Hastalar artık uzaktan takip edilebiliyor

Ayşegül Aydoğan

Kronik hastalıkların takibinde ve ilaç araştırmalarında tıbbın hizmetine sunulan son teknoloji ürünü cihazlar, özellikle kronik hastaların evde takibi açısından da giderek önem kazanıyor. Uzaktan haberleşebilen bu cihazlar, kronik hastaları hastane önünde saatlerce beklemekten kurtaracağa benziyor.

Artık hastanın kendi tahlilleri ya da yapılması istenen tetkikleri doktoruna ya da araştırıcıya teknolojik yollarla ulaştırması mümkün. Bunun için hastane ya da laboratuvara başvurması gerekmiyor. Hastalar sadece mobil iletişim cihazlarını kullanarak bunu yapma yeteneğine sahip. Sanal eldiven, glukometre, solunumu ölçen cihazlar bunlardan bazıları...
Evde şekerinizi ölçüp hemen merkeze ulaştırabiliyorsunuz

Glukometre: Artık hasta, şekerini ölçmek için glukometre kullanabiliyor. Örneğin günde beş kez şeker ölçülerek yapılan bir klinik araştırmada hasta gidip günde beş kez kanını verip hastanede bulunmak zorunda değil. Evinde kendisi çok basit bir cihazla, parmak ucundan kan alarak tahlil yapabiliyor. Bunları bir yere kaydetme zorunluluğu da yok. Cihaz bu tahlili yapar yapmaz bulduğu sonucu, teknolojiden faydalanarak merkeze, araştırmacıya iletiyor.

EKG: Kardiyoloji alanında EKG çeken, kan basıncını izleyen tansiyon holteri kullanılıyor. Hastaların üzerinde 24 saat kalan cihazın kayıtları daha sonra doktorlar tarafından inceleniyor. Bunu şimdi on-line yapmak mümkün. Bu tip cihazlar aldıkları kayıtları derhal merkezi arayıp otomatik olarak geçebiliyor.

Özel bir eldiven gün boyunca eklemlerinizi kontrol ediyor

Sanal eldiven: Eklem hastalıkları, bazı yumuşak doku hastalıkları gibi durumlarda hastaya giydirilen bir eldiven, günlük işlerini yaparken hastanın el hareketleriyle ilgili bilgiyi merkeze göndermeyi sağlıyor. Özellikle osteoartrit gibi hastalıklarda hareket kısıtlılığı nedeniyle hasta bazı hareketleri yapamadığından bu eklemlerden gelen veriler önemli. Bu hareketlerin ne derece yapılabildiğine, elin hangi açılarda hareket yapabildiğine dair bilgiler sürekli olarak kullanılacak. Hasta ilaç almadığında ya da ilaçla tedavi başladıktan sonra ne olduğunu kontrol etmek mümkün.

Solunum fonksiyon testleri: Solunum fonksiyonlarını ve seslerini iletebilen bu cihazlar astım, KOAH (kronik obstrüktif-tıkayıcı akciğer hastalığı) vs. gibi hastalıklar için yeni geliştirilen ilaç çalışmalarında kullanılıyor. Hasta evindeyken akciğer-solunum nefes alma seslerini merkezden dinlemeye olanak veriyor. Solunum testleri, solunum sesleriyle birlikte akciğer kapasitesiyle ilgili detayları veriyor. Testi yapmak için hastanın bir boruya, daha önce tarif edildiği şekilde nefesini üflemesi yeterli.

“Aynı banka gibi doktora da telefonla ulaşabileceksiniz"

Novartis İlaç Medikal Direktörü Doç. Dr. Uğur Özkutlu, ilaç çalışmalarında büyük önem taşıyan klinik araştırmalarda uzaktan hasta takibinin büyük yeri olduğunu söylüyor.

“Bunlar çok yeni uygulanmaya başlanan teknolojilerö diyen Özkutlu, klinik araştırmalarda bu cihazların hastaya ücretsiz temin edildiğini anlatıyor.

Özkutlu bu cihazların tamamının hasta için hiçbir sakıncası olmayan, tedavi olanağı ve takibi sunan enstrümanlar olduğunu belirterek, “Kesinlikle hastayı daha rahat ettiriyor, evinden ayrılmak ve hastaneye gitmek zorunda bırakmıyor. Masraftan kurtarıyor. Klinik araştırmalarda bu yolla gönüllü sayısının artmasını umuyoruz. Bu, hasta için çok büyük bir konforö diyor.
Özkutlu klinik araştırmalarda uzaktan takip cihazlarının kullanım alanlarını ve yararlarını ise şöyle anlatıyor:

“Daha önceden doktorların konvansiyonel yollardan kağıt üzerinde işaretleme yoluyla yaptıkları, inceleme sonuçlarını kaydetme metodunu telefon kullanarak yapıyoruz. Nasıl ki bir banka işlemini telefondan yapabiliyoruz, burada da bizim IDNS dediğimiz bir metotla hekim bir telefon numarası çeviriyor. Bu telefon numarası direkt olarak bir bilgisayara bağlanıyor. O bilgisayardan hastanın numarasını girerek bütün bulduğu kayıtları nümerik olarak ya da isterseniz harf olarak tüm araştırmacılardan gelen bilgilerin toplandığı yere aktarabiliyorlar. Bu büyük kolaylık getiren bir şey. Bilgisayarlar üzerinden data toplanıyor. Elektronik data capturing (EDC) denilen bu metodu yaklaşık 1,5 yıldır Türkiye’de uyguluyoruz."

“Bu cihazlar kullanıldığında hastaneye yatış oranı azalıyor"

Florence Nightingale Hastanesi Kardiyak Rehabilitasyon Bölümü Sorumlusu Doç. Dr. Çavlan Türkoğlu da uzaktan hasta takibini sağlayan cihazların kronik hastaların günlük yaşama adaptasyonunu kolaylaştırdığını söylüyor.

Türkoğlu uzaktan takip cihazlarının hastaneye yatışı azaltan bir rol oynadığını belirterek şöyle devam ediyor: “Glukometreler ve KOAH’lılar için kullanılan oksijen satürasyonunu gösteren cihazlar hasta takibinde çok önemli. Günlük faaliyetlerini sürdüren kronik hastalar için de glukometre dediğimiz glukoz monitorizasyonları hastada ilaçları ayarlamak için çok önemli. Bu cihazlar kronik hastaların günlük yaşama adaptasyonunu kolaylaştırıyor. Hastaneye yatışı azaltıyor. Hastanın bir hafta boyunca doktora gelmesi gereken durumları ortadan kaldırıyor."