IBS’nin nedenleri ve belirtileri nelerdir?
İrritabl bağırsak sendromu (IBS), dünya üzerinde yaygın olarak görülen ve sıklıkla belirtileri yanlış anlaşılan sindirim bozukluklarından biridir. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki her beş yetişkinden biri IBS semptomlarına sahiptir; ancak IBS semptomları gösteren çok az sayıda kişi tedavisini başlatmaktadır.
Bununla birlikte hastalığa ilişkin verilmesi gereken iyi haber şudur ki:
• IBS genellikle bir teşhis konulduktan sonra etkili bir şekilde yönetilebilen bir hastalıktır. Ancak her ihtimale karşı diğer hastalıklarla karıştırılmaması adına gerekli bir dizi testi gerçekleştirmekte fayda vardır.
• IBS’nın sindirim sisteminde kalıcı bir hasara neden olmadığı veya ciddi komplikasyonlara yol açmadığı görülmektedir.
İrritabl Bağırsak Sendromunun Nedenleri
IBS’nin nedenleri henüz tam olarak anlaşılmamıştır. Bununla birlikte bazı araştırmacılar, IBS’nin gıdayı ince ve kalın bağırsaklardan iten ritmik kas kasılmalarındaki problemlerden kaynaklanabileceğini düşünmektedir. Çok güçlü kasılmalar, yiyecek içeriklerini bağırsaklardan çok hızlı bir şekilde iterek ishale ve şişkinliğe neden olabilmekteyken; zayıf kasılmalar kabızlığa neden olabilmektedir.
Erkeklere kıyasla kadınlarda IBS görülme oranı iki ila üç kat daha fazla olduğundan, bazı uzmanlar semptomların hormon seviyeleriyle ilişkili olabileceği varsayımında bulunmaktadır. IBS’ye yol açabilecek diğer nedenler arasında, ince ve kalın bağırsaklardaki basınca aşırı duyarlılık, nörotransmiterlerdeki dengesizlik (hem beyinde hem de sindirim sisteminde bulunan kimyasallar) ve enfeksiyon yer almaktadır. Yapılan bir dizi çalışma ise IBS’yi bağırsak bakterilerinin aşırı büyümesi ile ilişkilendirmiştir.
IBS’nin nedenleri arasında psikolojik kimi faktörler de gösterilmektedir. IBS ve stres yakından ilişkili görünmekte ve depresyon veya anksiyetesi olan kişilerin IBS’ye daha duyarlı olma eğilimi olduğu bilinmektedir.
Yapılan son araştırmalar, IBS semptomlarını tetikleyebilecek belirli bir karbonhidrat kümesine odaklanmıştır. Karbonhidratlar çok çeşitli bitki bazlı gıdalarda bulunmakla birlikte bulgular, bu karbonhidratları (fermente olabilen oligosakkaritler, disakkaritler, monosakkaritler ve polioller, topluca FODMAP’ler) içeren gıdalardan kaçınan hastaların semptomlarını kontrol altına alabileceklerini göstermiştir.
İrritabl Bağırsak Sendromunun Belirtileri
IBS semptomları genellikle genç yaşlarda veya genç yetişkinlik döneminde ortaya çıksa da, hastalık yaşamın herhangi bir döneminde, örneğin yaşlı yetişkinlerde bile gelişebilmektedir. Görülen en yaygın semptomlar arasında ishal, kabızlık, ishal nöbetlerinin eşlik ettiği abdominal rahatsızlık veya ağrı sayılabilmektedir. Diğer semptomlar arasında abdominal şişkinlik, dışkıyı geçtikten sonra bağırsaklarda eksik boşalma hissi ve dışkıda mukus gösterilebilir.
IBS semptomlarının şiddeti değişiklik göstermektedir. Çoğu hasta hafif semptomlar yaşasa da bazen daha şiddetli ve hatta zaman zaman hastanın günlük yaşantısını etkileyebildiği gözlemlenmiştir. Bazen semptomların gece yarısında ansızın kişiyi uykusundan uyandırabilecek derecede olduğu görülmüştür. Kadınlarda IBS semptomlarının adet dönemi öncesinde veya sırasında daha ağır geçebildiği gözlemlenmiştir.