Tarih Dede ve Makbule Hanım

yural@milliyet.com.tr * * *Cemal Kutay, yaşamımdaki en yaşlı ağabey ve arkadaştı. Öylesine çok ortak yanımız vardı ki, belki de bu yüzden yaşamında beni hep ayrıcalıklı bir yere koydu. Bir dönem Milliyet ve Aksoy Yayıncılık'ta onun yayıncısı ve editörü olma şansına da eriştim. Son yıllarda yeni bir boyut ve formatla yayımlanan kitaplarının okurlara ulaşmasında, mutluluk duyduğum benim de bir payım oldu.* * *Cemal Amca, kolay çalışılan yazarlar sınıfındandı. Bilgeydi. Sanatçı kaprisleri gibi davranışlar onun yanından bile geçmemişti. Yalnızca tarih yazarı olmasından kaynaklanan, kılı kırk yaran detaycılığından dolayı tarihlerin ve isimlerin yazımı konusunda çok titizdi. Figen Turna ve Tekin Ergun'dan başka redaksiyon ve düzeltide kimseye güvenmez, hatta bana bile, "Senin işin çok, sen atlayabilirsin," derdi. * * *Yayınevine ilk geldiği gün hepimizi başına topladı, bize uzun uzun Atatürk'ten söz ettikten sonra, "Onu tanıyorsunuz. Onu çok seviyorsunuz, biliyorum. Ama bu sevginin benim için gerçek göstergesi, ona dair her bir şeyi atlamadan bilmekten geçer," dedi ve bize şu soruyu yöneltti: "Söyleyin bakalım, Atatürk'ün kaç kardeşi vardı?" Bugün gibi hatırlıyorum. Hepimiz, "Makbule" dedik. O da, "O kadarcık mı?" dedi. Anlatmaya başladı...* * *Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım'la babası Ali Rıza Bey 1871 yılında evlenmişler. tam altı çocukları olmuş. Fatma, Ahmet, Ömer, Mustafa Kemal Atatürk, Makbule Boysan Atadan ve Naciye. Bakın, Atatürk çocukluk, okul ve askerlik arkadaşı Fuat Bulca'ya kardeşleriyle ilgili duygularını nasıl anlatmış: "Kardeşlerimin arasında en sevdiğim Naciye idi. Çocuk yaşının üstünde hisli, duygulu ve öğrenmeye meraklıydı. Ben Harbiye'ye giderken kitaplarımı istemişti. Annemden onu okutmasını istemiştim. Ne ablam Fatma'yı, ne ağabeylerim Ahmet ve Ömer'i hatırlamıyorum. Son ikisi aynı yıl 1883'te, ben iki yaşındayken ölmüşler. Naciye annem gibi sarışın, mavi gözlü, duru beyaz tenliydi. Tipik bir Yörük kızıydı. Makbule'ye hiç benzemezdi."* * *Fatma, Atatürk doğmadan altı yıl önce, Ahmet ile Ömer 1883 yılında ablalaları gibi kuşpalazı hastalığından ölmüşler. Naciye öldüğünde, Atatürk 20 yaşındaymış ve 12 yaşında ölen bu küçük kardeşinin ölümü onu çok üzmüş. İçlerinde en uzun ömürlüsü Makbule Hanım olmuş. Atatürk'ten tam 18 yıl sonra, 1956 yılında 70 yaşında yaşama gözlerini kapamış.* * *3 Ekim 2005 yılında gazetelerde şöyle bir haber yayımlandı: "Atatürk'ün kız kardeşi Makbule Hanım'ın ölümünden üç yıl önce TBMM Dilekçe Komisyonu'na başvurarak maaşından vergi kesilmemesini istediği ortaya çıktı." TBMM Başkanlığı tanıtım kitaplarından birisini Dilekçe Komisyonu için çıkarmıştı. 22. dönem içerisinde çeşitli toplumsal sorun ve taleplerle ilgili olarak kendisine yapılan başvuruyu içeren bu çalışmada, "Atatürk'ün hemşiresi Makbule Atadan'ın maaşının vergiden muaf tutulması" hakkındaki dilekçesi komisyonun 28 Ocak 1953 tarih ve 5603 sayılı kararıyla incelenmiş, bilumum emekli maaşları hizmet erbabı ve vergilerinden istisna edilmekte olduğu halde, vatani hizmet bölümünden ödenen maaşının vergi dışında tutulamayacağı, kendisine bildirilmiş. Ayrıca da, isteğinde ısrar ettiği takdirde, dilediği ilgili makama başvurmakta serbest olduğu, kararına varılmış. * * *Cemal Amca haklıymış. Biz, Atatürk'ü ve kardeşini sanırım 1953'te unutmuşuz. Geçen cumartesi, ünlü tarihçi dede Cemal Kutay'ın ölümünün ikinci yılı nedeniyle Kadıköy Belediyesi Gönüllü Merkezi organizasyonunda KASDAV Müzik ve Moda Gönüllüleri'nin destekleriyle gerçekleştirilen anma toplantısına ben de konuşmacı olarak katıldım.