Ata'nın ilacı Çalıkuşu

Mustafa Kemal: "Reşat Bey, Feride'nin öyküsü ağrılarımı azalttı"

ÜNLÜ yazarımız Reşat Nuri Güntekin'in eşi Hadiye Güntekin, ulu önder Atatürk'le ilgili anılarını Milliyet'e anlattı.
İstanbul'daki evinde bizi konuk eden Hadiye Güntekin, "Atatürk Kurtuluş Savaşı sırasında attan düştüğünde yaralı olarak dinlenirken Reşat Nuri'nin ünlü eseri Çalıkuşu romanını okumuş. Atatürk bunu Reşat Nuri'ye anlatırken şöyle demiş: `Çok ağrım vardı. Senin Çalıkuşu'nu okurken ağrım sızım hafifledi'. Atatürk bunu söyledikten sonra Reşat Nuri'ye, kendi içtiği altın yaldızlı ve üzerinde "Gazi" yazılı sigarasını hediye etmiş" dedi.
1922 yılında Vakit gazetesinde tefrika edilen Çalıkuşu romanını okuyan Atatürk, Birinci Dünya Savaşı öncesinden başlayarak, savaş sonrasına kadar uzanan dönemde, yitirdiği sevginin yerini doldurmak için yaşamını Anadolu insanına adayan bir genç kızın serüvenine büyük ilgi duyar. Atatürk, Anadolu'da öğretmen olarak yaşamını sürdüren Feride'nin öyküsünde, halkın yaşamı, boş inançlar, eğitim sisteminin bozukluğu, aydınların umursamazlıkları
hakkında geniş bir bilgi sahibi olur. Reşat Nuri'nin gözlem yeteneği Atatürk'ün ufkunu açar.
Reşat Nuri'nin Atatürk'ün isteği üzerine Cumhuriyet'ten sonra 1929 yıllarında yapılan dil kongresi çalışmalarına katıldığını anlatan Hadiye Hanım, "Birlikte dili yabancı kelimelerden temizleyip Türkçe'yi hazırladılar. Dil çalışmaları çok yorucu geçti. Binlerce Arapça, Farsça kelimeler temizlendi. Yerlerine uygun kelimeler bulundu. Bu çalışmalar üç yıl kadar sürdü" dedi.

Çalıkuşu romanının baş kişisi Feride'nin gerçek olmadığını belirten Hadiye Güntekin, "Reşat Nuri'nin Feridesi bir hayal mahsülü. Birçok kişinin biraraya getirilmesiyle oluşturulan karma bir kişilik" dedi. Çalıkuşu'nun popülaritesini hiçbir zaman yitirmediğini, dünya dillerine tercüme edildiğini anlatan Hadiye Hanım, telif konusunda bir şikayeti olmadığını söyledi.
Ülkemizde büyük yankı uyandıran "Bozkurt" adlı kitabın yazarı İngiliz H.C. Armstrong'u çok iyi tanıdığını, 1930'lu yıllarda Rumelihisarı'nda akrabalarının yanında kaldığını kaydeden Hadiye Güntekin, "O çok alkolik birisiydi. Çok fazla içki içerdi. Ben kitabı konusunda bu kadar ciddiye alındığını doğrusu bilmiyordum. Çünkü bu konuda yazılacak çok daha ciddi eserler var" dedi.
Reşat Nuri Güntekin'in eşi Hadiye Güntekin İstanbul'daki evinde Ulu Önder'le ilgili anıları anlatırken, eski günlerin heyecanını yeniden yaşıyordu. Fotoğraf: Yurttaş TÜMER