ORTOPEDİK SORUNLARIN TEDAVİSİNDEKİ YENİ GELİŞMELER

Hastalar, ortopedi polikliniklerine en sık diz, bel ve omuz ağrısıyla başvuruyor. Menisküs denilen özel dokuların yırtılması, kıkırdak ve bağların yaralanması, eklem kireçlenmesi şikayetler arasında. Belde fıtık, düzleşme, eklemlerin yaralanması ve zorlanması da insanları etkiliyor. Omzun sıkışma sendromu, omuz çevresi kaslarının yırtılması ve donuk omuz da sık görülüyor.

Kadın ve erkekler arasında hastalık ve şikayetler açısından farklar var. Bel sorunları her iki cinste eşitken, diz ve omuz problemleri kadınlarda daha fazla. Hem bedenen aktif bir işte çalışan hem de ev kadınlığı yapanlar, neredeyse tüm gün çalışmaktan kaynaklı diz ve omuz sorunları yaşıyor.

Medivia Hospital Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Koray Ünay, ortopedik hastalıklar ve nedenleri hakkında bilgi verdi, teşhis ve tedavideki yeni gelişmeleri anlattı.

Obezite ‘ağırlık’ yapıyor

24 yaşından sonra kas iskelet sisteminin gelişimi tamamen duruyor. Bu süreçteki kilomuz, eklemlerimizin gelişimine eşlik eden ağırlık haline geliyor. Özellikle kemik ve kıkırdak doku gelişirken, maruz kaldığı ağırlığa uyum sağlayarak kendini de geliştiriyor. Yani 24 yaşında kaç kiloysak, eklem ve kemiklerimiz için bu, ideal bir kilodur. Bu yaştan sonra aldığımız her kilo, karına taş bağlayarak dolaşmaktan farksız hale geliyor.

Örneğin bedenimiz omurgamızın önünde olduğu için önden gelen ağırlıkla zorlanıp, bozuluyor. Normal bir insanda dizlerin iç tarafı, ağırlığın çoğunu taşıyor. Kiloyla taşıdığı yük çoğaldığı için, yaşın ilerlemesiyle özellikle iç taraf daha fazla aşınıyor. Ayak bilekleri oturup kalkarken ve bozuk zeminde yürürken çapraz kuvvetlere maruz kalıyor, yine kilo fazlalığıyla aşınıyor.

Sık görülen sorunlar

Yaşlılık dönemine kilolu girmemek gerekiyor. İlerleyen yaşla metabolizma yavaşladığı için kilo vermek zorlaşıyor ve bazen yaşlı bir insanın kilo verme çabası zarar getirebiliyor. Sporu çok dikkatli yapmalarında fayda var. Eklemler hareketi seviyor ancak aşırı yüke ve basınca maruz kalmayı sevmiyor.

D vitamini eksikliğinin olmaması da çok önemli. Özellikle son yıllarda D vitamini eksikliğiyle diz kireçlenmesi arasında bağ bulunduğuyla ilgili çalışmalar var. Kıkırdak dokuyu besleyecek takviye gıdalar alınabilir. Kolajen peptitler, bu anlamda son yıllarda öne çıkan seçenekler arasına girdi. C vitamini özellikle kıkırdak dokunun oluşturulmasında önemli rol oynuyor. Kalsiyum alımına da dikkat etmek gerekiyor.

Teşhis ve tedavideki yenilikler

Teşhiste MR görüntülemesi hayati öneme sahip. Son yıllarda bu görüntüleme sisteminin daha ileri teknolojileri geliştirildi.

Ortopedide enfeksiyon sıkıntılı bir konu. İmplant ve protez zemininde gelişen enfeksiyonun teşhisinde önemli aşamalar kaydedildi.

Akıllı telefonlar üzerinden kullanılacak programlarla ses dalgasıyla kırıkları algılayabilecek teknojiler var. Tedavideyse birçok yenilikler mevcut ancak bunların birçoğunun uzun dönem başarıları henüz ortaya konmadı.

Protez yüzey kaplamalarında ve eklem yüzeylerinde daha sağlam ve aşınması az yüzeyler kullanılmaya başlandı.

Küçük kıkırdak yaralanmalarında kıkırdak kültürleriyle üretilen yamalar tercih ediliyor.

Diz eklemini hiç açmadan kullanılan menisküs dikişleri var.

Leğen kemiği kırıklarında kişiye özel üretilebilen implantlar mevcut.

Kırıkları hemen hemen hiç açmadan sabitleyebilen yeni teknik ve implantlar geliştirildi.

Kıkırdak dokuyu dışarıdan besleyen ileri teknolojilerin kullanıldığı kolajen peptitler gibi eklem takviyeleri ve çapraz bağlı eklem enjeksiyonları üretildi.

Diyabet hastaları dikkatli olmalı

Kan şekeri düzgün olmayan insanlarda özellikle ayakta diyabetik yaralar çıkar. Şeker hastalığı, damar dolaşımını bozar. Bu durum sonrasında dokulara daha az oksijen gider. Böylece iyileşme kapasitesi bozulur ve yara iyileşemez, mikrop kapar. Bu tabloya diyabetik ayak deniyor. Bu süreç endokrin, dahiliye, ortopedi, fizik tedavi, plastik ve genel cerrahinin ortak takip etmesi ve müdahale etmesi gereken bir durum.

‘Menisküs yırtığı herkeste olabilir’

Toplumda bilinenin aksine, menisküs yırtığı sadece futbolcularda görülen bir sorun değil. Bu problem, dizin eskime süreçlerinden biridir. Kadınlarda daha fazla görülmesinin nedeniyse dizlerini daha fazla zorlamaları ve kas yapılarının daha zayıf olması.

Morina balığı peptitleri

“Son yıllarda proteinler üzerine önemli çalışmalar var. Proteinleri ilaç ve takviye olarak kullanmak, yeni bir bakış açısıdır. Ancak proteinler bölünerek peptit zincirleri haline gelir. Peptit zincirlerinin vücutta yararlı etkileri bulunabilir. Bunları bir araya getirmek için ileri teknoloji gerekir.

Peptitlerin elde edildiği kaynaklardan biri de morina balıkları. Bu balıktan kolajen peptitler elde edilip, kıkırdak dokuyu destekleyen katkı maddeleri üretilebilir.”