Şili’de Atatürk hayranlığı

Şili’de Atatürk hayranlığı
Santiago’da Atatürk adını taşıyan bir park, bir anıt, bir de kolej var. Coğrafi uzaklığa rağmen, Şilililer Türkiye’ye karşı büyük ilgi duyuyor
Latin Amerika'da özgürlük ve ekmek kavgası-4 / Sami KOHEN

Santiago’nun Apoquindo Bulvarı üzerindeki bir parkta, caddeden geçenlerin kolaylıkla görebileceği bir Atatürk Anıtı durur.
Şili’nin başkentinin göbeğinde bir Atatürk Parkı, bir Atatürk Anıtı ve Atatürk için öylesine içtenlikle yazılmış, anlamlı bir yazı!.. Bu, gerçekten Şilililer’in Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusuna duydukları hayranlık ve sempatinin canlı bir göstergesi.
Türkiye’nin Şili’ye göre "dünyanın ta öbür ucunda" olması, (bizim için de Şili olduğu gibi), bu ülke halkının Türkiye’ye özel bir ilgi duymasına mani olmuyor. Nitekim Santiago’da Atatürk Anıtı, Türkiye ve Atatürk adını taşıyan tek eser değil. Başkent’te bir Türkiye Caddesi var. Ayrıca İstanbul ve Ankara adını taşıyan sokaklar var. Ve asıl önemlisi, bir Atatürk Koleji var.
Bine yakın öğrencisi bulunan bu okulun bahçesinde de Atatürk’ün heykeli durur. Geçen Cumhuriyet Bayramı’nda öğrenciler Atatürk heykelinin etrafında toplanıp, İstiklal Marşı’nı söylediler. Okul ile yakından ilgilenen ve maddi yardımda bulunan Şili’deki dinamik Büyükelçimiz Türel Özoskar bu vesile ile öğrencilere hitap etti...

Eski ilişkiler Şili, Latin Amerika’da Türkiye Cumhuriyeti’ni ilk tanıyan, Ankara ile diplomatik ilişkileri ilk kuran ve ilk Dostluk ve İşbirliği Anlaşması’nı imzalayan (1925’te) ülke. Coğrafi uzaklığa rağmen, uzun yıllar önce öylesine bir yakınlık kuruldu iki ülke arasında.
Ancak bu ilişkilerin canlanması ve meyve vermeye başlaması, iki ülkenin de son zamanlarda dış politikalarındaki yeni atılımlar sayesinde gerçekleşti. Eskiden doğrusu Ankara ile Santiago arasında pek temas olmazdı. Oysa Süleyman Demirel’in Cumhurbaşkanı olarak 1995’te yaptığı ilk ziyaretin ardından ilişkiler hareketlendi. Çeşitli vesilelerle birçok bakan ve müsteşar karşılıklı ziyaretlerde bulundular. Latin Amerika’ya ‘açılma’ya önem veren Dışişleri Bakanı İsmail Cem de geçen yıl Santiago’da görüşmeler yaptı. Gene geçen yıl Osmanlı İmparatorluğu’nun 700. yıldönümü münasebetiyle Türk müzisyenlerinden ve folklorcularından oluşan bir grup, Santiago’da hala konuşulan başarılı bir ‘sanat olayı’ gerçekleştirdiler.
Biz hangi Şilili ile konuştu isek, gerçekten sadece yetkililerin değil, halkın da Türkiye’ye büyük sempati duyduğunu gözledik.

Yeni fırsatlar Kuşkusuz şimdi önemli olan bu ilgi ve sempatiyi, iki taraf için de yararlı olacak bir işbirliğine dönüştürmektir. Bu bağlamda karşılıklı ticareti artırma çabaları var. Şili’nin dış ticaretini artırmaya çalışan "Pro - Chile" adlı kurumun yetkilileri bize, bu konuda çok umutlu olduklarını söylediler.
Doğrusu onların bu yönde - Türkiye’den karşılık bekleyen - birçok açılımları var. Mesele sadece şu sırada 60 milyar dolardan ibaret olan (ithalatımız 45.3 milyar, ihracatımız ise 14.3 milyar dolar) ticari ilişkileri artırmak değil. Dışişleri Bakanlığı siyasi direktörü Mario Artaza’nın söyleşimiz sırasında dediği gibi, "böyle bir işbirliği ve ortak girişimler için daha geniş bir bölge düşünülebilir. Türkiye, Şili için Orta Asya’nın, Şili de Türkiye için Latin Amerika’nın kapısı olabilir."

İşbirliği önerileri Başka işbirliği alanları da var. Örneğin Şili, Türkiye’ye askeri eğitim uçakları önerisinde bulundu. Şili’nin ürettiği "Pillan T - 35" uçakları dünya çapında tanınıyor. Türk Genelkurmayı’nın bu uçakla ilgilendiği biliniyor. "Pillanöları üreten "Enaer" şirketinin yöneticilerinden General Florencio Duble Pizarro’nun ‘Milliyet’ aracılığı ile Ankara’ya mesajı şöyle: "Biz bu işbirliğinin gerçekleşmesi için bu uçaklardan birini Türkiye’ye gönderebiliriz veya Türk uzmanlarını uçağı denemeleri için buraya davet edebiliriz. Karar Türkiye’nindir."

Depremi bir de Şili’den öğrenin! Güney Amerika’nın Pasifik sahilleri boyunca 4 bin kilometrelik bir şerit üzerinde uzanan Şili, dünyanın en faal sismik ve volkanik bölgelerinden biri. Bu nedenle Şili, tarih boyunca şiddeti Richter ölçeğinde 9’lara kadar varan çok büyük depremlere sahne olmuş. 1960’ta 9.5 şiddetindeki deprem, bin kilometre uzunluğundaki bir bölgeyi sarsmıştı.
Şili’nin bu jeolojik yapısı, ülkenin bilim adamlarını ciddi araştırmalar yapmaya, halkını da tedbirli davranmaya sevketmiştir. 1995’te 7.8 şiddetindeki depremde sadece 3, 1997’de 7.6 şiddetindeki yer sarsıntısında da sadece 8 kişi öldü.
Doğal afetlerle ilgili Ulusal Tehlikeler Dairesi (ONEMİ) Müdürü Alberto Maturana, yaptığımız söyleşide ‘Şili deneyimi’nin başarısını, özetle şu faktörlere bağladı:
1) Doğal afetlere karşı bir ‘ulusal strateji’ belirlenmesi.
2) Eğitim yoluyla bir ‘ulusal önleme kültürü’nün geliştirilmesi.
3) Bina ve evlerin depreme dayanıklı yapılması.
4) Çeşitli bakanlıklar ve kurumlar (sivil, askeri, resmi, özel) arasında koordinasyonun kurulması.
5) Bölgesel ağırlıklı bir sistem uygulanması...

Alberto Maturana geçen yıl Türkiye’deki depremden sonra Santiago’daki Türk Büyükelçiliği’nin kendileri ile temas kurduğunu, kendilerinin de gereken bilgileri verdiğini açıkladı ve şöyle dedi: "Türk sismolojistleri ile temasımız var. Biz Türkiye’ye daha çok yardımcı olmaya hazırız. Uzmanlarımızı Türkiye göndermeye ve seminerler düzenlemeye hazırız. Yeter ki Ankara’dan böyle bir istek gelsin..."

BİTTİ


YAŞAM