AKCİĞER KANSERİ
Akciğer kanseri, yapısal olarak normal akciğer dokusundan olan hücrelerin ihtiyaç ve kontrol dışı çoğalarak akciğer içinde bir kitle (tümör) oluşturmasıdır. Kitle öncelikle bulunduğu ortamda büyür, daha ileriki aşamalarda ise çevre dokulara veya dolaşım yoluyla uzak oranlara yayılarak (karaciğer, kemik, beyin vb.) hasara yol açar. Bu yayılmaya metastaz adı verilir.
Küçük hücreli dışı akciğer kanseri: Tüm akciğer kanserlerinin yüzde 75’ini oluşturur. Yassı epitel hücreli, büyük hücreli ve adeno kanser olarak üç gruptan oluşur.
Küçük hücreli akciğer kanseri: Daha nadir görülen bu tür, hızlı seyirlidir ve tanı konduğu zaman çoğunlukla vücudun başka bölümlerine yayılmış olarak karşımıza çıkar.
Risk faktörleri nelerdir?
Akciğerde kanserin oluşumu tek bir sebebe bağlanmaz. Çeşitli faktörler akciğer kanser oluşumunda rol oynayabilir.
Sigara: Araştırmalar, akciğer kanserlerinin yaklaşık yüzde 87’si sigara kullanımı ve tütün dumanındaki kanserojenlerin solunması ile ilgili olduğunu göstermektedir.
Genetik yatkınlık: Kanser, aile üyelerinden kalıtsal olarak geçen genetik yatkınlıktan da kaynaklanabilir.
Hava kirliliği: Yapılan araştırmalar hava kirliliğinin de akciğer kanseri ile bağlantısı bulunduğu ihtimali ortaya çıkmıştır. Ancak hava kirliliğinin ne oranda kanser yaptığı tam olarak tespit edilememiştir.
Akciğer hastalıkları: Verem gibi bazı akciğer hastalıklarının kanser olma riskini arttırdığı bilinmektedir.
Erken tanı mümkün mü?
Erken teşhis için düz akciğer filmleri balgamda tümör hücrelerinin aranması (sitoloji) ve yüksek riskli insanlarda bronkoskopi denilen ucu ışıklı bir boruyla solunum yollarının incelenmesi gibi birçok çalışma yapılmış ama ölümlerin azaltılamadığı görülmüştür. Son yıllarda düşük doz akciğer bilgisayarlı tomografisi ile yapılan taramaların artmasıyla erken teşhiste ciddi ilerlemeler sağlanmıştır.
Belirtileri nelerdir?
Hastalık ileri aşamalara gelene kadar önemli şikayete yol açmayabilir. Eğer sigara kullanan ve buna bağlı kronik bronşiti olan biriyseniz, mevsimsel öksürük ve balgam şikayetlerinin süreklilik kazanması, balgamda kan görülmesi, giderek artan nefes darlığı, özellikle sırtta kürek kemiklerinin arasına veya omuzlara yayılan batıcı nitelikte göğüs ağrısı kanser için şüphe uyandırması gereken şikayetlerdir.
Hastalık aşamaları nelerdir? (Evreleme)
Evre 1: Sadece akciğerin küçük bir bölümündedir.
Evre 2: En yakın lenf bezlerine veya sadece göğüs duvarına atlamıştır.
Evre 3: İki akciğer arasında, kalbin de yer aldığı boşluğa (mediasten) veya buradaki lenf bezlerine yayılmıştır.
Evre 4: Beyin, karaciğer, kemik, böbrek üstü bezi gibi uzak organlara yayılmıştır.
Nasıl tedavi edilir?
Akciğer kanserlerinde tedavi, kanserin tipine, evresine ve hastanın genel durumuna bağlı olarak cerrahi olarak alınması, kemoterapi ve radyoterapi seçeneklerini kapsar.
Küçük hücreli dışı akciğer kanseri tedavisi: Hastalığın ilk üç evresinde ameliyatla tümörlü doku ve etraftan bir miktar sağlam doku çıkarılarak, bazen tüm akciğer lobu alınarak temizlenebilir. Genel olarak ameliyatla tamamen çıkarıldığı ve çevrede hastalık kalmadığı durumlarda başka tedaviye gerek yoktur. Ameliyat sonrası düzenli kontrolleriniz olacaktır. Nadiren ışın tedavisi (radyoterapi) tavsiye edilebilir. Ameliyatla çıkarılması mümkün olmayan evre III akciğer için ışın (radyoterapi) ve ilaç tedavisi (kemoterapi) uygulanır.
Küçük hücreli akciğer kanserinin tedavisi: Hastalığın sınırlı veya yaygın oluşuna göre karar verilir. Sınırlı hastalıkta kemoterapi ve radyoterapi ardışık veya eşzamanlı olarak uygulanır. Hastalığın beyine yayılma olasılığı yüksek olduğundan ayrıca beyine koruyucu amaçlı radyoterapi yapılır. Nadiren çok küçük çaplı tümörlerde cerrahi uygulanabilir. Yaygın hastalığın tedavisi ise kemoterapidir. Tekrarlama riski çok yüksektir. Bu durumda hastanın şikayetlerine veya hastalığın yayılım bölgelerine göre radyoterapi uygulanabilir.