Sonbahar mevsimi bitkiler için en anlamlı, en başkalaşımlı ve en sukunetli zamandır. Çünkü yaz mevsiminin yorgunluğu enerji kaybı bitkileri epey yormuştur. Bu mevsim yenilenme öncesi değişim zamanıdır. Bu değişim ilk önce yapraklarda başlar. Bitkiler yapraklarını döker. Özellikle bazı bitkiler vardır ki bu durumu görsel şölene çevirir. Yapraklar dökülmeden önce renk değiştirmesi bambaşka bir görünüm ortaya çıkartır. İşte bu görsel şöleni bize yaşatan birbirinden etkileyici bitkiler aşağıda size kendini tanıtmak için hazır bekliyor:

Akçaağaç (Acer palmutum): Parçalı yaprak dizayn ile oldukça dikkat çekici olan bu ağaçların çeşitleri çoktur. Dayanıklı ve bakımı kolay olan bitkinin yaprakları sonbahar mevsim ortalarından itibaren yaprakları kızarmaya başlar. Zamanla yeşil rengi kahverengimsi kızıllığa çevirir.

Amerikan sarmaşığı (Parthenocissusspp.): Oldukça arsız ve hızlı büyüyen bu sarmaşık yarı gölge yarı güneş alanlarda yaşamaktan hoşlanır. Parçalı yaprakları ve küçük siyahımsı meyveleri vardır. Bu sarmaşığın en büyük özelliği sonbaharda yaprak dökmesidir. Yaprakları dökülmeden önce adeta görsel şölene çevirir. Yaprak rengiyle oldukça dikkat çeker.

Mabet ağacı (Ginko biloba): Fosil ağaç olarak da adlandırılan türünün ve cinsinin tek örneği olan bu ulu ağaç muhteşem yapraklarıyla adeta buluğu yerin havasını değiştirir. Doğanın en güzel sarı tonunu; bize sonbaharda yapraklarını dökmeden önce gösterir.

Kızlıcık (Cornus alba): Çalı sınıfında olan bu bitki dayanıklı ve güçlü bir kök yapısına sahiptir. Dağınık dallanma gösterir. Gövde rengi özellikle sonbaharda kahverengimsi kızıla döner. Yaprakları sonbahar mevsim ortalarında dökülmeye başlar dökülmeden önce kızarır. Hem gövde hem yaprak görüntüsü ile dikkat çekicidir.

Alev ağacı (Photınıa fraseri): Her daim yeşil olan bu bitki yaprak yenilenme için yaşlı yaprakları döker dökülmeden önce yaprakları kızartır. Birde ilkbahar mevsiminde taze sürgünlerde kızarmış olarak çıkar.

Yanar taflan (Euonymus alatus): Yaprak döken bu bitkilerin yaprak kenarları tırtıklı, formu salaş, gövdesi ise yarı odunsudur. Sonbaharda yaprakları göz alıcı şeklinde renk değişir. Oldukça dikkat çekicidir. Yarı gölge yerlere dayanıklıdır.

Sığla ağacı (Lıquıdamber sty.): Yaprak döken bu ağaçlar ortalama 10 metre boy yapar. Gösterişli yapraklarının yanında dikensi top şeklinde meyveleri vardır. Yaprakları sonbahar renginde kızarır.

Cennet bambusu (Nandina domestica): Çalı formundaki bu bitkiler her daim yapraklı bitkiler olup yarıgölge yarı güneş ortamlara dayanıklıdır. Tropik görüntüsü sayesinde hemen her bitki ile uyumlu etki sağlar.

Bahçe keyfini balkonda sürdürmek isteyenler burada mı? Size balkon bahçeciliği için birkaç önerim var. Hazırsanız başlayalım...

- Her binanın balkon büyüklüğü, formu, çatılı çatısız şekilleri farklıdır. Bu farklılık göz önüne alınarak bitkilendirilme yapın.

- Balkonun bulunduğu konumun; güneşlenme yönü, rüzgar alma durumu bilinmeli. Bu bilgiler doğrultusunda bahçeyi oluşturun.

- Balkonda dengeyi sağlayın. Küçük balkonunuz var ise küçük bitkiler, büyük balkonunuz var ise büyük bitkiler tercih edin. Küçük balkonlara seçeceğiniz hacimli bitkiler balkonu kullanışsız duruma getirir.

- Küçük balkonları olanlar duvar bitkilendirilmesinden de yararlanabilirsiniz. Hem estetik bir görüntü oluşturacaktır hem de balkonunuzun havasını tazelendirecektir.

- Balkonunuzun büyüklüğüne göre masa, sandalye, salıncak gibi bahçe mobilyaları koymayı düşünüyorsanız, mutlaka bitkilendirme yapmadan önce yerleşimi yapın. Bu işinizi kolaylaştıracaktır.

- Balkonunuzu kullanmadan önce balkonun taşıyabileceği ağırlıktan ve bina güvenliğinden bilginiz olsun. Ağırlığı fazla olan bitki malzemeleri koymak balkonun stabilitesini bozar.

- Balkonunuzda fazla büyümeyen, bodur bitkiler kullanın. Çiçekli bitkiler ve aromatik bitkiler mutlaka balkonunuzda bulunsun.

- Bitkileri koyacağınız saksılar bitkilerin yaşam alanına hitap etmeli, balkonunuza uyumlu olmalı.

- Balkon su giderlerini kontrol edin. Bitki sulama sonucunda çıkan suyun balkonunuzdan uzaklaşmasını sağlayın.

- Balkon keyfini sadece gündüz değil akşam da sürdürmek istiyorsanız aydınlatmaya dikkat edin. Led aydınlatmalar, mumlar, duvar aydınlatmalar, tavan ve taban aydınlatma çeşitlerini bahçe dizaynınıza göre belirleyin.

- Balkon keyfini hava durumuna göre yaşayın. Soğuk havalar için koltuk battaniyesi, sıcak havalar için pervaneler, yağmurlu havalar için şemsiyeler bulundurun.

Yaz tatilleri bitti. Eve, işe, okula dönüşler başladı. Özellikle ofis çalışanları için tatil dönüşleri zor olur. Bu nedenle günün önemli zamanını ofiste bilgisayar başında geçiren insanların çalışma verimini artırmak için bitki şart. Masa üstüne konulacak bitkiler dinginliği sağlarken, ofis dekorasyonuna da estetik değer kazandırır. Masanız nasıl olursa olsun, ne kadar büyüklükte olursa olsun mutlaka büyüklü veya küçüklü bitkiler olması gerekir. Peki masaüstüne hangi bitkilerin konulabileceğini biliyor musunuz? Bilmiyorsanız 10 masaüstü bitkisi önerisi sizi bekliyor! 

1- Kaktüs: Çok geniş bir aileye sahip olan bu bitkilerin fidanlıklarda ve bitki marketlerinde her çeşit boyunu rahatlıkla bulabilirsiniz. Kaktüs bitkinizi tekli kullanmanın yanında grup halinde de kullanabilirsiniz.

2- Sukulent: Dikensiz kaktüs de denilen bu bitkilerin en büyük özelliklerinden birisi de bakımı kolay olması ve kaktüslere göre daha hızlı büyümesidir. Fidanlıklarda ve bitki marketlerinde istenilen ebat ve çeşitte bulabilirsiniz.

3- Orkide: Ofis ortamlarında en sık gördüğümüz çiçeklerden orkide bitkilerini artık çalışma masasında da kullanabilirsiniz. Olağan orkide ölçülerindekinden nazaran biraz daha küçük minyatür olanlarını tercih edin. Çünkü orkidelerin minyatürleri de en az büyükleri kadar gösterişli. Tekli veya grup kullanabilirsiniz.

4- Bodur gül: Güller bahçe bitkileridir. Fakat seralarda büyütülen güller biraz daha kapalı ortamlara alıştırılmış türler haline getirilmiştir. Özellikle bu şekilde büyütülen türlerden tercih edin. Kokulu kokusuz, büyük küçük veya farklı renklerde bodur gülleri rahatlıkla temin edip kullanabilirsiniz.

5- Bonzai: Eşsiz görüntüsüyle adeta ağacı andıran bu bitkiler masa üzerinde oldukça şık ve güzel duracaktır. Ficus ve Acer türlerinden yapılmış bonzai türleri biraz daha dayanıklıdır.

6- Teraryum: Son zamanlarda sıkça tercih edilen bu saksılandırma oldukça şık ve etkileyici görünüme sahip. İstenilen büyüklükte cam saksılara yapılan bitkilendirmeyi hemen her yerde rahatlıkla bulabilirsiniz.

7- Arajman bitkilendirme: İstediğiniz saksı içerisinde tercih ettiğiniz bodur bitkiler doğrultusunda yapılan bitki arajmanları masaüstünü görsel şölene çevirecektir.

8- Sanseveria: Kılıç bitkisi olarak adlandırılan bu bitkilerin çeşitlerini, fidanlıklarda ve bitki marketlerinde rahatlıkla bulabilirsiniz.

9- Kalanchoe: Mini çicekleriyle dikkat çeken bu bitkiyi grup halinde kullanırsanız daha etkileyici görünüm oluşturacaktır.

10- Aloe Vera: Şifası dillere destan olan bu bitkiyi rahatlıkla masa üstünde bulundurabilirsiniz. Bulunduğunuz ortamın kötü kokularını emer. Doğal el kremi olarak da kullanabilirsiniz.

Okullar açıldı, açılıyor derken okul hazırlıkları son sürat hızlandı. Haliyle çocuklarda, gençlerde, velilerde tatlı bir telaş başladı. Öğretmenlerin, öğrencilerin ve okul görevlileri günlerinin büyük bir kısmını okulda geçirdikleri için psikolojik ve sosyolojik sağlıkları açısından okul bahçesi de çok önemli. Bahçe, bitkilerin insanların en iyi dostlarındandır. Okul bahçesi dinlenme alanı, rahatlama alanı ve etkinlik alanıdır. Bu alanın daha sağlıklı olması için bitkilendirme şarttır. Bu şartı yerine getirmek için bazı noktalara dikkat etmek gerekir. Gelin bu noktalara hep birlikte gözden geçirelim:

- Öncelikle her okulun bahçesinin büyüklüğü, formu, dizaynı, hava şartları, kullanım durumu farklıdır. Tasarım yapılırken bu farklılıklar göz önünde bulundurulmalı.

- Okul bahçesine kaktüs, berberis, gül vb. dikenli bitkiler konulmamalı.

- Her daim yeşil bitkiler dikilmeli. Kartopu, alev çalısı, açelya, orman gülü, şimşir, pitosporum, abeliya, phormıum, ligustrum gibi) Her daim yeşil bitkiler yılın her dönemi yapraklı olacağından özellikle okul zamanında zengin ve tok bir görüntü oluşturacaktır.

- Gölge yapan bitkiler dikilmeli. Bir bitkinin gölge yapması için büyük ölçülerde olması gerekir. Bu sınıfa ağaçlar daha çok yakışır. Bu nedenle çınar ağacı, ıhlamur ağacı, akasya ağacı, akça ağacı gibi ağaçlar dikilmelidir. Gölgesinde serinleyen çocuklar, öğretmenler, görevliler daha da dinlenmiş olurlar.

- Okul bahçesine mutlaka büyüklü küçüklü pergola, çardak veya oturma birimleri konmalı.

- Havayı temizleyici kapasitede bitkiler dikilmeli. Kış zamanlarında hava kirliliğinin artması sonucu nefes alma sorunları ve hastalıkları boy gösteriyor. Böyle durumlarda bitkilerin olması kirli havadaki zehirli gazları azaltır ve oksijen düzeyini artırarak dikkati artırır, mutluluk hormonunun salgılanmasını destekler, hastalıklara karşı direnci artırır, pozitif enerji verir. Akçaağaç, ıhlamur, akasya ağacı, ligustrum ağacı, kokar ağaç,dişbudak, kartopu, defne, karaçam, sarıçam, servi, sedir gibi bitkiler dikilebilir.

- Okula bahçesi müsait ise çocukların uğraşabileceği, çiçek dikebileceği alanlar olmalı. Biz bunlara hobi bahçesi olarak da nitelendiriyoruz. Özellikle ders dışı veya ders kapsamında belli dönem aralıklarda çocukların kendi yetiştirebilecekleri, çiçekler, sebzeler olmalı. Bu işlem onlara hem davranışsal hem okul başarısı olarak çok şey katacaktır.

- Lavanta biberiye, yasemin, melisa, adaçayı, osmantus gibi koku veren bitkiler dikilmeli. Kokulu bitkiler okul içerisinde ve çevresinde bulunan kişilerin dikkatini toplar, odaklanmayı artırır, hiper aktiviteliği azaltır, insanları rahatlatır, uyumu sağlar.

- Sarmaşık olan bitkiler dikilmeli. Özellikle kapanması gereken duvarlar, gizlenmesi gereken depolar, saklanması gereken elektrik ve su depoları bitkilerle kamufle edilmeli. Okul duvarlarının penceresiz kısımları duvar bitkilendirilmesi yapılarak sarmaşıklarla kapatılmalı.

- Son olarak kısıtlı okul bahçeleri için saksılı bitkilendirilme tercih edilmeli. Saksılar dış hava şartlarına dayanıklı olmalı, okul konseptine uyumlu olmalı ve çocukların deviremeyeceği şekilde yere sabitlendirilmeli.

Koskoca yaz mevsimi acısıyla tatlısıyla bitti, bitiyor. Sıcakların yüksek olduğu zamanlarda serinlemek için parkları, bahçeleri, ormanları, denizleri, havuzları tercih ettik. Yaz gündüzlerinin, yaz akşamlarının ayrı ayrı tadını çıkardık. Sıcaklardan bunalınca açık alanlar her zaman kurtarıcımız oldu. Piknikler, havuz başı partiler, bahçe davetleri, kır düğünleri, orman etkinlikleri, doğa sporları bizim için olmazsa olamazlardı. Adrenalin, eğlence, mutluluk, sıcaklık ve nem yüksek orandaydı.

Peki bizler dışarıdayken yani hemen hemen tüm yazı dışarıda geçirmişken ev bitkilerine ne oldu? Onlarla ilgilendiniz mi, bakım yaptınız mı? Cevabınız "Hayır, yüzlerine bile bakmadım" ise hemen kolları sıvayın! Ev bitkilerine yaz mevsimi bitmeden yoğun ilgi gösteriyoruz. Hazırsanız başlayalım:

- Tüm ev bitkilerini ev içerisinde veya balkonunuzda uygun alana toparlayın.

- Tüm bitkilerinizi ayrı ayrı gözden geçirin.

- Kurumuşları, zayıflayanları, hastalananları, vitaminsiz kalanları saksısı sıkışanları belirleyin.

- Bitkilerinizin kurumuş kısımlarını el veya makas yardımı ile temizleyin. Kurumuşları ortamdan uzaklaştırın.

- Saksısı küçük gelenlerin saksı ölçümlerini alın. Mevcut saksı ölçülerinden 1 numara büyük saksı temin edin. Bitkilerinizi bu saksılara tekrar dikin.

- Dikim işlemi yaparken saksı tabanına küçük çakıl taşı yerleştirin ve üzerine yeni toprak koyun. Keçelemiş köklerini makas, bıçak yardımı ile kesin. Daha sonra bitki kök yapısını saksıya alın. Saksı yan boşluklarına yeni topraktan koyun ve sıkıştın. Tekrar üzerine toprak koyarak dikim işlemini tamamlayın.

- Suyu yetersiz olan bitkilere saksı altından su çıkana kadar su verin. Küçük saksılıkları ise geniş bir kap içerisinde saksılıkları yarı su içerinde kalacak şekilde uzun süre bekletin. Saksı toprağı şiştiğinde yeterli su almış olduğunu gösterir.

- Hastalıklı olan bitkileri tespit edin ve diğer bitkilerden uzaklaştırın. Çünkü bitkiler arası hastalık yayılma durumu oldukça hızlıdır.

- Hastalıklı olan bitkilerinizin hastalık türüne göre insektisit veya fungusit ilaçlarla ilaçlayın. İlaçlamayı hastalık bitene kadar düzenli yapın.

- Yapraklı bitkilere tüm yaprakları ıslanmak şartıylapüskürtmeli su fıskıyesi ile duş aldırın. Özellikle yapraklı bitkiler (benjamin, calathea, difenbachia, kauçuk..) yaz mevsiminde bu işlemi çok sever.

- Son olarak zayıflamış ve güçsüz olan bitkilerinize sıvı veya granül gübre verin. Her bitkinin ihtiyacını karşılayacak gübre cinsinden olsun. Çiçekleri bitkilerin ve yapraklı bitkilerin gübresi farklıdır.

Kolay gelsin.

Bahçe ile İlgili Soru-Cevap

SORU: Geçen hafta bahçeme yaz çiçekleri almıştım. Hepsini büyük bir zevkle diktim. Fakat bu sabah çiçeklerimi sulamak istediğimde bazı çiçeklerimin köklerinden kesilmiş, sökülmüş ve yıpranmış olduğunu gördüm acaba neden olabilir?

CEVAP: Danaburnu zararlısı olabilir. Çünkü bu zararlılar genellikle çiçek ve otsu gillerin gövde ve çiçek saplarını yerler. Bu zararlıları uzaklaştırmak için ilaç kullanmanız gerekir. İlaçlar paketli tozlu karışımlıdır. Mutlaka kullanım talimatına uyarak kullanınız.

SORU: Özlem hanım geçen günkü ‘havuz yapımı’ adlı yazınızı okudum. Çok beğendim. Ellerinize sağlık. Bende geçen sene bahçeme havuz yaptırmıştım. Şimdi havuzumun dışarıdan gözükmemesi için çit bitkilerle etrafını kapatmak istiyorum. Sizce ne kullanabilirim?.

CEVAP: Öncelikle yazımı okuduğunuz için teşekkür ederim. Havuz paravanı için kullanabileceğiniz bitkiler; leylandi, alev çalısı, kartopu bitkisi,defne, ligustrum, servi…..gibi çeşitlerdir. Bu bitkilerin boyu en az 200cm olmasına dikkat edin.

SORU: Gölge ağırlıklı bir bahçem var. Yani günde 2 veya 3 saat güneş alıyor. Ağırlıklı olarak bahçemde aucuba, ortanca, hotsa, kartopu, pitosporum ve ardıç gibi bitkilerim var. Şuan bitkilerim çok güzel gözüküyor. Yalnız aucuba bitkimin yaprakları kahverengileşip siyahlaşıyor. Sebebi nedir?

CEVAP: Aucuba bitkilerinize yıl içerisinde düzenli budama yapın. Toprağını yılda 4 kez havalandırın. Sulamayı yaz mevsiminde düzenli yapın. Toprağına azot ağırlık gübre kullanmaya özen gösterin.

SORU: Özlem hanım geniş bir terasım var. Sizin tavsiyelerinizle terasım çicek bahçesine döndü. Teşekkür ederim. Terasım yaz mevsiminde çok güneş alıyor. Çiçeklerime iyi bakmama rağmen soluk duruyor. Acaba neden olabilir?

CEVAP: Bazı bitkiler yüksek güneşe zayıf tolerans gösterebilirler. Bu durumda bitkilerinize sabah erken veya akşam geç saatlerde sulamanızı yapın ve güneşin yoğun olduğu anlarda büyük şemsiyelerden yararlanarak gölgeleme etkisi oluşturun.

SORU: Selam Özlem, Muhasebe ofisimi eylül ayında açıyorum. Ofisime boylu birkaç bitki koymak istiyorum. Ama çiçekli olmasın, Ne tavsiye edersin?

CEVAP: Hayırlı olsun!!. Yucca, Dreceana frangrans, Areca, Kentia, Ficus elastica, Benjamin…gibi bitki türlerinden tercih yapabilirsiniz. Ayrıca bu bitkilerin bakımı kolaydır.

SORU: Balkonumdaki saksıda yetiştirdiğim domateslerim ve biberlerim sebze vermeye başladı. Acaba daha çok domates ve sebze vermesi için ne yapabilirim?

CEVAP: Yeterli güneş ışığı aldıklarından emin olun, düzenli sulamaya devam edin, haftada bir kez doğal gübre ile toprağını gübrelendirin. Son olarak sebze dallarını destek çubukları ile destekleyin. Sararmış yapraklarını kopartın.

SORU: Bahçeme fidanlıktan güller almak istiyorum. Alırken nelere dikkat etmeme gerekir.?

CEVAP: Öncelikle hangi çeşit ve hangi tür gül almak istediğinize karar verin. Sarmaşık gül mü, çalı gül mü, ağaç gül mü yoksa bodur gül mü? Aldığınız gülün çiçeklerinde, yapraklarında zararlı olmamasına dikkat edin. Yapraklarında kara leke, mildöyü gibi mantari hastalıklar olmasın. Gül tomurcukları bitki üzerinde olsun, Saksılı güller olsun ve son olarak görünümü güzel gözüksün.

SORU: Selam, Ben İzmir’den Köksal; Bir arkadaşım ev hediyesi olarak bahçeme kendi büyüttüğü Agave denilen bitki getirdi. Açıkçası bu bitki hakkında hiçbir şey bilmiyorum. Nereye dikmeliyim?, Nasıl bir bitkidir?

CEVAP: Agavegiller ailesindenir. Sarısabır bitkisi olarak da bilinmektedir. Akdeniz bitkilerindendir. Yaprakları etli, mızraksı ve dikenli yapıya sahiptir. Güneşli yerleri sever, susuzluğa dayanıklıdır. Fazla bakım istemez. Dipten yavru vererek çoğalır. Yayılıcı bir yapıya sahip olduğundan, bahçenin çok kullanılan alandan ziyade daha korunaklı ve çocukların oyun alanından uzak bir yere dikin. Kumlu ve geçirgen topraklarda sorunsuz yaşar. Estetik görünümü son derece güzeldir.

SORU: Özlem bahçe duvarıma duvar bahçesi yapmak istiyorum. Ama nasıl yapacağımı bilmiyorum? Sence nasıl başlamalıyım?

CEVAP: Duvar bitkilendirme yapmanız çok güzel bir düşünce. Duvar bitkilendirme için kullanılan malzemeler, bitkiler ve konstrüksiyon sistemleri çok farklıdır. Ayrıca maliyete göre de bu bahçenin bütünüm görünümü farklılaşır. Bu yüzden duvarınızın nasıl bir dizayn istediğinize karar verin, daha sonra işin uzmanlarından yardım alın. Çünkü drenaj, bitki seçimi ve daha sonrası için komplike bir çalışma gereklidir.

ÖZLEM ÖZDEMİR TAŞ///YÜKSEK PEYZAJ MİMARI-Tarım Teknolojisi Öğrencisi

Bahçe İçin Gerekli Araç Gereç

Bahçede size yardımcı olan aletleri yakından tanımak ister misiniz? Cevabınız evet ise aşağıdaki yazı tam size göre!, Buyrun.