‘Contemporary İstanbul’un kurucusu Ali Güreli’yle konuştuklarımıza kaldığımız yerden devam ediyoruz. Türk çağdaş sanatı hakkında bakın Ali Güreli neler söylüyor?
Contemporary İstanbul’un kurucusu Ali Güreli’yi yakalamışken çağdaş sanatın şu anki durumundan Türkiye’de sanatın sorunlarına kadar birçok şey konuştuk. Bugün konuştuklarımıza devam ediyoruz.
Sizce çağdaş sanat hak ettiği yerde mi, yoksa gereğinden fazla mı değer veriliyor?
Ben üniversitede işletme okudum. Ürünün değeri, fiyatı arz ve taleple dengelidir. Arz var ortada, onu o değerden satın alan varsa doğrudur. “Bunu bu fiyata Londra’da alan çıkar mı?” diyen de götürsün baksın Londra’daki fiyatlara. Dünyada son 3-4 senedir artık Türkler de çağdaş sanat etkinliklerini takip ediyor, geziyor. Fiyat karşılaştırmaları yapmaya başlıyorlar, kendi değer yargıları oluşuyor. Fuarların önemi de budur aslında. Karşılaştırma yapabilmeniz için birçok şeyi yanyana koyar. Şu anda sağlıklı yürüyor, bence fazla değil.
Yine de şunu kabul etmek lazım, çok hızlı yükseldi. Bu kadar hız bence de sağlıklı değil. Daha temkinli, daha sindirerek yürümesini tercih ederdim. Müzayedeler, bu hızı getirdi. Çağdaş sanatçının gerçek değerinin anlaşılması için sadece Türkiye’de değil, dünyada kabul edilmiş olması, önemli koleksiyonlara girmiş olması gerekiyor. Çünkü asıl değeri bunlar oluşturuyor. O değerleri oluşturmadan yükselmek sağlıksız. Bunları kat ederek yürümek lazım.
Yurtdışında çağdaş Türk sanatı sergileri de düzenliyorsunuz.
Biz Seul’de 6-26 Eylül’de Prof. Dr. Hasan Bülent Kahraman küratörlüğünde ‘Encounters: Turkish Contemporary Art in Korea’ (Karşılaşmalar: Türk çağdaş sanatı Kore’de) başlıklı bir Türk çağdaş sanatı sergisi yaptık, ilk defa Dışişleri Bakanlığı’ndan kamu desteği aldık. Moskova, Viyana, Roma, Madrid, New York, Berlin, Sao Paulo gibi şehirlerle devam etmeyi düşünüyoruz. Büyükelçilerimizden davet aldık, onlardan alacağımız destek çok önemli. Öncelikle, Moskova, Dubai ve Sao Paulo’da çağdaş Türk sanatı sergileri açmak için çalışıyoruz.
Ayrıca Kültür Bakanlığı’ndan ilk kez destek talep ettik, yabancı basında ‘Art İstanbul’un tanıtımı için destek aldık. Gelecek yıl tanıtımı daha da artıracağız.
‘Vergi, eserin değerini aşabiliyor’
Türkiye’de sanatta en büyük sorun ne?
Türkiye’de bir an önce Galericiler Derneği’nin kurulup, kuruldu mu kurulmadı mı tam olarak bilmiyoruz, bu derneğin vergisel konuları çözmesi lazım. Maliye Bakanlığı bu sayede kayıtlı vergileri artırabilir. Sanatta yüzde 18 KDV çok yüksek. Teşvik etmek için önümüzdeki 5 sene şunu uygulayacağız deseler, kurumların da sanata ilgisi artar. Gelişmiş ülkelerde sanatta vergi yok, en azından belli bir miktara kadar. Araba alırken bile, sıfır alırken yüzde 18 KDV ödüyorsunuz, sonra 2. el alan yüzde 1 KDV ödüyor. Oysa sanatta her seferinde yüzde 18 KDV ödüyorsunuz. 5. ya da 6. el değiştirmede vergi rakamı, eserin değerini geçiyor. Tabii kimse de bu rakamları ödemek istemiyor. Oysa vergiler düşürülse hem sanat teşvik edilecek, hem de kayıt altına alınacak, kazanç artacak.
ÖTV olmaması da bir şey.
Sanatı lüks olarak görmemek gerekir. Sanat toplumların gelişmesinde çok önemli, o yüzden mutlaka teşvik edilmeli.
***
Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun!
Dergisi de var: ICE
‘Contemporary İstanbul’un ICE adlı bir çağdaş sanat dergisi var. İngilizce ve Türkçe olarak yayınlanan dergi üç ayda bir basılıyor. Mobil sayısı ise iPad ve iPhone dergisi olarak her ay karşımızda.