HASTA YATAĞA BAĞLI KALMIYOR

Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi’den nöroloji uzmanı Doç. Dr. Hülya Aydın Güngör, MS için risk faktörlerini anlattı.

* Hastalığın nedeni biliniyor mu?
Hastalığın nedeni bilinmiyor ama oluşumuna neden olabilecek çeşitli ajanlar suçlanıyor:
1.Bağışıklık sistemi reaksiyonu
2.Genetik yatkınlık
3.Enfeksiyonlar-virüsler
4.Çevresel faktörler

* Bağışıklık sistemi reaksiyonu nedir?
Vücudumuz, virüsler ve bakteriler gibi hastalık etmenlerini yok eden, doğuştan gelen bir savunma sistemine sahip. Ancak bazen bağışıklık sisteminde istenmeyen değişiklikler olabiliyor ve vücut kendi hücrelerini yabancı gibi algılayıp bunlara saldırabiliyor. Buna ‘oto-immun reaksiyon’ deniyor. MS'te de, organizma yanlışlıkla kendi sinir hücrelerini yabancı gibi algılıyor.

* Genetik yatkınlık hastalığı nasıl etkiliyor?
Ailesel olgular ve epidemiyolojik veriler, MS’de çoklu kalıtımsal yatkınlığı destekliyor. MS'lilerin yüzde 20’sinin hastalıktan etkilenmiş en az bir akrabası var. Hastalık riski için tüm dünyada, birinci sırada kardeşlerin, ikinci sıradaysa ebeveynle çocukların etkilendiği saptandı. Hastaların birinci derece akrabalarının yaklaşık yüzde 4’ü MS geliştirebilir; genel nüfusla karşılaştırıldığında bu da artmış bir riski gösteriyor. İkiz çalışmaları, MS gelişiminde hem genetik hem çevresel etkileri destekliyor. Tek yumurta ikizlerinin, çift yumurta ikizlerine göre MS geliştirme riski daha yüksek.

* Enfeksiyon ve virüsler nasıl bir role sahip?
Virüsler, vücuda girdiklerinde hücreler içinde hızla çoğalıyor. Çoğu virüsler hızla bazı hastalık belirtilerine yol açıyor. Yavaş etkileyen belirli bazı virüslerse daha sonra tekrar ortaya çıkarak yeni belirtilere neden oluyor. Diğer bazı yavaş etkili virüslerse vücutta herhangi bir hastalığa yol açmadan önce aylar hatta yıllarca gizli kalabilirler. MS, bazı yavaş etkili virüsler tarafından meydana getirilebilir ya da bilinen bir virüse karşı gösterilen gecikmiş bir reaksiyon olabilir.

* Çevresel faktörler MS’te nasıl bir etkiye sahip?
Doğum kontrol ilaçları, aşılar, civalı diş dolguları, güneş ışınları, D vitamini aktivitesi, iklim ve hava koşulları, diyetle beslenme alışkanlıkları yoğun olarak araştırılmış başlıca nedenler. Ancak hiçbiriyle kesin bir neden-sonuç ilişkisi kurulabilmiş değil. Viral enfeksiyonlar en olası tetikleyici gibi görünüyor. Travma, hamilelik, soğuk iklim, ev hayvanları, et tüketimi, işlenmiş etle süt ürünlerinin MS için riski değiştirebileceğinden kuşkulanıldı ama hiçbirinin bağımsız risk faktörü olduğu kanıtlanmadı.

BAĞIMSIZ HAYATA DEVAMHastalık ilerlese bile; MS'lilerin üçte biri 10 yıl sonunda bağımsız olarak yaşamlarını sürdürebilir, özürlülük derecesi oldukça düşük. Bu nedenle yaşam kalitesini etkilese bile genellikle iyi gidişli bir hastalık olarak kabul edilir. Hastalığın daha başlangıçta nasıl seyredeceğini bilmek olanaksız. Hastaların çok az kısmı yatağa bağımlı olarak yaşar. Olguların üçte ikisi hareketli olarak hayatlarını devam ettirir.

KORUNMAK MÜMKÜN DEĞİLMS hastalığına kimin yakalanacağını önceden kestirmek mümkün değil. Bu nedenle hastalıktan korunmak gibi bir şey de yok.

YARIN: HASTALIĞIN SEYRi