DAHİ ŞAMPİYONUN ANLAŞILMAZ TEMBELLİĞİ
DAHİ ŞAMPİYONUN ANLAŞILMAZ TEMBELLİĞİ
İlk kez 1969’da Stockholm’de düzenlenen turnuvada Dünya Gençler Şampiyonu olarak dikkatleri üzerine çeken Anatoly Karpov artık ne yazık ki ortalarda yok. Satranç dünyasında şimdi daha da kıymetlenen “Tolya" neredeyse hiç maç yapmayan Fischer gibi satrançtan hızla kopmakta. 1975 yılında Fischer’le maç yapmadan kazandığı dünya şampiyonluğu unvanı yüzünden bazılarınca pek sevilmeyen Karpov kendine özgü ekonomik stiliyle eşsiz bir fenomen aslında. Bu fenomeni biraz olsun anlamak için önce satranççıların kategorilerini belirlemek gerekir: 1. Taktisyenler ve 2. Stratejistler.
Hiçbir oyuncu bu iki guruptan birine tam olarak sokulamaz elbette. Ama her oyuncu bu iki sınıftan birine daha yakındır. Örneğin sağlamcı ve pozisyonel oyun üstadı Petrosian’ın “stratejist elbisesi giymiş bir taktisyen" olarak tanımlanması hiç de garip karşılanmaz satranç dünyasında. Birinci gruptaki taktisyenler, taktiksel olasıkların bol olduğu keskin ve hatta belirsiz pozisyonları tercih ederler. Örnek: M. Tal, B. Spassky, Fischer ve Kasparov. İkinci gruptaki stratejistler, sakin ve basit pozisyonları yeğlerken taktiği stratejik hedefleri yolunda bir araç olarak kullanırlar. Örnek: M. Botvinnik, V. Smyslov, T. Petrosian ve A. Karpov. Özetle Karpov’u anlamak için tahtadaki pozisyona baktığında ilk düşüncesinin ne olduğunu bilmek gerekir.
Bir taktisyen öncelikle, “taktiksel olasılıkları nasıl elde ederimöi ararken, stratejist, “rakibime şans vermeden pozisyonel avantajlarımı nasıl arttırabilirim" sorusunu sorar. İşte Karpov’un gücü de bu sorunun ardında yatar. Dışarıdan bakıldığında çok kolay kazanıyormuş gibi gözüken Tolya’nın stili hayli karmaşıktır aslında. Rakip hiçbir şans bulamadan ezilip giderken Karpov kendi hedeflerine kolayca ulaşır. Çünkü rakibin taktiksel şanslarını görmüş ve önlemiştir. Bu arada kendi isteğini de kabul ettirmiştir. Sanki savunma yaparken inisiyatifi elinde bulundurmaktadır Karpov. L. Portisch onu tanımlarken “Karpov’la oynarken çok dikkatli olun, pozisyonda hiçbir şey yokmuş gibi gözükse de ne olduğunuzu anlayamadan yeniliverirsiniz. Onun taşları sanki bir örümcek ağıyla birbirine bağlı gibidir" sözleriyle ona olan hayranlığını dile getirir. Görünen tek kusuru tembellik olan Tolya, belki de bu yüzden artık turnuvalarda gözükmüyor ve anlaşılan Kasparov’u yenme düşüncesi bile onu heyecanlandırmıyor.
KARPOV / ANAND
LOZAN, 1998
1.d4 d5 2.c4 c6 3.Ac3 Af6 4.e3 e6 5.Af3 Abd7 6.Fd3 dc4 7.Fc4 b5 8.Fd3 Fb7 9.0-0 a6 10.e4 c5 11.d5 Vc7 12.de6 fe6 13.Fc2 c4 14.Ve2 Fd6 15.Ad4 Ac5 16.f4 e5 17.Adb5!? ab5 18.Ab5 Vb6 19.Ad6 Vd6 20.fe5 Ve5 21.Kf5 Ve7 22.Vc4 Kc8! 23.Vb5 Acd7! 24.Vb7 Kc2 25.Fg5 Vd6!
26.Va8 Şf7?! 27.Vh8 Vd4 28.Şh1 Ve4 29.Kf3 Kg2 30.Şg2 Ae5 31.Vg7!! Şg7 32.Ff6 Şg6 33.Fe5 Ve5 34.Kg1 h5 35.b3 Ve2 36.Kf2 Ve4 37.Şf1?! Şh6 38.Kg3 Vb1 39.Şg2 Ve4 40.Kgf3 Vg6 41.Şf1 Vb1 42.Şg2 Vg6 43.Şh1 Vb1 44.Kf1 Va2 45.Kf6 Şg7 46.Kf7 Şh8 47.Kf8 Şg7 48.K8f7 Şg8 49.K7f3 Şg7 50.h3 Vc2 51.K1f2 Ve4 52.Şg2 Vb4 53.Ke2 Vd4
54.Ke7 Şg6 55.Ke6 Şg7 56.Kg3 Şf7 57.Kge3 Vd5 58.Şg3 Vg5 59.Şf2 Vh4 60.Şe2 Vd4 61.K6e4 Va1 62.Şd3 Şf6 63.Ke6 Şf5 64.b4 Vc1 65.Şd4 Vc8 66.b5 Vd8 67.Şc5 Vc7 68.Şb4 Vf4 69.Şb3 Vc7 70.b6 Vd7 71.K3e5 Şf4 72.Ke4 Şg3 73.Ke3 Şh2 74.Şc4 h4 75.Şc5 Vc8 76.Şd5 Vd8 77.Şe4 Vd7 78.Şf5 Şg2 79.Şg5 Vg7 80.Şh4 Şf2 81.K3e5 Vh8 82.Şg4 Vg7 83.Şf5 Vh7 84.Şf6 Vh4 85.Şf7 Vh7 86.Şe8 Vb7 87.h4 Vb8 88.Şf7 Vb7
89.Şg6 Vb8 90.h5 Vg8 91.Şf5 Vh7 92.Şf6 Şf3 93.Ke3 Şf2 94.Ke2 Şf3
95.K2e3 Şf2 96.Şg5 Vg8 97.Şh4 Vd8 98.Şh3 Vd1 99.Ke2 Şf3 100.Şh2?! Vd8 101.K6e3 Şf4 102.b7 Vb6 103.Ke4 Şf3 104.K2e3 Şf2 105.Ke7 Vd6
106.Şh3 Vb8 107.K3e5 Şg1 108.Kg7 TERK
KARPOV / LEKO
TİLBURG, 1996
1.d4 Af6 2.c4 g6 3.Ac3 d5 4.Af3 Fg7 5.Vb3 dc4 6.Vc4 0-0 7.e4 a6 8.e5 Afd7 9.Fe3 Ab6 10.Vc5! Fe6 11.Ag5! Ff5 12.Fe2 Şh8 13.g4! Fc8 14.0-0-0 f6 15.Age4 f5 16.gf5 Ff5 17.h4 A8d7 18.Va3 Ad5! 19.Ag5 A7b6 20.h5 Ae3 21.fe3 Fh6 22.Ace4! Vd7 23.hg6 Vc6 24.Şd2! Vg6
25.Kdg1 Kad8 26.e6!! Kd4 27.ed4 Fe4 28.Kh6 Vh6 29.Ve3! TERK