazığ ve İzmir depremlerinde görev aldım. İnsanlara yardım etmeyi zaten seviyordum ama sahada olmak beni daha da mutlu ediyormuş. AKUT’da kaldığım süre içinde hangi konuda eksiğim var ya da hangi alanda ihtiyaç var ise o açığı kapatmak için eğitimlere devam ediyorum. TIR ve Forklift ehliyeti bunlardan biri. Ayrıca yurt dışı operasyonlarında havayolu kullandığımız zaman IATA kurallarına göre yükleme yapmamız gerektiğinden DGR (Dangerous Goods Regulations) eğitimi de aldım. AKUT’ta görev alan kadınlar olarak bu konudaki ön yargıları kırdığımızı düşünüyorum. Gerek enkazda gerek ekipman kullanmakta erkek arkadaşlarımız ile aynı işleri yapıyoruz. Fiziksel güç konusunda sürekli kendimizi geliştiriyoruz. Sahada gördüğümüz tepki de son derece pozitif, genellikle takdir görüyoruz.

Esra Engür: “Hepimizin yapabileceği bir şey var”

32 yaşındayım. Eczacıyım, bir üniversitede öğretim görevlisi olarak çalışıyorum. AKUT’la yolum, gönüllü olabileceğim bir kuruluş arayışım üzerine iki yıl önce kesişti. Tanışma toplantılarına katıldıktan sonra gönüllü olarak ne kadar çok şey yapabileceğimizi fark ettim. İki yıldır da gönüllü olarak çalışıyorum. Birçok arama kurtarma ve İzmir depremi dahil enkaz çalışmasında yer aldım. Bu süre boyunca da, belki yaşananlar çok kötü ama, bir gün hepimizin başına gelebileceği ihtimalini düşününce gerçekten ihtiyacı olana destek olma hissiyatını derinden yaşadım. Öğrencilerime de kurum/kuruluş fark etmeksizin istedikleri bir yerde gönüllü çalışmaları konusunda tavsiyede bulunuyorum. Çünkü hepimizin yapabileceği bir şey olduğuna inanıyorum. Bu konunun kadın ya da erkek işi gibi kalıplara sokulması yanlış, zaten AKUT’ta yer alan diğer kadın arkadaşlarımla bu kalıpların ne kadar yanlış olduğunu kanıtladık diye düşünüyorum.

Simge Öngören: “Gönüllü olmak hayatımın en doğru kararı”

43 yaşındayım, yönetmenim. AKUT’u kuruluşundan beri takip ederdim. Karşılıksız yardımseverliği ilke edinmiş, hayranlıkla izlediğim bu kıymetli insanların arasında olmalıyım dedim ve gönüllü olmaya karar verdim. 11 yıldır AKUT’ta birçok birimde gönüllü olarak görev aldım. Halen Kurumsal İletişim Bölümü Sorumlusu olarak devam ediyorum. 2011 Van Depremi, doğada kaybolma ve sel operasyonlarında yer aldım. Gönüllü olmak hayatımın en doğru kararlarından biri diyebilirim. Gönüllülüğün artmasının toplumsal yardımlaşma ve o ülkenin gelişimine olumlu katkı sağladığına inanıyorum. Böylelikle insanlar arası ilişkiler de güçleniyor. Ve yine gönüllülüğün, insani ve sosyal yönümü genişlettiği, beni daha olgun, özgüven sahibi ve donanımlı bir bireye dönüştürdüğünü düşünüyorum. Gücüm yettiğince gönüllü olarak hizmet etmeye devam edeceğim. Dernek çatısı altında kadın ya da erkek bir ayrım yapılmadan aynı eğitimlerden geçiyoruz. Kadın olarak da asla zorlanmıyoruz. Kaldı ki fiziksel güç bu eğitimlerin sadece bir kısmını kapsıyor. Bu yola girdiğim günden bu yana kadınlara karşı bir ön yargı olduğunu düşünmedim. Toplumun hayata dair ortak yürütülmesi gereken bazı sorumlulukları, sadece kadınlar üzerinden kategorize etmesi hususunda karşılaştığımız zorluklar elbette var. Örneğin, çocuğunu yakınlarına emanet edip operasyona çıkan haber oluyor da bunu bir erkek yaptığında neden haber olmuyor? Oysa arada bir fark yok! Yıkılması gereken, zihinlerimize kazınan bu algılar olmalı. AKUT kadınları olarak her geçen gün daha da çoğalarak var olmaya devam edeceğiz.

Ayşenur Kozanoğlu Güyük: “Önemli olan kapasiteni bilmek”

30 yaşındayım. AKUT’la yolum henüz üniversite öğrencisiyken Manisa’da kesişti. Son 10 yıldır operasyonel olarak faaliyetlere katılıyorum, iki yıldır da AKUT Enstitü’de çalışıyorum. Halihazırda AKUT bünyesinde dağ-doğa, kentsel arama kurtarma (enkaz) ve ipli kurtarma operasyonlarına katılma yeterliliğine sahibim. En son yaşanan ve İzmir-Bayraklı’da olumsuz etkilerini gördüğümüz depremde Yılmaz Erberk ve Rıza Bey Apartmanları’nda görev aldım. Bunun dışında afet olarak değerlendirilmemiş olsa da doğada kayıp operasyonlarında çok kez görev aldım. Bu konuda bence en büyük yanılgı arama kurtarma fiziksel güç ilişkisinin çok kuvvetli olduğu algısı. Asıl önemli olan kadın erkek fark etmeksizin kişilerin kapasitelerini tanıması ve bu limitlerin içerisinde hareket edilmesi. Bu sebeple bizde kadın-erkek yoktur, doğru tekniği kullanan kurtarmacı vardır. Ancak tabii ki toplumun tamamında bu eşitlik sağlanmadığı sürece başka boyutlarıyla karşılaşabiliyoruz. Örneğin 5 yaşında çocuğu olan bir erkek gönüllü ile kadın gönüllü aynı oranda katılım gösteremiyor. Bu sebeple ön yargıları kırdık demek iddialı olur ama sahaya çıkabildiğim kadın arkadaşlarımla bu algı ile mücadele ettiğimizi söyleyebilirim. İzmir’de enkaz üzerinden indiğimde yanıma gelip beni tebrik eden farklı ekiplerden erkek kurtarmacılar olmuştu. O zaman fark ettim ki çıt kırıldım kadın algısını 27’lik kırıcı gibi paramparça etmeye başlamışız.

Fotoğraflar: Ozan Güzelce