Pandeli yaşında 75

Eminönü’nde iki lezzet durağı... Pandeli yaşında 75
Mısır Çarşısı’ndaki Pandeli Lokantası 75. yılını kutluyor. Sahibi Pandeli Çobanoğlu artık yok ama adıyla anılan efsane Mısır Çarşısı’nda hâlâ devam ediyor
MEHMET KENAN KAYA

Bir öğle vakti, solunuzda Yeni Cami, Eminönü iskelesini arkanıza alıp Mısır Çarşısı’na doğru kıvrılırsanız, çarşının iskeleye bakan kapısının üzerinde bir tabelaya rastlayacaksınız: Pandeli Lokantası... Bu Rumca isim, bir zamanlar "kozmopolitöliği kimliğinin en tipik göstergesi olan İstanbul’un bugüne aktardığı nadir izlerden biri... Belki de bu yüzden, çok renkli ve zengin bir hikayesi var.
Pandeli Lokantası 1926 yılında, adını taşıdığı Niğdeli yoksul bir Rum olan Pandeli Çobanoğlu tarafından kurulmuş. Pandeli’nin 1900’lü yılların başında İstanbul’a geldiği; lokantacılığa da uzun yıllar Tahtakale’de köfte-piyaz ve kuzu başı sattıktan sonra başladığı biliniyor. Ama onun kişisel tarihine bir milat koymak gerekirse, bunu Balık Pazarı’nda açtığı lokantaya dayandırmak yanlış değil. Çünkü bu mekanla birlikte ünü bütün şehri tutan Pandeli, Cumhuriyet tarihi boyunca İstanbul’un en işlek mekanları arasında yer almış. 6-7 Eylül (1955) Olayları, Pandeli için bir başka dönüm noktası. Zira, bu olaylar sırasında sırf gayrimüslim olduğu için dükkanı yağmalanan Pandeli’nin lokantacılığı bıraktığı ve yıllardır emek verdiği İstanbullular’a küstüğü biliniyor. Bugün lokantanın iki ortağından biri olan (diğeri Pandeli’nin oğlu Dr. Hristo Çobanoğlu) Cemal Biberci, Pandeli’nin bu kararına dönemin başbakanı Adnan Menderes’in çok üzüldüğünü ve o günlerde yaptığı bir açıklamada "Pandeli Türkiye’ye lazımdır" dediğini anlatıyor.

Ahçısı 50 yıldır değişmiyor
Menderes’in, Pandeli’nin gönlünü almak için lokantanın Mısır Çarşısı’nda bulunan bugünkü mekanına taşınmasında etkin bir rol oynadığı da Cemal Bey’in aktardığı bilgiler arasında.
Yaklaşık yarım asırdır Mısır Çarşısı’ndaki bu "yeni" mekanında hizmet veren Pandeli Lokantası’nı bugün Cemal Biberci çekip çeviriyor. Türk olmasına rağmen, dili ara sıra Rumca’ya sürtünüp geçen Biberci, bu işe
12 yaşında, Pandeli’nin yanında komi olarak başladığını ve bugün lokantanın iki ortağından biri olduğunu anlatıyor. Ve Pandeli’den "babam" diye söz ediyor hep. Lokantanın ahçısı Mengenli İsmail (Demir) Usta’ya gelince...
O da tam yarım asırdır Pandeli’de çalışıyor. Ustaya, favori yemeklerini sorduğumda, çocuklarından birkaçını istiyormuşum gibi üzülerek, kağıtta levrek, her çeşit sebzeyle sebzeli incik, patlıcanlı börek, sarı hurma ve Pandeli tatlısını sayıyor. Ama "hem Türk hem alafranga 60 çeşit yemek çıkar burada hergün" diye de ekliyor hemen.
Pandeli Lokantası, Mısır Çarşısı’nın açılış ve kapanış saatlerine bağlı olarak; her gün 11.30-16.30 saatleri arasında açık. Tabii Pandeli Çobanoğlu ve eski, ahşap masalarından gelip geçen birçok ünlü artık yok. Ama tadı da, hikayesi de eskisi gibi sürüp gidiyor. Bu da, hikayenin bir gazete yazısına sığmayan bölümü işte...

Erikli tava mevsimi geldiEminönü’ndeki Hamdi Et Lokantası, Güneydoğu yemekleriyle İstanbullular’ın gözdesi
Pandeli gibi Eminönü’deki bir başka önemli lokanta da Mısır Çarşısı’yla otobüs durakları arasında yer alan Hamdi Et Lokantası. Güneydoğu’nun bütün kebap çeşitlerinin bulunduğu bu lokantanın sahibi Hamdi Arpacı, Urfa-Birecik doğumlu. 32 yıldır da bu işle uğraşıyor.
Hamdi Lokantası, beş katlı bir binada hizmet veriyor. Bina 240 kişi kapasiteli ama yazları kullanılabilen 140 kişilik bir de terası var. Ve tabii, Haliç’le Boğaz’a açılan manzarasıyla İstanbul’daki birçok kebapçıdan hemen ayrılıyor. Lokantada, tencere yemekleri ve kebap çeşitleri olmak üzere sınırlı bir mönü var. Arpacı’ya göre tencere yemeklerinin favorisi, Birecik’e özgü bir yemek olan "Unut Beni"... Nohut ve etle yapılan yemeğin en önemli özelliği bol salçalı ve ekşili oluşu.
Kebaplara gelince... Hamdi’de haşhaşlı, patlıcanlı, sarmısaklı, erikli ve testi kebabı olmak üzere beş çeşit kebap var. En ilginci de, su testisinde 2 buçuk saat pişirilerek yapılan testi kebabı. Tabii, kebabı yemek için testiyi kırmak gerektiğinden kebap, en az on kişilik yapılıyor. Unutmadan... Hamdi’de, çiğ köfte, frik pilavı ve Birecik’e özgü bir yemek olan keme yi bulmak da mümkün.



PAZAR