Vegan kostüm açılımı

Versace’den Chanel’e, Burberry’den Armani’ye önde gelen modaevleri, son iki yılda peş peşe aldığı kararlarla kürkü yasakladı. Hem etik hem de sürdürülebilir bir moda anlayışına vurgu yapılan bu kararlarda, hayvan hakları mücadelesinin ciddi bir payı olmakla birlikte suni kürk ve deri üretimini mümkün kılan teknolojik gelişmelerin sağladığı katkı da yadsınamaz. Gucci’nin CEO’su Marco Bizzarri, markanın bu yöndeki kararını “Teknoloji sayesinde artık kürk kullanmaya ihtiyacımız yok. Alternatifleri de lüks. Buna artık ihtiyaç yok” diye açıklamıştı. Madem “ihtiyaç” yok, hayvanları öldürmeyi sürdürmenin anlamı ne olabilir?

Oscar ödüllü oyuncu ve hayvan hakları aktivisti Natalie Portman’ın, bir pop starı canlandırdığı yeni filmi “Vox Lux”te yaptığı da tam olarak bu: Filmin kostüm tasarımcısı Keri Langerman’a kostümlerini tasarlarken hiçbir hayvansal ürün kullanmamasının mümkün olup olmadığını sormak. Daha önce de vegan oyuncu Rooney Mara ile çalışan Langerman, Portman’la görüşmelerini şöyle anlatıyor: “Bana son derece doğal bir şekilde ‘Benim kostümlerimde herhangi bir hayvansal ürün kullanmamamız mümkün mü?’ diye sordu, ben de ‘Elbette’ dedim. Bu gerçekten zor bir şey değil, sadece kostüm yapmanın farklı bir yolu. Ayrıca etik yaklaşımı ve buna sıkı sıkıya bağlı kalışından gerçekten etkilendim. Ben de vegan-dostu kostüm anlayışını, her projede olmasa da, daha geniş bir alana taşıyabilir miyim diye düşünmeye başladım; çünkü aslında hayvanları kullanmadan da sinematik ve çarpıcı bir görüntü elde etmek mümkün.” Hayvan hakları aktivisti kimliğiyle tanınan İsrailli oyuncu Natalie Portman, 2017’de “Eating Animals” adlı belgeselde yapımcı ve anlatıcı olarak rol almıştı. Geçen yıl ise yazar Isaac Bashevis Singer’ın Nobel Ödülü kazanmasının 40. yıldönümü anısına uluslararası hayvan hakları örgütü PETA’nın bir kampanyasında yer almıştı. Videoda Portman, Singer’ın “Shosha” kitabından alıntıladığı “Nazilerin bize yaptıklarını biz de Tanrı’nın yarattıklarına yapıyoruz” cümlesini kullanmıştı.

Langerman, Portman’ın filmde giydiği mor deri ceket için “Gidipvegan-dostu bir deri ceket aldık ve üzerinde
bazı değişiklikler yapıp mora boyadık” diyor.

“Keşke o noktaya gelebilsek”

Türkiye’de tiyatro ve sinema projelerinde vegan-dostu kostüm tasarlamanın ne kadar mümkün olduğunu, kendisi de vegan olan yönetmen ve kostüm tasarımcısı Naz Erayda’ya sorduk: “Ben vejetaryendim, bir yıldır da veganım. Fakat maalesef bu yaklaşımı işlerimize henüz yansıtamıyoruz çünkü bu alanda üretim yaygın ve ulaşılabilir değil. Pek çok dengesi var yaptığımız işin; sponsorlar, satın almalar, kiralamalar ve ikinci el dükkanlardan yararlanılıyor. Dolayısıyla belli markaların vegan ürünleri olsa da şu aşamada bizim açımızdan çok seçenek yok. Ya da pahalıya mal olur. Benim şimdiye dek vegan kostüm tasarımı deneyimim olmadı, keşke o noktaya gelebilsek. Ama sürdürülebilirliği sağlamak adına tasarımlarımda geri dönüşüm malzemeleri kullanmak, ikinci el eşyayı dönüştürmek gibi yollara başvuruyorum.”