En büyük hata ‘gençlik bunalımı’ deyip geçmek!
Hiçbir ana baba evladının kendi canına kıyacağını düşünmek istemez. Ancak bazen bu ihtimali de göz önünde bulundurmak şart oluyor. Prof. Dr. Köknel’e göre de ilk adım olarak "Gençtir, garipliği normaldir" dememek gerekiyor...
|
Başka Lara'lar ölmesin - 1
Semra Kardeşoğlu, Seibel Kahraman
En güzel çağında ölümü seçti Lara Falay... Geride bir daha asla eskisi gibi olamayacak sevenlerini bırakarak. Nedenlerini, niçinlerini küçük açıklamalar, ipuçları ile çözmek elbette mümkün değil. Çoğu fikir yürütme...
Son iki yıldır Lara gibi ölümü seçen gençlerin haberleri yansıyor gazete sayfalarına. Çoğu okulunda başarılı, sosyal alanda, sporda dereceler elde etmiş, İstanbul’un kalburüstü ailelerine mensup bu çocuklar neden ölümü seçiyor? Bu ölümlerin önüne geçilebilir mi? Bu noktada ailelere, okullara düşen görev nedir? Gerçekten söylendiği gibi, FRP adlı oyun intihar nedeni olabilir mi?
Geçtiğimiz yıl yaşamına son veren Ceylan Konuk’un babası, kızı için açtığı web sitesinde "Başka Ceylan’lar ölmesin" demişti. Aradan bir yıl geçti, yakın arkadaşının kızı aynı yolu seçti. Hiç değilse bundan sonra başka Lara’lar, başka Ceylan’lar ölmesin...
‘Başarılı olması da şüpheli’
Prof. Dr. Özcan Köknel, gençlik sorunları, anne-baba ve genç iletişimi, intihar olgusu ile ilgili sorularımızı şöyle yanıtladı:
Genç intiharlarının oranı nedir?
Araştırmalara göre, intihar ve girişimleri dünya genelinde en sık 40-50 yaş arası dilimde gerçekleşiyor. Ülkemizde ise intiharların yüzde 35’i, 15-24 yaş arası görülmekte...
Bu oran neden gençlik döneminde daha yüksek?
Bu çağın yarattığı bedensel, ruhsal, toplumsal zorlanmalar yanında, birçok ruhsal hastalığın gençlik çağında başlaması ile açıklanabilir. Ciddi düzeydeki birçok psikiyatrik rahatsızlığın ortaya çıkış yaşı 15 ile 20 arasıdır. Her 5 gençten 1’inde ruhsal hastalık ortaya çıkabiliyor. Çevre ya da aile bunu çok fark etmiyor. Kimi zaman net belirtiler vermeyebiliyor.
Okulda başarısızlık bir belirti olabiliyor mu?
Kiminde başarısızlık, kiminde de birden bire yükselen okul başarısı olumsuz bir işaret olabiliyor. Başlayan hastalık süreci fark edilmezse, gelişerek devam ediyor. Sonuç intihar olabiliyor.
Bu dönemde ne tür ruhsal rahatsızlıklar görülebiliyor?
Gerçek intihar olasılığının yüksek olduğu ruhsal bozuklukların başında depresyon gelir. Ölümle sonuçlanan intihar girişimlerinin yaklaşık yüzde 65’ine depresyon tanısı konmuştur. Alkol, uyarıcı, uyuşturucu ilaç ve madde bağımlılığında da intiharlar olabilir. Şizofreniklerde de amaçsız, anlamsız intiharlar görülebilir.
İntihar eden çocuklardan tıbbi yardım için başvuranlar da olmuş. Buna rağmen neden intiharla sonuçlanıyor?
Genelde aileler bu tür rahatsızlıklarda psikoloğa gidiyorlar. Çünkü bu sıkıntılara, gençlik bunalımına bir çare olarak görülüyor. Oysa çocukta ilaçla tedavi gerektiren ağır bir durum var. Fakat aileler belirtileri gençlik bunalımına veriyor. Bir kere bu çocuklara "delikanlı" deniyor. Yani gençlik deliliği. Psikiyatra gitmeyi, yatarak tedavi olmayı kabullenemiyor. Örneğin, yatarak tedavi olması gerektiğini ve intihar riski olduğunu söylediğim bir çocuk vardı. Aile bir daha bana gelmedi. Çocuk bir süre sonra Ataköy’deki binadan atlayarak intihar etti. Çünkü ciddi bir hastalığı vardı. Tedavi edilmeyince sonuç bu olabiliyor. Aileler mutlaka uzman bir psikiyatrdan yardım istesin ve tedaviyi yarıda kesmesin.
‘FRP tehlikeli olabilir’
Genç intiharlarının kiminde satanist oldukları ya da FRP oyunundan etkilendikleri söylendi. Doğru olabilir mi?
Fantezi Rol Yapma Oyunu’nda (FRP) şeytan simgesinin canlandırılması, şeytan törenlerine benzediğinden sakıncalı durum yarattı. 5-7 gençten oluşan grupta oynanan FRP’de öykünün bir rejisörü oluyor. Görünüş bakımından ruhsal tedavi yöntemleri içinde yer alan grup tedavisi ve psikodramayı andıran FRP, içeriği açısından birçok sakıncayı beraberinde getiriyor.
Kimlik arayışındaki gençlerin simgesel soyut rolleri benimsemeleri kimlik kargaşası ve bunalımına yol açabilir. Kişilik bozukluğu ya da ruhsal hastalığı olan kişilerde patlamalar yaratabilir. Hastalığın daha hızla seyrine neden olabilir.
"Hepimiz sahteyiz, yalancıyız. Katlanılmaz, dayanılmaz, mide bulandırıcı bir dünyada yaşıyoruz. Bu eziyete, işkenceye, korkuya katlanmak zorunda olduğumuzu sanmıyorum. Katlanmak! Hayır! Bu zorunlu değil, eğer kimse bize ‘Doğmak ister misin?’ diye sormadıysa, en azından yaşamak isteyip istemediğimize kendimiz karar verebiliriz. Ben kararımı çoktan verdim mesela. Buralardan gidiyorum, can sıkıntılarının olmadığı, sorunların olmadığı, insanların tek renk olduğu başka bir dünyaya. Benim aslında sorunlarım yok sayılır. Var, hem de çok. Ama size söylememem gerekiyor. Çünkü oyunun parçası bu. Annemlere sorarsanız, her şey çok güzel, ben çok mutluyum ama öyle değil işte. Niye yazıyorum peki bunları? Sorgulayıp durmayın. İnsanların ölmeye karar vermeleri doğal bir şey. Konuştuğum çoğu kişi ‘Korkak olma, savaş, kaçmak korkaklığı gösterir’ diyor. Ama öyle değil işte. Belki de hasta olan, garip olan sizsiniz. En azından ben gerçeği görebilen bir insanım. Oysa sadece ‘sizin gerçekleriniz’ var. Hatta burada başlıyor. Beni anlamıyorsunuz. Kendinizi anlatıyorsunuz. Ben de kendimi anlamıyorum. Ben kimim; kimliğim nerede?"
8 Ocak 2002 - Hasan Karyağdı (18), yaşamına son verdi.
22 Kasım 2001-Özel Marmara Koleji’nden İlknur Musluoğlu (16) babasının silahıyla intihar etti.
20 Aralık 2001 - 12 yaşındaki Filiz Ulus, kendini astı.
2 Kasım 2001 - Hasan Özbaş (20) ile Melek Türkşan (19) hayatlarına son verdi.
30 Temmuz 2001 - Nazan Melemez (19) Samsun’daki evinin 5’inci katından atladı.
6 Haziran 2001 - Sevda Keleş (16) hareket halindeki araçtan atladı.
21 Mayıs 2001 - Gemlik İlköğretim Okulu öğrencisi Nurcan Cangül (14), pompalı tüfekle yaşamına son verdi.
19 Nisan 2001 - Konya’da İlköğretim Okulu son sınıf öğrencisi Yunus Yıldız Ailesi’nin baskı yaptığını söyleyerek kendini iple tavana astı.
3 Nisan 2001 - Semra Kaya (12) eve geç geldiği gerekçesi ile azarlanınca av tüfeği ile intihar etti.
4 Şubat 2001 - Sibel Okşimşek (17) av tüfeğiyle intihar etti.
16 Eylül 2000 - Alman Lisesi’nin başarılı öğrencilerinden Ceylan Konuk, okulunun 4. katından atlayarak intihar etti. Ceylan, 21 Haziran 1998’de Ataköy’deki apartmanın 14. katından atlayarak intihar eden Alman Lisesi öğrencisi Aslı Yardımcı ve Alp Cenan Yuğaç’ın da arkadaşı idi.
28 Ağustos 2001 - İzmit’te kardeş çocukları Ümmügül Memiş (16) ve Fatih Memiş (17) birlikte av tüfeğiyle ölümü seçtiler.
12 Ağustos 2001 - Marmara Üniversitesi öğrencisi Serçin Kanar (19) 5’inci kattaki dairelerinin penceresinden atladı.
5 Ağustos 2000 - Saint Joseph Lisesi öğrencisi olan kardeşi Korkut Evirgen’in 6 ay önceki intiharından kendini sorumlu tutan Burak Evirgen (22) de intihar etti.
10 Mayıs 2000 - Bahçelievler Meslek Lisesi birinci sınıf öğrencisi Burak Kaya, okuldan atılınca kendini merdiven boşluğuna astı.
YARIN
Çocuğunuzun psikiyatrik rahatsızlığı olduğunu nasıl anlarsınız?
İntihar önlenebilir mi?
Aileler üzerine düşen görevler neler?
Genç intiharlarında doğru ve yanlışlar...
YAŞAM