KADEMELi BASINÇLI ÇORAPLARIN GÖREVi

V.K.V. Amerikan Hastanesi’nden kalp ve damar cerrahisi uzmanı Prof. Dr. Semih Barlas, çorapların işlevleri hakkın-da sorularımızı yanıtladı.

* Varis tedavisinde kademeli basınçlı çorapların kullanımı ne kadar önemli? Güncel varis tedavileri sonrasında, eski elastik bandajların yerine kademeli basınçlı çoraplar, iki hafta süreyle kullanılır. Ayrıca bu çoraplar, varis oluşumunu geciktirmek için ara sıra, varisleri tedavi edilemeyecek kadar ilerlemiş/tedavi olmayı reddeden hastalarda uzun süreli, ağrı ve şişlik yakınmalarını baskılayabilmak içinse aralıklı olarak tercih edilir.

* Başka kimler kullanabilir bu çorapları?Uzun süre oturmak, bacak damarlarımızda kanın göllenmesine yol açabilir. Göllenen bu kanın pıhtılaşma olasılığı yüksektir. Buna derin venöz tromboz denir. Zira bacaklarımızı rahatça oynatma, uzatma şansımız azalır. Bu; uçak, otobüs, araba fark etmeksizin, tüm uzun mesafe yolculuklarında bizleri bekleyen bir tehlikedir. Pıhtının, tıkadığı bacak toplardamarından koparak kalbe ve akciğerlere ulaşması, ölümcül tablolar doğurabilir. Başta varisleri olan, kendilerinde ve/veya ailelerinde varis ya da derin venöz tromboz hikayesi bulunanlar olmak üzere herkesin, özellikle uzun yolculuklarda, basınçlı çoraplar giymeleri uygundur.

* Basınçlı çorapların özellikleri neler?
Aşırı kalınlıkları, sık ve sert dokumaları yüzünden cildin havalanmasına engel olmaları, çok zor giyilebilmeleri, lastik bölgelerinin ciltte yara yapması, farklı bölgelere farklı basınç uygulayamamaları, estetikten çok uzak olmaları gibi nedenler yüzünden insanlar, bazılarınca ‘anneanne çorabı’ diye adlandırılan ‘klasik varis çorapları’ndan yıllardır uzak durdu. Günümüzün ‘kademeli basınçlı çorapları’ndaysa gerek kullanılan malzemeler, gerek üretim teknikleri, bu ürünleri çok daha rahat kullanılabilir hale getirdi. Farklı renklerde, dizaltı, dizüstü, kasık, külotlu, açık ve kapalı parmak gibi modelleri var.
Kademeli basınçlı çorapların en büyük özelliklerinden biri, farklı bacak düzeylerine farklı basınç uygulayabilmeleri. Basıncın şiddeti ayak bileği düzeyinde en yüksekken, dize ve kasığa doğru azalır. Böylece cilt altındaki dokulara uygulanan basınç yükselir, böylelikle kılcal damarlardan doku arasına sıvı kaçışı azalır, lenf damarları ve kılcal damarların doku arasındaki sıvıları geri emişi artar. Sonuçta doku arasında oluşan ödemi geriletir veya önler. Diğer yandan bu çoraplar, damarların aşırı dolarak genişlemelerinin önüne geçer, kanın daha hızlı yol almasını sağlar.
Basınçlı çorapların yapımında elastik özellik taşıyan malzemeler kullanılır. Bazı çoraplar, mikrop barındırmama özelliği taşıyan gümüş tekstil ipliklerinden üretilir.

* Bu çorapların çeşitleri var mı ?
Düz örgüyle üretilmiş çoraplar, daha yüksek basınç sağlarlarken çevresel örgüyle yapılanlar, daha estetik görüntü verir. Çoraplar, sağladıkları basınca göre (mmHg. birimiyle ifade edilir) farklı tiplerde ve farklı durumlarda kullanılır.
a-Dinlendirici veya hafif basınçlı klas I çoraplar: (16-18 veya 18-21mmHg.) ayak ve bacaklarda yorgunluk, hafif ödem, ince kılcal damar varisleri bulunanlar, uzun süre oturma/ayakta durmayı gerektiren bir yaşam tarzı sürdürenlerle önlem amaçlı kullanmayı arzulayan kişiler tarafından tercih edilir.
b-Orta basınçlı klas II çoraplar: (23-32 veya 30-40mmHg.) ilk gruptakilere ek olarak orta derecede varisleri bulunanlara, varis tedavi sürecinde olanlara, bacak damarlarınra pıhtı oluşmuş kişilere ve gebelere uygundur.
c-Yüksek basınçlı klas III çoraplar: (34-46 veya 40-50mmHg.) ilk iki gruptakilere ek olarak bacaklarında varislere bağlı yara açılmış olanlarda ve tedavi şansını kaybetmiş hastalarda kullanılır.
d) Anti-emboli çoraplar: (18mmHg.) uzun süre yatakta kalmak zorunda olan kişilerde, cerrahi tedavilerin öncesinde ve sonrasında pıhtı oluşumunun önüne geçmek için tercih edilir.

MASAJ YAPIYORGebelikte, bebeğin ağırlığı yüzünden annenin bacakları üzerine binen yük, alt vücut yarısından kalbe olan kan akımını zorlaştırır. Çoraplar, bacaklarda adeta masaj etkisi yaratır, kanın dönüşüne yardımcı olur.

YARIN: HAMiLELERE TAVSiYELER