BELiRTi VE BULGULAR

Dr. Ross C. Donehower tarafından yazılan, John Hopkins Medicine ve Anadolu Sağlık Merkezi’nin katkılarıyla ‘bzd’ yayınlarından çıkan ‘Kolon Kanseri’ kitabı hastalığın tanı ve tedavisi hakkında bilgi veriyor.
Kolorektal kansere ilişkin bazı belirtiler:
-Tuvalete çıkma alışkanlıklarında ve dışkının görünümünde 10 günden uzun süren değişiklikler.
-Dışkıda parlak kırmızı kan veya siyah, katran gibi dışkı,
-Alt karın bölgesinde geçmeyen ağrı,
-Şişkinlik, kramp veya gaz,
-Tuvalete çıktıktan sonra rektumun tam olarak boşalmadığı hissi,
-İştah ve kilo kaybı,
-Bağırsak kanamasına bağlı olarak kansızlık,
-Kusma,
-Kansızlık belirtisi olabilecek, geçmeyen yorgunluk, solgunluk ve kalp çarpıntıları,
-Bir haftayı aşkın bir süre tuvalete çıkamamak.

Tarama ve önleme
Araştırmalar, kolorektal kanserin erken saptanırsa kontrol edilebileceğini, iyileştirilebileceğini, hatta önlenebileceğini gösteriyor. Ancak insanlar erken tanı testlerinden kaçınıyor. Pek çok kişi bağırsaklarını ve dışkılarını pis sayıyor, dışkı testleriyle rektal muayeneler konusunda kendisini rahatsız hissediyor ya da utanıyor. Bazıları yapılacak bir iç muayenenin rahatsızlık vereceğinden ya da risk çok az olmasına rağmen bir iç yaralanma veya enfeksiyon olasılığından kaygı duyuyor.

Test çeşitleri
Tarama testinin tipi veya ne sıklıkla yapılacağı bireysel risk durumuna bağlıdır; yaşınız, sağlığınız ve kanser öykünüz dikkate alınarak belirlenir. 50 yaşındaki biri için doktorlar yukarıda sıralanan, yararı kanıtlanmış tarama yaklaşımlarından birini önerebilir.


Tamamlayıcı testler

-Dışkıda gizli kan testi, her yıl
-Dışkıda immunokimyasal test, her yıl
-Dışkıda DNA testi, aralıkları belirsiz
Rutin muayeneler kolorektal veya diğer kanser risklerinin saptanmasına yardım edebilir, bu riskleri artırabilecek sorunları ortaya çıkarabilir, hastalığın belirti ve semptomlarının saptanmasına yardım edebilir.
Doktor, anemi veya gastrointestinal sorunlar gibi kolorektal kanserle ilişkilendirilebile- cek belirtiler olup olmadığına bakar ve genel sağlık durumunu değerlendirir.
Muayene sırasında parmakla rektal muayene de yapılmalıdır. Rektal muayenede doktorunuz eldiven geçirdiği parmağıyla rektumun birkaç santimetre içinde olağandışı bir şey olup olmadığını yoklar. Alınan dışkıda kolorektal kanser belirtisi görülebilir.

KOLONOSKOPİ: ALTIN STANDART
Bu uygulamayla kolon kanserlerinin yüzde 95’i saptanabilir ve prekanseröz polipler kansere dönüşmeden alınabilir. Tarama sırasında doktor, ışık, video ya da görsel alanı açmak için hava üfleyen bir aletle doku biyopsisi veya polipleri almak için kullanılacak aletlerin geçeceği boş bir kanal içeren, uzun, esnek, dar bir hortum kullanır. Esnek kolonoskop rektumdan yukarı, tüm kolon boyunca ilerlenir. . Video kameradan alınan görüntüler büyütülerek monitöre yansıtılır. Tarama sırasında dokulara veya poliplere biyopsi yapılabilir, polipler alınabilir. İşlem, 30-60 dakika, görüntülerin incelenmesi ise yaklaşık 12-15 dakika sürüyor. Tüm polipler, prekanseröz görünmeseler de genellikle önlem olarak alınır. Alınamayacak kadar iri poliplere veya anomalilere biyopsi yapılır. Doku, test için laboratuara gönderilir. Doktor bu testi ‘ayakta hasta’ kapsamında uygular. Hastaya genellikle hafif bir sedatif verilir. Bunun amacı, bireyi bilinçli sedasyon adı verilen gevşemiş, uyuşuk bir hale sokmaktır. Büyük olasılıkla yapılan işlemi hatırlamaz, ağrı ya da rahatsızlık hissetmezsiniz.


Poliplerin ve kanserin saptanmasını sağlayan testler
-Her beş yılda bir esnek sigmoidoskopi
-Her 10 yılda bir kolonoskopi
-Çift kontrastlı baryum lavmanı
-Her beş yılda bir BT kolon grafisi (sanal kolonoskopi)