NESNE DEĞİL, ÖZNE

Neyse ki moda, diyet, spor endüstrisi ve iştahlı magazin dili aksini dayatıp dursa da, “Sadece genç, ince ve süper model görünümüne sahipseniz seksi sayılırsınız, hatta ancak o zaman geçer akçesiniz” tezinin karşısına başka iddialar da koyan işler oluyor. Pirelli’nin 2016 takvimi gibi...

Malum, takvimimiz 50 yıldır genel geçer güzellik ölçülerinin en güzide temsilcisi olan genç kadınların çıplak fotoğraflarından oluşmasıyla ünlü. Ve de her sene merakla beklenen bir ürün...

Ama bu yıl, NY Times’ın ‘kültürel devrim’ olarak nitelediği bir iş yaparak takvimlerini “Farklı bir şey istiyoruz” diye ünlü fotoğrafçı Annie Leibovitz’e emanet etmişler. O da tam kendisinden bekleneceği gibi, vücutları değil zekâları, yetenekleri, hayata kattıklarıyla öne çıkan kadınlar seçmiş.

Yazar, editör, oyuncu Tavi Gevinson gibi 19 yaşında olanı da var, Yoko Ono gibi 82 olanı da... İranlı sanatçı Shirin Neshat da var aralarında, efsane Patti Smith de... Ariel Investmants şirketinin başkanı Mellody Hobson gibi başarılı bir iş kadını da, Serena Williams gibi müthiş bir tenisçi de...

Çoğunun ilk arandığında tepkisi, “Benim ne alakam olabilir? Şaka herhalde...” olmuş. Mellody Hobson kocası George Lucas’a söyleyince “Bunun ne demek olduğunu biliyorsun değil mi?” cevabıyla karşılaşmış.

Ama hayır, Lucas’ın aklına gelen olmamış, fotoğrafların neredeyse hepsi giyinik çekilmiş durumda. Bir tek Serena Williams’ın sırt ve bacak kaslarını görebileceğimiz arkası dönük, üstsüz bir fotoğrafı var, bir de külodu ve göbek katlarıyla “mesajı hiç anlamamış”ı oynayan komedyen Amy Schumer. O da fotoğrafını Twitter’dan “Güzel, iri, güçlü, zayıf, seksi, iğrenç, kusursuz, kadın. Teşekkürler Annie Leibovitz” mesajıyla paylaştı. Altına da “Şükür bir kadının liposuction ya da photoshop’suz nasıl göründüğünü gösteren bir fotoğraf”, “Teşekkürler Amy, bedenimden nefret ediyordum, sayende kendimi iyi hissediyorum” gibi sayısız hayran mesajı aldı.

Bir an durmuş gibiler sanki...

İyi geliyor insanlara bir kalıba uymasalar da beğenilebileceklerini, zaten aslında gerçek hayatta çoğu kadının kendileri gibi göründüğünü hatırlamak... ‘Kadın’ diyorum çünkü erkekler doğa üstü bir güç tarafından bütün bu kriterlerden muaf tutulmuşlar. Yaşlanma, kellik, göbek onların ‘çekiciliğini’ bozmuyor.

Neyse, Annie Leibovitz fotoğrafların çok sahici olmasını, çektiği kadınların tam kendileri gibi görünmesini istemiş; “Kimse rol yapmasın, mış gibi olmasın”... Öyle de olmuş sahiden, günlerinin olağan akışı içinde bir an durmuş gibiler sanki... Photoshop hilesi falan yok.

Tamamı siyah beyaz çekilmiş fotoğraflardan bakana geçen ciddi bir duygu var: “Kadın olduğum için bedenimle bu takvim sayfasında duvarına asacağın bir ‘nesne’ değil, duruşum, bakışım, bütün varlığımla bu fotoğrafın ‘özne’siyim. Popomu, göbeğimi, nasıl göründüğümü eleştirmek kimsenin haddine düşmez.”

Buradan bakınca sahiden bir ‘devrim’den söz edebiliriz... Ne kadar devamlılık arz eder, kadına bakışta ne derece kalıcı bir değişikliğe yol açar, bu konuda fazla iyimser olmak mümkün değil ne yazık ki... Ama bir umut...