Yetersiz ve düzensiz uyku, Kovid-19 aşısının etkinliğini bile azaltıyor
Sağlıklı bir bir vücut ve ruh sağlığı için olmazsa olmazlarda olan uyku, özellikle pandemi döneminde çok daha önemli hale geldi. Anksiyete ve kaygının koronavirüse bağlı olarak artması sonucu pek çok kişi, uykusuzluk için çareler aramaya, uyku kalitesini artıracak öneriler almak için uzmanların kapısını çalar oldu. Peki, yetersiz uyku ile koronavirüs arasında nasıl bir ilişki var? Uyku apnesi hastaları Kovid-19 açısından risk altında mı? Uykusuz kalmak, aşının etkinliğinde nasıl bir rol oynuyor? Uyku sorunu yaşayanlar nelere başvurmalı? Uyku Hastalıkları Uzmanı Prof.Dr. Sadık Ardıç, çok önemli bilgiler paylaştı
19 Mart Dünya Uyku Günü’nde bu yılki sloganın “Düzenli Uyku, Sağlıklı Gelecek” olduğuna dikkat çeken Uyku Hastalıkları Uzmanı Prof.Dr. Sadık Ardıç, “Uyku; ruh sağlığını iyileştirir, Beyin fonksiyonlarını normalleştirir. İyi uyku sonrası bilişsel fonksiyonlarımız daha iyi çalışır, karmaşık düşünme, öğrenme, hafıza ve karar verme süreçlerini olumlu etkile" diye konuştu.
İyi bir uyku düzeni korona aşısının etkinliğini artırır mı?
Prof. Dr. Sadık Ardıç, uyku yetersizliğinin Kovid-19 aşısının daha az etkili olmasına neden olabileceğini söyledi. Ardıç, “İyi bir gece uykusu vücudumuzun savunma sistemin güçlenmesinde etkendir. İyi bir uyku düzeni, Kovid-19 aşısının etkinliğini artırmada önemli bir etkendir" dedi.
Pandemi uyku sorunlarını beraberinde getirdi
Uyku Hekimi Prof.Dr. Sadık Ardıç, pandeminin daha önce uyku problemi olmayan insanlar için bile bir dizi yeni uyku sorununu ortaya çıkardığını ifade etti. Uykuya dalmakta ve sürdürmekte güçlük, uzun uyku süreleri ve düşük uyku kalitesinin en sık görülen uyku sorunları olduğunu ifade eden Ardıç, "Kovid-19 virüsü herkesi aynı şekilde etkilemedi. Tabii ki virüsle enfekte olan hastalar, hasta yakınları ve direkt yüz yüze kalan sağlık çalışanları daha çok etkilendi. Kovid-19 salgını tüm dünyaya yayıldı ve uyku için önemli sorunları da beraberinde getirdi" açıklamasında bulundu.
Prof. Dr. Sadık Ardıç sözlerini şöyle sürdürdü: "Kovid-19 salgını ile karşı karşıyayken de fiziksel ve zihinsel sağlığa faydaları nedeniyle uyku daha da önemli hale gelmiştir. Uyku etkili bir immün sistem güçlendiricidir. İyi bir gece uykusunun vücudumuzun savunma sistemini güçlendirdiği bilinmektedir.
Uyku apnesi hastaları Kovid-19 açısından yüksek riskli grupta
Uyku apnesi, kardiyometabolik hastalıklar, arteriyel hipertansiyonu ve obezitesi olan orta yaşlı-yaşlı hastalarda daha sık görülür. Kovid-19 tanılı hastalarda daha kötü sonuçlar için bu hastalıklar risk faktörleridir. Bu nedenle uyku apnesi hastasıysanız Kovid-19 açısından yüksek riskli hasta grubunda yer alırsınız.
Düzensiz ve yetersiz uykunun zararları nelerdir?
Bu durum, İş ve sosyal hayatta problemlere yol açtığı gibi toplum sağlığını da yaygın olarak etkileyebilecek kardiyovasküler hastalıklar, diyabet ve obeziteye neden olabilmektedir. Bu hastalarda aşırı uykululuk nedeniyle iş kazası ya da trafik kazası yapma riski sağlıklı bireylere göre birkaç kat artmıştır. Uyku apne sendromu, kişide ikincil hastalılara neden olacağı için yaşam süresi ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyecektir. Diğer taraftan hastalığın yaygınlaşmasıyla toplumun tüm sağlığını olumsuz etkileyerek maddi ve manevi yönden kayıplara neden olacak, en önemlisi insan ömrünü de kısaltacaktır.
Gece ve gündüz uyanık kalmakta zorlanıyorsanız, uykuda horlama ve nefesinizde durma, gece içinde sık uyanma, sabah yorgun kalkma ve gün içi aşırı uykululuğunuz varsa mutlaka uyku tıbbi ile ilgilenen bir hekimle görüşülmesi gerekmektedir."
Prof.Dr. Sadık Ardıç, pandemi sürecinde uyku sorunları olanlar için şu önerilerde bulundu:
-Düzenli bir uyuma-uyanma zamanını belirleyin ve her zaman bu saatlere her zaman uyun.
-Mümkünse yatağı sadece uyku ve cinsel yaşam için kullanın. Uykulu hissettiğinizde yatağa gidin.
-Kovid-19 ile ilgili haberlere maruz kaldığınız süreyi sınırlayın.
-Evinizi ve özellikle yatak odanızı daha rahat, sessiz, karanlık ve uygun ısıda bir ortam haline getirin.
-Yatak odanızda cep telefonu, bilgisayar ve televizyon gibi elektronik parlak ışık yayan cihazları bulundurmayın.
-Düzenli olarak tercihen gün ışığında egzersiz yapın.
-Gün içinde özellikle sabahları doğal gün ışığı almaya çalışın ve mümkün değilse perdeleri veya ışıkları açık tutarak gündüzleri evinizin parlak bir şekilde aydınlatılmasını sağlayın. Geceleri daha karanlık olacak şekilde loş ışık elde etmeye çalışın.
-Dışarı çıkabiliyorsanız sabahları dışarı çıkıp kahvaltınızı aydınlık bir yerde; mümkünse bir bahçe veya balkonda yapmak en iyisidir.
-Yatmadan önce tanıdık ve rahatlatıcı aktiviteler seçin. Örneğin kitap okumak, yoga vb.
-Gündüz şekerlemeden kaçının. Eğer kestiriyorsanız bunları günün aynı saatlerinde denk getirin.
-Yatağa aç girmeyin ancak yatma vaktine yakın saatlerde ağır yemek de yemeyin.
-Yatmadan önce nikotin, kafein, tein ve alkolden kaçının.
-Sakinleştirici depresyon ilaçları özellikle eşlik eden bir ruhsal bozukluğunuz varsa uykusuzluğun kısa süreli tedavisi için yararlı olabilir.
-Uyku apnesi hastalığınız varsa doktorunuzun önerileri doğrultusunda PAP cihazınızı kullanın.