Dönerci, inşaatçı, ormancı Metz Türkleri

Bu Köşenin Adı Yok / DUYGU ASENA


       Gani Müjde Leeds’ten yolladığı ilk yazısında Yalçın Doğan’ın kendisini aradığını ve Duygu Asena, Güneri Civaoğlu, Hasan Cemal, Zeki Çol ile birlikte Leeds’e gideceğini bildirdiğini anlattıktan sonra, şöyle yazıyordu; “Ertesi gün baktım Duygu Asena ilanlarda yok. Paris’teymiş ve vizesi yetişmiyormuş dediler. Bal gibi yalan. Duygu Asena’nın Paris’te maça gönderilme korkusu ile Yalçın Doğan’dan kaçarak Türkiye Büyükelçiliği’ne sığındığını bilmeyen yok.." Ah Gani ah... Nasıl üzüldüm sizlerle oralara gelemediğime bir bilsen. Ama kabahat tamamen benim, bir gazetecinin şu yüz karası vizeleri hep aklında ve dolayısıyla pasaportunda hazır tutması gerekir... Neyse... Ben o günlerde Paris’te değil ama Fransa’daydım... Metz’i biliyor musunuz, Almanya’nın yanıbaşında hani, işte orada.
       Türkiye’den çıktım, Almanya’ya vardım, Lüksenburg’u geçerek Fransa’ya geldim. Yani bir gün içinde dört ülke ve onlarca şehir... Hepsi dipdibe, sınır mınır kalmamış zaten.
       Metz’de Türkler’le birlikte olduk, söyleştik... 150 bin kişilik kentde 15 bin Türk yaşıyor. Bakın nasıl yaşıyor...

Metz’de ezan sesi

       Bütün Metz döner kebap kokabilirmiş... Eğer dönercilere bizim Taksim’deki gibi açık büfeler yapılmasına izin verilseymiş... Küçücük Metz’de snack dedikleri bu küçük dükkanlardan, 100’den fazla var, “Turkish pizza ve döner" satıyorlar, müşterilerin tüme yakını Fransız ve yemekler de çok da lezzetli...
       Bütün Metz ezan sesiyle de dolabilirmiş. Eğer camilere minare yapılmasına izin verilseymiş... 15 bin Türk nüfuslu Metz’de beş tane cami var. Bu camiler Diyanet, Milli Görüş, Kaplancılar, Süleymancılar, Fettullahçılar arasında paylaşılmış. MHP’nin de hem dernek, hem cami görevi gören bir yeri var.
       Lorainne bölgesinde yaşayan Türkler ya inşaatçılık ya da ormancılık yapıyorlarmış. Bilse de bilmese de “biliyoruz" diye atılıyor ve işi alıyorlarmış. Ama bir tarihi inşaat restoranında tarihi binayı oradan buradan kesip biçip mahveden bir Türk, bu yüzden iki yıl hapis yatmış... Paris’te ise tam 40 bin Türk terzi varmış.

Bizden 40 yıl gerideler

       Bu bölgede yaşayan Türkler’in çoğu ne yazık ki oraya geldikleri gibi kalmışlar. Bir ilerleme, bir değişim çabası içinde olan Türkiye’nin en az 30-40 yıl gerisinde, köhnemiş geleneklerine, ‘komşum ne der’ dedikodularına kapılmış, öylece yaşamaktalar. Yeni kuşaklar değişiyorsa bunu ne zor koşullar içinde yapıyorlar inanılır gibi değil. Fransa’daki Türkler hala yeni evli kızın çarşaf kontrolünü yapıyorlar düşünün artık. Kanlı çarşaf ziyaretçilere gösteriliyor, “kız temiz çıktı" diye aile kutlanıyor ve “çarşafa para atılıyor." Utanç verici...
       Fransa’da liselerde öğrenciler üç yabancı dil seçmek zorunda. Sonunda Türkçe de yabancı dil olarak seçmeli dersler arasına girmiş. Ancak kimse Türkiye’den gelen öğretmenlerden memnun değil. “Bırakın Fransızca bilmeyi, Türkçeyi bile doğru konuşamayanlar var" diyorlar. Zaten çoğu vaktini camilerde geçiriyor ek iş olarak bakkal dükkanı açıyorlarmış. Türkçe öğretmenlerinin Fransa’da yaşayan Türkler arasından, nitelik sınavı açılarak tayin edilmesini daha yararlı görüyorlar.

Başkentiniz Afyon mu?

       Fransızca’yı doğru düzgün konuşmayı bile reddeden Türkler’in ilk öğrendiği sözcük “rasist" oluyormuş... Örneğin bir mahkemeye mi düştüler, “rasist" diye bağırıyorlarmış... “Niye böyle söylüyorsun" diye sorulduğunda, “herkes söylüyor" diyorlarmış... Yani Fransızlar’a ırkçı diyerek haksızlığa uğradıklarını vurguluyorlar... Öylesine ilgisiz olanları var ki yaşadıkları yerin adını bile asla bilmiyor ve doğru söylemiyorlar. Örneğin Dieulouard isimli bir kasabanın adı onlara göre Corbag. Yine mahkemeye düşen bir Türk’e nerede yaşadığını soruyorlar, adam Corbag’da diyor. Arıyorlar tarıyorlar, Fransa’da Corbag diye bir yer yok... Hürriyet Muhabiri İhsan Çakıroğlu ile Nancy’de dolaşırken D ile başlayan bir yere neden Corbag dediklerini düşünüp duruyoruz ama bulamıyoruz.
       İhsan’ın anlattığı bir komik şey de şu; “Türkler’in oynadığı bir futbol maçında kavga çıkıyor, birisi gazeteyi arıyor ve haberi veriyor; “abi, Afyonlular’la Türkler arasında çatışma çıktı..." Fransız Polisi bir gün İhsan’a soruyor, “Türkiye’nin başkenti Ankara mı Afyon mu?"
       Dolaştığım bu bölgede bir de nükleer enerji santral var. Cattenom santralının bulunduğu yöredeki evlere belediye iyot tabletleri dağıtıyor, bir aksilik olduğunda kullansınlar diye.
       İnsan şöyle düşünüyor; göçmenler bulundukları yabancı ülkede kendi iyi geleneklerini, değerlerini korurken, bulundukları ülkenin güzel taraflarını benimseyerek kaliteli bir yaşama kavuşabilirler... Ne gezer... Randevuya saatinde gelmeyi bile öğrenmemişler.
       Direnerek, en küçük bir gelişmeyi bile inkar ederek yaşayanlar için hayat çok zor... Ama değişmeye hiç niyetleri yok. O yüzden “ithal gelinölere bir çift sözüm var... Yabancı diyardaki yabancıları istemeyen, ancak orada doğmuş Türk kızlarına bile kötü gözle bakan genç Türk erkekleri ve ebeveynleri gidip Türkiye’den kız alıyorlar... Bu kızlar da koşa koşa gelip korkunç bir mutsuzluğun ortasında kendilerini buluyor. Yaşadığı yerden bin beter bir dedikodu ortamı, korkunç kısıtlamalar, komşun ne der mantığı, inanılmaz bir sevgisizlik içinde üstelik o dili de konuşamadan yaşamaya koşuyorlar. O gelinleri aşk meşk, sevgi olmadan paket edip getiren delikanlılar istedikleri hayatı da özgürce yaşayıp, kızları evlere hapsediyor hala... Kızlar biraz düşünmeli...

Bir avuç gençlik de olmasa!

       İnanır mısınız Avrupa’da Türkler’in yaşadığı bölgelere gittiğimde hep mutsuz dönüyorum. Okuyan, gelişen, hem kendi milleti hem de yabancılarla güzel ilişkiler kurabilen bir avuç gençlik de olmasa her şey çok ürkütücü.

Rengarenk bit pazarı

       Gittiğim ülkelerde rengarenk pazarları gezmeye bayılıyorum. Pazar günleri kurulan bu bit pazarında insanlar evde kullanılmayan eşyalarını tezgahlara dizerek satıyorlar.

İntihar köprüsü

       Fotoğraftaki köprü Lüksenburg’un intihar köprüsü. Ancak insanlar atladıkları zaman evlerin tepesine düşüyorlar. Bu duruma çare bulmak isteyen yetkililer, sonunda köprünün kenarlarını kapatmışlar.

       *Eşlerden her biri, ortak yaşamın devamı süresince ailenin sürekli ihtiyaçları için evlilik birliğini temsil eder
       (Medeni Kanun Tasarısı Madde 188)